Առաջադրանքներ․
1) Գծե՛ք f(x) = x² պարաբոլը: Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե f(x)-ի գրաֆիկը տեղափոխենք
ա) 2 միավորով աջ
f(x)=(x-2)²
բ) 5 միավորով ձախ
f(x)=(x+5)²
2) Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե f(x) = 3x² ֆունկցիայի գրաֆիկը տեղափոխենք
ա) 4 միավորով ձախ
f(x)=3(x+4)²
բ) 1 միավորով աջ
f(x)=3(x-1)²
3) Գծե՛ք f(x) = 4x² ֆունկցիայի գրաֆիկը: Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե այն տեղափոխենք
ա) 7 միավորով ձախ
f(x)=4(x+7)²
բ) 3 միավորով աջ
f(x)=4(x-3)²
4) Հայտնի է, որ f(x) ֆունկցիայի գրաֆիկը տեղաշարժելով ա) 5 միավորով աջ, բ) 12 միավորով ձախ՝ ստացվել է y = x² պարաբոլը: Գտե՛ք f(x) ֆունկցիայի բանաձևը:
ա) f(x)=(x+5)²
բ) f(x)=(x-12)²
5) Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե f(x) = x² պարաբոլը տեղափոխենք.
ա) 2 միավորով աջ և 4 միավորով ներքև
f(x)=(x-2)²-4
բ) 5 միավորով ձախ և 1 միավորով վերև
f(x)=(x+5)²+1
գ) 2 միավորով ներքև և 1 միավորով աջ
f(x)=(x-1)²-2
դ) 3 միավորով ձախ և 5 միավորով ներքև
f(x)=(x+3)²-5
6) Պատկերե՛ք ֆունկցիայի գրաֆիկը.
ա) y = (x + 4)²
բ) y = (x — 1)² — 3
գ) y = (x + 6)² + 8
դ) y = (x — 4)² + 7
ե) y = (x — 2.5)² — 6.25
զ) y = (x — 4/5)² + 1

Նախաբան՝
Տվյալ էսսեում ես կներկայացնեմ հայ ցեղասպանության հետևանքները, թե ինչ ազդեցություն է ունեցել հետագայում հայ ժողովրդի վրա։ Հայրենազրկված հայերի առջև դուրս եկավ խնդիր՝ վերադարձնել իրենց տարածքը, դառնալ ինքնուրույն և անկախ պետություն՝ ազատվելով Օսմանյան կայսրության կառավարումից։ Նաև կանրադառնամ Վիլյամ Սարոյանի «Նռնենիները» պատմվածքին, կապելով այն սփյուռքահայերի հետ։

Հիմնամաս՝
1915 թ․ հայ ժողովուրդը կորցրեց մոտ 1,5 մլն մարդ, երբ Օսմանյան կայսրությունը երկրի ողջ տարածքով իրականացրեց հայ ցեղասպանություն։ Մնացած հայերը ստիպված էին բռնագաղթել հայրենիքից, ցրվելով երկրի տարբեր տարածքներում։ Հայերը գիտակցում էին կատարվածի ճակատագրական նշանակությունը, ք որակապես նոր գաղթականությանը ստացավ «Սփյուռք» կոչումը։ Սիրիա և Միջագետք բռնագաղթաց հայերի մեծ մասը Առաջին աշխարհամարտից հետո հաստատվեց նույն երկրում, ինչպես նաև Լիբանանում, Պաղեստինում, Եգիպտոսում, Ֆրանսիայում, ԱՄՆ-ում և այլ երկրներում։ Նշված արաբական երկրներում հայերը շարունակեցին իրենց կյանքը, զբաղվելով գյուղատնտեսությամբ, արհեստներով և առևտրով։ Հյաերի քրտնաջան աշխատանքը և տեղացիների վերաբերմունքը նրանց հանդեպ նպաստեց նրան, որ հայերը արդեն հարմարվեցին տվյալ երկրների պայմաններին։ Սկզբում հայերը անսովոր էին Արևմուտքի արագ զարգացող երկրների պայմաններին (ԱՄՆ, Ֆրանսիա, Կանադա), չունենալով կրթության հմտություն՝ հայերը ստիպված էին կատարել ծանր և ցածր վարձատրվող աշխատանքներ։ Հայ ժողովուրդը բախվեց Արևմուտքի երկրների ժողովուրդների խտրականությանը, որոնք ունեին ասիացիների մասին բացասական պատկերացում։ Այս առումով եվրոպական երկրներում հայերի վիճակը ավելի ծանր էր։

