Что такое мутация

В настоящее время известно более 6000 генетических заболеваний, и их число постоянно увеличивается за счёт новых болезней, описываемых в медицинской литературе. Генетические мутации — это естественный процесс.
Несмотря на то что некоторые мутации могут быть вредными, они играют важную роль в сохранении разнообразия жизни. Генетические мутации — это изменения в структуре ДНК или в последовательности генов, которые могут изменять свойства организма.

Как возникают мутации

Мутации могут возникать спонтанно или под воздействием внешних факторов — мутагенов. Спонтанные мутации появляются, когда во время репликации ДНК происходит ошибка. Мутации, вызванные ультрафиолетовым излучением, рентгеновскими лучами, токсичными веществами, курением или некоторыми вирусами, считаются мутациями, возникшими под воздействием внешних факторов.

Соматические мутации происходят на определённом этапе жизни человека и затрагивают лишь некоторые клетки. Такие изменения могут возникать под влиянием факторов окружающей среды. Приобретённые таким образом мутации не передаются потомкам.

Генетические (наследственные) мутации наследуются от родителей и сохраняются во всех клетках организма на протяжении всей жизни человека. Такие мутации возникают в половых клетках и передаются по наследству.

Виды мутаций

Различают генные, хромосомные и геномные мутации.
При генных мутациях изменения происходят в одном гене: может происходить замена нуклеотида, а также потеря или добавление нуклеотидов.
При хромосомных мутациях изменяются участки хромосомы: делеция, дупликация и инверсия.
При геномных мутациях изменяется число хромосом: вместо нормальных 46 хромосом (23 пары) может быть, например, 47.

Мутации могут быть вредными, нейтральными и полезными. Вредные мутации вызывают заболевания и осложняют жизнь человека, нейтральные не оказывают заметного влияния на организм, а полезные помогают приспосабливаться к условиям окружающей среды. Мутации являются основой эволюции, обеспечивают наследственное разнообразие и даже используются в медицине и биотехнологии, например в генной терапии.

Интересные факты о генетических мутациях

1. В организме человека ежедневно возникают тысячи мутаций, однако системы восстановления ДНК исправляют большинство из них.
2. Все люди являются результатом мутаций. Если бы мутаций не существовало, эволюция была бы невозможна.
3. Голубой цвет глаз возник в результате древней генетической мутации, которая передалась потомкам.
4. Некоторые мутации делают людей устойчивыми к определённым заболеваниям, например к малярии.
5. Существуют мутации, которые вызывают необычные способности, например исключительное различение цветов или очень хорошую память.
6. Многие виды растений и животных, которые используются сегодня, были получены благодаря отбору полезных мутаций.

Ի՞նչ է մուտացիան

Ներկայումս հայտնի են ավելի քան 6000 գենետիկ հիվանդություններ, որոնք պարբերաբար ավելանում են բժշկական գրականությունում նկարագրվող նոր հիվանդություններով: Գենետիկական մուտացիաները բնական գործընթաց են։
Չնայած որոշ մուտացիաներ կարող են վնասակար լինել, դրանք կարևոր դեր ունեն կյանքի բազմազանության պահպանման մեջ։ Գենետիկական մուտացիաները ԴՆԹ-ի կառուցվածքում կամ գեների հաջորդականությունում առաջացած փոփոխություններն են, որոնք կարող են փոխել օրգանիզմի հատկությունները։

Ինչպե՞ս են առաջանում մուտացիաները

Մուտացիաները կարող են առաջանալ ինքնաբերաբար և արտաքին գործոնների ազդեցությամբ՝ մուտագեններից։ Ինքնաբերաբար մուտացիաները առաջանում են, որբ ԴՆԹ-ի կրկնապատկման ընթացքում սխալ է առաջանում։ Իսկ ուլտրամանուշակագույնից, ռենտգենյան ճառագայթներից, թունավոր նյութերից, ծխախոտից կամ որոշ վիրուսներից մուտացիաները համարվում են արտաքին գործոնների ազդեցությամբ առաջացված մուտացիաներ։