«Նռնենիները» պատմզածքում նույսպես խոսվում է հայրենիքից հեռանալու մասին։ Գլխավոր հերոսը և իր հորեղբայրը մեկնում են հորեղբոր գնած հողատարածքը՝ չոր, անապատային, կակտուսներով, տարբեր սողուններով և կրծողներով լի մի հողատարածք։ Ճանապարհին հորեղբայրը պատմում է իր նպատակների մասին, թե ոնց է ուզում այդ չոր անապատը դարձնել դրախտ՝ տնկելով նռնենիրեր, դեղձենիներ և ծիրանենիներ։ Նույնիսկ մեքսիկացիների է վարձում, որպեսզի մշակեն խողը, վերացնեն կակտուսները, ջուր գտնեն։ Մի քանի տարի հետո, երբ արդեն ծառերը պտուղ տվեցին, հորեղբայրը որոշում է վաճառել մրգերը։ Սակայն այդ երկրում ոչ ոք նուռ ոչ՛ տեսել էր, ոչ՛ լսել։ Ձախողումից հետո, երբ պտուղները չվաճառվեցին, հորեղբայրը այլևս փող չուներ հողի վարձը վճարելու։ Նա հողամասը վերադարձրեց տիրոջը մեկ խնդրանքով՝ նա ուզում էր ժամանակ առ ժամանակկ խնամել իր տնկած ծառերը, սակայն տերը չհամաձայնվեց։ Շուտով ծառերը չորացան, հողամասը կրկին վերածվեց անապատի։ Երբ գլխավոր հերոսը մի քանի տարի անց իր հորեղբոր հետ եկավ տեսնի այդ հողամասը, սակայն տեսավ միայն հին անապատը, կակտուսներով և սողուններով լի։ Այգում մի փոքր զբոսնելուց հետո նրանք լուռ նստեցին մեքենա և հեռացան հողամասից։ Գրիֆիթը երբեք չէր հասկանա հեղինակի կարոտը իր հայրենիքի հանդեպ։ Այդ զգացողությունը ոչ մի լեզվով, ոչ մի խոսքով չես կարող արտահայտել։ Այնքան ասելիք կա, սակայն ասել չես կարող։

Եզրափակում
Սփուռքահայերի կյանքը միշտ դաժան և դժվար էր։ Լքել քո հայրենիքը, հարմարվել օտար երկրի պայմաններին, երբ շուրջ կողքդ քեզ անծանոթ և ոչ հարազատ ժողովուրդ է, ենթարկվել խտրականությանը նրանց կողմից։ Սա կրկին ապացուցում է հայերի տոկունությունը, որ չնայած այդ դժվար պայմաններին, մենք միևնույնն է կարողացանք հավաքվել և դառնալ մեկ ամբողջություն՝ մեկ անկախ պետություն։

Դասը ամփոփել հետևյալ հարցերի միջոցով՝
1. Ի՞նչ նշանավոր լեռներ կան հրաբխային լեռնավահանների մարզում։
Հրաբխային լեռնավահանների մարզում նշանավոր են Ջավախքի, Արագածի, Գեղամա, Վարդենիսի հրաբխային լեռները։
2. Ի՞նչ է սարահարթը։
Սարահարթը բարձրադիր հարթ տարածք է, որը կազմված է հին հրաբխային և լեռնային շերտերից։
3. Թվարկե՛ք ՀՀ-ում մի քանի սարահարթեր։
ՀՀ-ում կան Լոռվա, Շիրակի, Սանահինի, Գեղամա, Աշոցքի և Բաշկիչեթի սարահարթերը։
4. Ի՞նչ գոգոավորությունների է բաժանվում Միջնարաքսյան գոգավորության մարզը։
Միջնարաքսյան գոգավորության մարզը բաժանվում է Արարատյան, Վայոց Ձորի և Սևանի գոգավորությունների։
5. Լեռնավահանների հարևանությամբ գոյացել են առանձին հրաբխային լեռնազանգվածներ, թվարկե՛ք դրանցից երեքը։
Այդպիսի լեռնազանգվածներ են Արագածը, Գութանասարը և Փամբակը։

Առաջադրանք
1․ Ընթերցե՛ք Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը և առանձնացրեք կրթությանը վերաբերող հոդվածները։
Հոդված 26.
1. Յուրաքանչյուր ոք ունի կրթության իրավունք: Առնվազն տարրական և ընդհանուր կրթությունը պետք է լինի անվճար: Տարրական կրթությունը պիտի լինի պարտադիր: Տեխնիկական և մասնագիտական կրթությունը պետք է հանրամատչելի լինի, և բարձրագույն կրթությունը` հավասարապես մատչելի բոլորի համար` յուրաքանչյուրի ընդունակությունների հիմունքով:
2. Կրթությունը պետք է ուղղված լինի մարդկային անհատականության լիակատար զարգացմանը և մարդու իրավունքների ու հիմնական ազատությունների նկատմամբ հարգանքի մեծացմանը: Կրթությունը պետք է նպաստի փոխըմբռնմանը, հանդուրժողականությանը և բոլոր ժողովուրդների, ռասայական և կրոնական խմբերի միջև բարեկամությանը և պիտի նպաստի Միավորված ազգերի` խաղաղության պահպանմանն ուղղված գործունեությանը:
3. Ծնողներն իրենց մանկահասակ երեխաների համար կրթատեսակ ընտրելու գործում ունեն առաջնության իրավունք:

1. Приём «говорящие имена и фамилии». Как живётся герою с таким именем?
Родился Акакий Акакиевич против ночи, если только не изменяет память, на 23 марта. Родильнице предоставили на выбор любое из трех, какое она хочет выбрать: Моккия, Соссия, или назвать ребенка во имя мученика Хоздазата. «Нет, — подумала покойница, — имена-то все такие». Чтобы угодить ей, развернули календарь в другом месте; вышли опять три имени: Трифилий, Дула и Варахасий. «Вот это наказание, — проговорила старуха, — какие всё имена; я, право, никогда и не слыхивала таких. Пусть бы еще Варадат или Варух, а то Трифилий и Варахасий». Еще переворотили страницу — вышли: Павсикахий и Вахтисий. «Ну, уж я вижу, — сказала старуха, — что, видно, его такая судьба. Уже если так, пусть лучше будет он называться, как и отец его. Отец был Акакий, так пусть и сын будет Акакий». Таким образом и произошел Акакий Акакиевич.
2. Как к Акакию Акакиевичу Башмачкину относятся сослуживцы?
Молодые чиновники подсмеивались и острились над ним, во сколько хватало канцелярского остроумия, рассказывали тут же пред ним разные составленные про него истории; про его хозяйку, семидесятилетнюю старуху, говорили, что она бьет его, спрашивали, когда будет их свадьба, сыпали на голову ему бумажки, называя это снегом. Но ни одного слова не отвечал на это Акакий Акакиевич, как будто бы никого и не было перед ним; это не имело даже влияния на занятия его: среди всех этих докук он не делал ни одной ошибки в письме. Только если уж слишком была невыносима шутка, когда толкали его под руку, мешая заниматься своим делом, он произносил: «Оставьте меня, зачем вы меня обижаете?»
3. Каково авторское отношение к герою?
Автор относится к Акакию Акакиевичу с глубоким сочувствием и жалостью. Гоголь высмеивает окружающий мир, но не смеётся над героем, а оплакивает его судьбу: «Оставьте же его, зачем вы оскорбляете его? Ведь он и так уже лишён удовольствий…»
Эта фраза показывает сострадание автора к маленькому, беззащитному человеку, живущему в мире без тепла и участия.
4. На какие жертвы идёт герой ради приобретения новой шинели?
«Он решился ограничить себя в употреблении чаю по вечерам, и писать без свечи… Он перестал ходить к трактиру, где ему давали ужин за восемь копеек…» Акакий Акакиевич отказывает себе во всём, чтобы накопить деньги на новую шинель
5. Какие перемены в жизнь героя вносит новая шинель?
Шинель приносит Акакию Акакиевичу ощущение счастья, уважения и обновления.
«Он почувствовал, что его жизнь как бы переменилась. Он сделался как-то веселее, словно женился…» Коллеги впервые обращают на него внимание, зовут на праздник.
6. Опишите петербургскую площадь, на которой ограбили Акакия Акакиевича. В чем заключается особый драматизм этой ситуации?
Площадь изображена как тёмное, пустынное и холодное место, будто сама среда участвует в трагедии. «Площадь была пуста. Не видно было ни души. Ветер свистел в переулках…». Драматизм заключается в том, что герой, едва успевший ощутить радость жизни, лишается всего.
7. Как в повести нарисован групповой портрет петербургского чиновничества?
Гоголь рисует чиновников как равнодушных, чванливых и бесчеловечных людей, не замечающих «маленького человека». «Никто не щадил его, все издевались и смеялись над ним…». Они живут по принципу чинопочитания, где величина чина определяет “величину” человека.
8. К кому обращается Акакий Акакиевич за  помощью? Почему  чиновники не  спешат  помочь Башмачкину?
Он обращается к значительному лицу, надеясь на справедливость. Но тот принимает его с холодной надменностью, потому что занят сохранением собственного авторитета. «Он привык, чтобы простые смертные поражались, когда входили к нему…». Чиновники не помогают, так как для них судьба маленького человека ничего не значит.
9. Каким же вы увидели «значительное  лицо»?
«Значительное лицо недавно сделалось значительным лицом и потому старалось поддерживать своё достоинство разнообразными средствами…». Он символизирует систему, подавляющую человека.
10. Финал повести. Кого «наказывает»  призрак Башмачкина? Почему?
Призрак Акакия Акакиевича мстит “значительному лицу”, отнимая у него шинель. «С него сняли шинель, и при этом голос сказал страшно: “А вот теперь-то я тебя поймал! Твоя-то шинель мне и нужна!”».
11. Зачем автор в реалистическом произведении использует элементы фантастики?
Фантастика у Гоголя подчёркивает нравственный смысл происходящего: в реальности герой бессилен, а в мире фантазии восстанавливается справедливость. Призрак Башмачкина становится образом возмездия угнетённого человека, чья душа не смирилась.
12. Какие чувства у читателя вызывает герой? Когда вы смеялись, а когда сочувствовали ему?
Сначала Акакий Акакиевич вызывает улыбку своей наивностью и простотой, но затем читатель глубоко сочувствует его судьбе. «Он умер, и Петербург остался без Акакия Акакиевича, как будто бы в нём и не было человека…».