Սոմատիկ մուտացիաները տեղի են ունենում մարդու կյանքի որոշակի փուլում և ազդում են միայն որոշ բջիջների վրա, ոչ թե մարմնի բոլոր բջիջների վրա: Նման փոփոխությունները կարող են առաջանալ շրջակա միջավայրի գործոնների ազդեցության հետևանքով։ Այսպես ձեռք բերված մուտացիաները չեն փոխանցվում սերունդներին:

Գենետիկ մուտացիանները ժառանգում են ծնողներից և պահպանվում են օրգանիզմի բոլոր բջիջներում մարդու աբողջ կյանքի ընդհացքում։ Այսպիսի մուտացիանները առաջանում են ծնողի ձվի ու սերմի մեջ և փոխանցվումեն ինչպես ժառանգական մուտացիանններ

Մուտացիաների տեսակները

Լինում են գենային մուտացիաներ, քրոմոսոմային մուտացիաներ և գենոմային մուտացիաներ։ Գենային մուտացիայի ժամանակ փոփոխություն է տեղի ունենում մեկ գենում, փոխարինվում է նուկլեոտիդը և տեղի է ունենում նուկլեոտիդների կորուստ կամ ավելացում։ Քրոմոսոմային մուտացիաների ժամանակ տեղի են ունենում քրոմոսոմի հատվածների փոփոխություններ՝ դելեցիա (կորուստ), դուպլիկացիա (կրկնապատկում), ինվերսիա (շրջում)։ Իսկ գենոմային մուտացիաների ժամանակ փոփոխվում է քրոմոսոմների քանակը՝ սովորաբար նորմալ 46 քրոմոսոմի (23 գույգի) տեղը լինում է 47 քրոմոսոմ։

Մուտացիաները կարող են լինել վնասակար, չեզոք և օգտակար։ Վնասակար մուտացիաները առաջացնում են հիվանդություններ, դժվարացնում են մարդու կյանքը, չեզոք մուտացիաները չեն ազդում օրգանիզմի վրա ոչ մի ձև, իսկ օգտակարները՝ օգնում են հարմարվել շրջակա միջավայրին և պայմաններին։ Մուտացիաները հանդիսանում են էվոլյուցիայի հիմքը, ապահովում են ժառանգական բազմազանություն և նույնիսկ օգտագործվում են բժշկության և կենսատեխնոլոգիայի մեջ, օրինակ՝ գենային թերապիա։

Հետաքրքիր փաստեր գենետիկական մուտացիաների մասին

1. Մարդու օրգանիզմում ամեն օր առաջանում են հազարավոր մուտացիաներ, սակայն ԴՆԹ-ի վերականգնման համակարգերը դրանց մեծ մասը շտկում են։
2. Բոլոր մարդիկ մուտացիաների արդյունք են։ Եթե մուտացիաներ չլինեին, էվոլյուցիա պարզապես չէր լինի։
3. Կապույտ աչքերի գույնը առաջացել է հին գենետիկական մուտացիայի արդյունքում, որը փոխանցվել է սերունդներին։
4. Որոշ մուտացիաներ մարդկանց դարձնում են դիմացկուն որոշ հիվանդությունների նկատմամբ, օրինակ՝ մալարիայի։
5. Կան մուտացիաներ, որոնք առաջացնում են անսովոր ունակություններ, օրինակ՝ գույների գերազանց տարբերակում կամ ուժեղ հիշողություն։
6. Բույսերի և կենդանիների շատ տեսակներ, որոնք մենք օգտագործում ենք այսօր, ստացվել են օգտակար մուտացիաների ընտրության շնորհիվ։