1. Ներկայացրե՛ք H2CO3, H2SiO3, HNO3, H3PO4 և HCIO4, թթուների էլեկտրոլիտային դիսոցման հավասարումները և թթու առաջացնող տարրերի օքսիդացման աստիճանները:
H2CO3 → 2H + CO3, C +4
H2SiO3 → 2H + SiO3, Si +4
HNO3 → H + NO3, N +5
H3PO4 → 3H + PO4, P +5
HClO4 → H + ClO4, Cl +7
2. Որոն՞ք են H3PO4, H3BO3, HClO4, HMnO4 թթուներին համապատասխանող օքսիդների բանաձևերը:
H3PO4 → P5O2
H3BO3 → B3O2
HClO4 → Cl7O2
HMnO4 → Mn2O
3. Արտածե՛ք այն թթուների բանաձևերը, որոնց բաղադրությունը (ըստ զանգվածի) ներկայացված է ստորև.
ա) H` 1,59%,
N 22,22%,
O` 76,19%
HNO3
բ) H` 3,06%,
P` 31,63%,
O` 65,31%
H3PO4
4. Ավտոմեքենայի կուտակիչում որպես թթու օգտագործվում է`
1. աղաթթու
2. ազոտական թթու
3. քացախաթթու
4. ծծմբական թթու
5. 4 գ MgO-ն լուծել են ազոտական թթվի լուծույթի մեջ: Որոշե՛ք ստացված աղի նյութաքանակը և զանգվածը:
MgO + HNO3 → Mg⁺²NO3^-1 + H2O
M (MgNO3)=24+14+48=86 գ/մոլ
m (MgNO3)=0.1*86=8.6 գ
n (MgNO3)=8.6/86=0.1 մոլ

1) Հաշվել արտահայտության արժեքը․

ա) 16/7
բ) 7/5
գ) 4
դ) 6
ե) 23/24
զ) 1/5

2) Հաշվել արտահայտության արժեքը․
|-7| + |2| — |-3-2| = 4
|-2| + |2| — |1-5| = 0
|4a-3| — |2a-2| , եթե a = -2
|-8-3|-|-4-2|=|-11|-|-6|=11-6=5
|2a-4| + |a+3| , եթե a = -1
|-2-4|+|-1+3|=|-6|+|2|=6+2=8

3) Հաշվել արտահայտության արժեքը․

ա) 27
բ) 27
գ) 4
դ) 4

4) Լուծել խնդիրները․
ա) Բադերը և խոզերը միասին ունեն 17 գլուխ և 44 ոտք։
Որքա՞ն բադ կա։
x=17−5=12
Որքա՞ն խոզ կա։
x+y=17
x=17−y
2(17−y)+4y=44
34−2y+4y=44
2y=10
y=5
բ)Բադերը և խոզերը միասին ունեն 22 գլուխ և 58 ոտք։
Որքա՞ն բադ կա։
x=22-7=15
Որքա՞ն խոզ կա։
x+y=22
x=22-y
2(22-y)+4y=58
44-2y+4y=58
2y=14
y=7
գ)Բադերը և խոզերը միասին ունեն 22 գլուխ և 56 ոտք։
Որքա՞ն բադ կա։
x=22-6=16
Որքա՞ն խոզ կա:
x+y=22
x=22-y
2(22-y)+4y=56
44-2y+4y=56
2y=12
y=6