Бесполезное золото
Жил один царь, привыкший раздавать много золота нищим и бедным. Он делал это ежедневно. После смерти он очутился на небесах во дворцах из золота. Они были обставлены мебелью из золота: золотые стулья, золотые столы — всё из золота, только из золота. Он был счастлив, что эти дары явились ему как хорошо заслуженная награда.
Но немного погодя король почувствовал сильную жажду и сказал людям, что хочет пить. Ему ответили:
— Всё, что ты посеял, должно находиться внутри дворца. Заходи и ищи, если найдёшь.
Но он не мог найти внутри ни капли воды.
Спустя некоторое время он проголодался и опять сказал, но другим людям, что хочет есть. Они ответили:
— Всё, что ты посеял, должно находиться в твоём дворце!
Но король убедился, что всё было сделано из золота, и только золото находилось там. Он почувствовал себя очень несчастным: «Что хорошего в этом золоте? Я голоден! Я не могу есть золото, оно бесполезно для меня».
Тогда он попросил ангела смерти снова дать ему шанс: ещё немного продлить срок человеческой жизни, для того чтобы сделать все необходимые дела. Он также хотел посеять семена для всех других необходимых вещей, чтобы комфортно жить там.
И ему было дано ещё пятнадцать дней. И все эти пятнадцать дней он ходил, раздавал пищу и воду, одежду и другие необходимые вещи нуждающимся.

Թարգմանություն

Անօգուտ ոսկին
Կար մի թագավոր, որը սովոր էր շատ ոսկի բաժանել աղքատներին ու կարիքավորներին։ Նա դա անում էր ամեն օր։
Մահից հետո նա հայտնվեց երկնքում՝ ոսկուց պատրաստված պալատներում։ Պալատները կահավորված էին ոսկե կահույքով․ ոսկե աթոռներ, ոսկե սեղաններ — ամեն ինչ ոսկուց էր, միայն ոսկուց։ Թագավորը շատ ուրախ էր՝ մտածելով, թե իր վաստակած պարգևն է ստացել։
Բայց քիչ անց նա զգաց ուժեղ ծարավ և ասաց մարդկանց, որ ցանկանում է ջուր խմել։ Նրան պատասխանեցին.
— Ամեն ինչ, ինչ դու սերմանել ես, պետք է լինի քո պալատի ներսում։ Մտիր ու փնտրիր, եթե գտնես։

Բայց նա չկարողացավ գտնել նույնիսկ մի կաթիլ ջուր։

Մի փոքր անց նա սով զգաց և ուրիշ մարդկանց ասաց, որ ուզում է ուտել։ Նրանք պատասխանեցին.
— Ամեն ինչ, ինչ դու սերմանել ես, պետք է լինի քո պալատում։

Թագավորը տեսավ, որ ամեն ինչ ոսկուց է, և այնտեղ միայն ոսկի էր։ Նա խորապես վշտացավ․ «Ի՞նչ արժեք ունի այս ոսկին։ Սոված եմ։ Չեմ կարող ոսկի ուտել, այն ինձ համար անօգուտ է»։

Նա խնդրեց հրեշտակին նորից հնարավորություն տալ իրեն՝ մի փոքր երկարացնել իր մարդկային կյանքը, որպեսզի հասցնի անել անհրաժեշտ գործերը։ Նա ուզում էր սերմանել նաև այն ամենը, ինչ իսկապես պետք է մարդու կյանքին, որպեսզի այնտեղ կարողանա արժանավայել ապրել։

Եվ նրան տրվեց ևս տասնհինգ օր։ Այդ բոլոր տասնհինգ օրերի ընթացքում նա շրջում էր և բաժանում սնունդ, ջուր, հագուստ ու մյուս անհրաժեշտ իրերը կարիքավոր մարդկանց։

Երջանկության իմաստը
Ավ․ Իսահակյան
Մի հին չինական զրույց․23․09
Ավ․ Իսահակյան, Արևի մոտ․25․09

1․ Մասնակցի՛ր «Գրաբարյան օրեր, Թարգմանչաց տոն» նախագծին՝ ընտրելով առաջարկվող աշխատանքներից որևէ մեկը։
2․ Կատարած թարգմանությունդ, փոխադրությունդ՝ գրաբարից կամ հայրերենի որևէ բարբառից, հրապարակի՛ր բլոգումդ։
«Գրաբարյան օրեր, Թարգմանչաց տոն»
3․ Կարդա՛ գրաբարով կամ բարբառով, ձայնագրի՛ր ընթերցանությունդ։

Խմբային աշխատանք՝ առաջարկվող թեմաներից ընտրել մեկը, ուսումնասիրել և պատրասել սահիկաշար

Խմբային աշխատանք Եվա Գրիգորյանի, Եվա Մարտիրոսյանի, Արմինե Ենգիբարյանի, Էմիլի Ներսեսյանի և Ինգա Պետրոսյանի հետ
Ահա սահիկաշարը

Սկիզբ
1914 թվականի հունիսի 28-ին Սարաևո քաղաքում սերբ ազգայնական Գավրիլո Պրինցիպը սպանեց Ավստրո-Հունգարիայի ժառանգորդ արքայազն Ֆրանց Ֆերդինանդին։ Այս դեպքը դարձավ պատերազմի առիթը, թեև իրական պատճառները շատ ավելի խորքային էին։ Եվրոպական տերությունները՝ հատկապես Անգլիան, Ֆրանսիան և Գերմանիան, մրցում էին Աֆրիկայի և Ասիայի գաղութների համար։ Գերմանիան արագ զարգանում էր և ուզում էր դառնալ համաշխարհային պետություն, ինչը բախվում էր Անգլիայի ու Ֆրանսիայի շահերին։ Արդյունքում ստեղծվեցին 2 դաշինք՝ Եռակի դաշինք (Գերմանիա, Ավստրո-Հունգարիա, Իտալիա), և հետագայում նրանց միացան Օսմանյան կայսրությունը և Բուլղարիան։ Եվ Եռակ համաձայնություն (Անգլիա, Ֆրանսիա, Ռուսաստան)։ 1914 թվականի հուլիսի 28-ին Ավստրո-Հունգարիան պատերազմ հայտարարեց Սերբիային՝ սկսելով Առաջին համաշխարհային պատերազմը։ Ռուսաստանը հանդես եկավ Սերբիայի պաշտպանությամբ և սկսեց ընդհանուր զորահավաք։ Ի պատասխան՝ Գերմանիան 1914 թ․ օգոստոսի 1–ին (հին տոմարով` հուլիսի 19– ին) պատերազմ հայտարարեց Ռուսաստանին։

Ընթացք
Ամեն պետություն ուներ իր նպատկը, վերադարձնել կորցրածը, գրավել տարածքներ, հաստատել իր գերիշխանությունը և այլն․ Առաջին աշխարհամարտը սկսվեց Բալկանյան թերակղզում։ Պատերազմի մեջ մտան Ֆրանսիան ու Մեծ Բրիտանիան, իսկ հետագայում Ամերիկայից և Ասիայից բազմաթիվ պետություններ միացան Անտանտին։ Այսպիսով՝ համաեվրոպական պատերազմը վերածվեց համաշխարհայինի։ Պատերազմը ծավալվեց տարբեր աշխարհամասերում։ Ռազմական գործողությունները տեղի էին ունենում բազմաթիվ ճակատներում, սակայն գլխավորը երկուսն էին։ Առաջինը՝ Արևմտաեվրոպական (Ֆրանսիական), երկրորդը՝ Արևելաեվրոպական (Ռուսական)։ Աշխարհամարտն ընթանում էր նաև Բալկաններում,Միջագետքում, Սիրիայում, Հեռավոր Արևելքում և Աֆրիկայում։ Իտալիան 1915 թ. անցավ Անտանտի կողմը, իսկ Բուլղարիան միացավ Եռյակ դաշինքին։ Վերջինս այդպիսով վերածվեց Քառյակ դաշինքի։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի (1914–1918) տարիներին կիրառվեցին մի շարք նոր և մահաբեր զինատեսակներ, որոնք արմատապես փոխեցին պատերազմի բնույթը։ Պատերազմական գործողությունները տեղի էին ունենում ցամաքում, ծովում և օդում։Կիրառվեցին մեծ կալիբրով հրանոթներ, որոնք խիստ ավերիչ ուժ ունեին, գազային զենքեր, ավտոմատ հրացաններ և գնդացիրներ, ռազմական ինքնաթիռներ և օդապարիկներ, սուզանավեր և տանկեր, որոնք առաջին անգամ օգտագործվեցին 1916 թ․ բրիտանացիների կողմից։