Առաջադրանքներ
1) Նմա՞ն են ABC և A₁B₁C₁ եռանկյունները, եթե ∠A = A₁, ∠B = ∠B₁, ∠C=∠C₁, AB = 12 սմ, BC = 8 սմ, AC = 18 սմ, A₁B₁= 6 սմ, B₁C₁ = 4 սմ, A₁C₁ = 9 սմ:
Այո, նման են։
2) ABC և A₁B₁C₁ եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ ∠A = ∠A₁, ∠B = ∠B₁, BC = 14 դմ, AC = 9 դմ, B₁C₁= 7 դմ: Գտե՛ք A₁C₁-ը:
A₁C₁=9/2=4,5
A₁C₁=4.5 դմ
3) ABC և KMN եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ AB/MN = BC/NK = AC/MK: ABC և MNK եռանկյունների ո՞ր անկյուններն են համապատասխանաբար հավասար:
<C=<K
<A=<M
<B=<N
4) ABC և A₁B₁C₁ նման եռանկյուններում AB = BC, A₁B₁ = B₁C₁ <BAC = 65^o : Գտե՛ք <A₁B₁C₁ –ը:
<A₁B₁C₁=180-(65+65)=50^o
5) ABC և A₁B₁C₁ եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ <A = <A₁, BC = 15 սմ, B₁C₁ = 5 սմ: Գտե՛ք այդ եռանկյունների նմանության գործակիցը:
BC/B₁C₁=15/5=3
6) ABC և DEF եռանկյունները նման են։ <A = <D, <C = <F, EF = 14 սմ, DF = 20 սմ, BC = 21 սմ։ Գտեք AC–ն։
EF/BC=3:2
DF/AC=5:4
20/(3+2)=4
DF=4*5=20
AC=4*4=16

Դասարանում կատարել թեստային աշխատանքը․

1. Որտե՞ղ է տեղի ունենում գլիկոլիզը․
   ա) միտոքոնդրիում
   բ) բջջանյութում
   գ) ցիտոպլազմայում 
   դ) քլորոպլաստում
2. Գլիկոլիզի ընթացքում գլյուկոզան բաժանվում է՝
   ա) երկու պիրուվաթթվի մոլեկուլի 
   բ) մեկ ածխաթթու գազի մոլեկուլի
   գ) չորս ջրածնի մոլեկուլի
   դ) մեկ ջրի մոլեկուլի
3. Գլիկոլիզի ընթացքում առաջանում է էներգիա՝
   ա) 38 ԱԹՓ
   բ) 4 ԱԹՓ, մաքուր՝ 2 ԱԹՓ 
   գ) 10 ԱԹՓ
   դ) ԱԹՓ չի առաջանում
4. Գլիկոլիզը պահանջու՞մ է թթվածնի մասնակցություն․
   ա) այո
   բ) ոչ 
5. Գլիկոլիզը էներգետիկ փոխանակության ո՞ր փուլին է պատկանում․
   ա) առաջին փուլ 
   բ) երկրորդ փուլ
   գ) երրորդ փուլ
   դ) չի պատկանում
6. Ավտոտրոֆ օրգանիզմները՝
   ա) սննդանյութերը ստանում են պատրաստի ձևով
   բ) սինթեզում են օրգանական նյութեր անօրգանականներից 
   գ) սնվում են ուրիշ օրգանիզմներով
   դ) չեն կարող էներգիա ստանալ
7. Ավտոտրոֆների օրինակ է՝
   ա) բույսեր 
   բ) կենդանիներ
   գ) մարդը
   դ) սնկեր
8. Հետերոտրոֆ օրգանիզմները՝
   ա) օրգանական նյութերը ստանում են ինքնուրույն
   բ) պատրաստի օրգանական նյութեր են օգտագործում 
   գ) չեն օգտագործում էներգիա
   դ) ապրում են միայն ջրում
9. Քեմոավտոտրոֆ օրգանիզմները էներգիա ստանում են՝
   ա) արևի ճառագայթներից
   բ) օրգանական նյութերի քայքայումից
   գ) անօրգանական նյութերի օքսիդացումից 
   դ) ֆոտոսինթեզից
10. Բոլոր կենդանիները համարվում են՝
    ա) ֆոտոավտոտրոֆներ
    բ) քեմոավտոտրոֆներ
    գ) հետերոտրոֆներ 
    դ) աբիոտիկ օրգանիզմներ