Պատերազմի սկզբից երեք ամիս անց Օսմանյան կայսրությունը միացավ Եռյակ դաշինքին՝ սկսվեց հերթական ռուս-թուրքական բախումը։ Ռազմական գործողությունները տեղի էին ունենում գլխավորապես Հայաստանի տարածքում։ Կայսրությունը ռազմական գործողություններ վարեց Կովկասում, Մերձավոր Արևելքում և Դարդանելի շրջանում։ Սակայն այս շրջանում Օսմանյան իշխանությունները իրականացրին Հայոց ցեղասպանությունը (1915 թ.), որի ընթացքում ավելի քան մեկուկես միլիոն հայեր սպանվեցին, արտաքսվեցին կամ մահացան անապատներում։ Սա համարվում է մարդկության պատմության ամենամեծ հանցագործություններից մեկը։

ԱՄՆ-ը սկզբում պահպանում էր չեզոքություն, սակայն 1917 թ․ մտավ պատերազմի մեջ Անտանտի կողմում (Ռուսաստանի հետ)՝ Գերմանիայի դեմ։ ԱՄՆ-ի մասնակցությունը նյութական և ռազմական օգնություն ցուցաբերեց դաշնակիցներին։ Նա առևտուր էր անում երկու հակամարտող կողմերի հետ, ինչը հսկայական եկամուտներ էր բերում։ Այսպիսով` 1914–1916 թթ. ռազմական գործողություններում ընդհանուր հաջողությունը Անտանտի երկրների կողմն էր։ Ռուսաստանը պատերազմում էր գլխավորապես Արևելյան ճակատում Գերմանիայի և Օսմանյան կայսրության դեմ։ Սակայն 1917 թ․ Ռուսաստանում տեղի ունեցավ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը, և նոր խորհրդային կառավարությունը դուրս եկավ պատերազմից՝ կնքելով Բրեստ-Լիտովսկի հաշտությունը (1918 թ.)։

Ավարտ
Երկու դաշինքների գլխավոր տերությունները պատերազմի երրորդ տարում լուրջ հիմնախնդիրների առջև կանգնեցին։ Տրանսպորտի և վառելիքի խիստ պակաս կար, վրա հասավ սովը։ Տնտեսությունը անկում էր ապրում, իսկ ժողովուրդը
պահանջում էր շուտափույթ ավարտել պատերազմը։ Բոլորը հոգնել էին երկարատև պատերազմից։ 1917 թ-ին Արևմտյան ճակատում Անտանտն անհաջողություններ կրեց, ձախողվեց նաև ռուսական բանակի հունիսյան հարձակումը: Բրեստ–Լիտովսկում ստորագրված հաշտության պայմանագրով Ռուսաստանը հրաժարվեց Լեհաստանից, Ուկրաինայից, Բելառուսի մեծ մասից, Մերձբալթիկայից։ Բացի այդ՝ նա պետք է վճարեր խոշոր ռազմատուգանք։ Գերմանիայի աջակցությամբ պայմանագրում տեղ
գտան նաև Թուրքիայի պահանջները։ Խորհրդային Ռուսաստանը պարտավորվում էր իր զորքերն անհապաղ դուրս բերել Արևմտյան Հայաստանից և Իրանից։ Ավելին՝ Թուրքիային վերադարձրեցին Կարսը, Արդահանը և Բաթումը։

1918 թ. հունիսի 4–ին Բաթումում կնքված հաշտությամբ աշխարհամարտի Կովկասյան ճակատում պատերազմն ավարտվեց։ Նախ պարտվեցին և պատերազմից դուրս եկան Գերմանիայի դաշնակիցներ Բուլղարիան, Օսմանյան կայսրությունը և Ավստրո–Հունգարիան։ Դրանից հետո Գերմանիան ի վիճակի չէր շարունակելու պատերազմը։ Բացի այդ` նոյեմբերի սկզբին երկրում հեղափոխություն սկսվեց, որի արդյունքում տապալվեց միապետությունը։ Գերմանիան ընդունեց իր անվերապահ պարտությունը և 1918 թ. նոյեմբերի 11–ին Անտանտի դաշնակից զորքերի հրամանատար մարշալ Ֆ. Ֆոշի շտաբ–վագոնում ստորագրեց զինադադարի պայմանագիրը։ Այսպես ավարտվեց ավելի քան չորս տարի տևած Առաջին համաշխարհային պատերազմը։

Պատերազմն ահռելի կորուստներ պատճառեց մարդկությանը, ծանր հետևանքներ ունեցավ արդյունաբերական հասարակության համար։ Միայն մասնակից երկրների զինված ուժերը տվեցին մոտ 10 միլիոն սպանված, 20 միլիոնն էլ վիրավորվեց և խեղանդամ դարձավ։ Պատերազմող երկրներն ունեցան նաև հսկայական
նյութական կորուստներ։ Պատերազմի գլխավոր հետևանքներից մեկը երիտթուրքերի կողմից իրագործված Մեծ եղեռնի միջոցով Արևմտյան Հայաստանի հայաթափումն էր։
Սակայն հեռացան Ավստրոհունգարական, Ռուսաստանյան, Օսմանյան և Գերմանական կայսրությունները։ Չորս նախկին տերությունների տարածքում առաջացան նոր բազմաթիվ ազգային պետություններ` Չեխոսլովակիա,
Լեհաստան, Ֆինլանդիա, Ուկրաինա, Հայաստան և այլն։ Բազմաթիվ երկրներում տեղի ունեցան նաև ժողովրդավարական հեղափոխություններ, որոնց արդյունքում տապալվեց միապետությունը, և տարածվեց ժողովրդավարությունը։

Նվարդ Թումանյանի հուշերից
Երեկոյան Շիրվանզադեն, Դեմիրճյանը, իրավաբան Ալ. Պապովյանը հայրիկի սենյակում հավաքված նախազգացումներից էին խոսում:
Հայրիկն իր կյանքից դեպքեր հիշեց եւ սկսեց պատմել
«… Պարզ զգացել եմ հորս մահը: 1898 թվականն էր. ջրօրհնեքի երեկոն. Թամամշյանների տանը ընթրիքին հանկարծ թվաց, թե հայրս մեռավ: Տրամադրությունս վատացավ, տխրեցի. հյուրերը նկատեցին, հանգստացրին, բայց ոչինչ չօգնեց: Եկա տուն: Երեք օր հետո մարդ է գալիս գյուղից, թե՝ «հայրդ ջրօրհնեքին մեռել է»:
Նույնպես պարզ զգացել եմ Աղայանի մահը: 1911թ. ամառվա մի շոգ օր էր: Սենյակումս նստած պարապում են: Առավոտը ժամը ինը եւ կեսը կլիներ, հանկարծ աչքիս երեւաց Աղայանը, որ ընկավ մայթի վրա եւ մեռավ: Սարսափահար վեր կացա: Սենյակումս ման եմ գալիս ու չեմ կարողանում ինքս ինձ հասկանալ: Ներս եկավ կինս, տեսավ ինձ գունատ ու շփոթված: Ասի՝ «բա՞ն ես ուզում ասել»: Սկսեց ընտանեկան գործերից խոսել: Ասում եմ «չե՞ս տեսնում, Ղազարը մեռավ…» նա զարմացած նայում էր վրաս: Հենց էդ ժամանակ ներս է գալիս տղաս՝ Արտիկը, թե «պապեն փողոցումն ընկավ, ուշքից գնաց, տարան տուն…»
Վեր կացա, գնացի, բայց զգում էի, որ կենդանի չեմ տեսնելու Ղազարին: Երրորդ գիմնազիայի մոտ պատահեցի Գրիգոր Վարդանյանին. ձեռքով արավ, թե արդեն…
Առհասարակ Աղայանի կյանքի լավ ու վատ պայմաններն զգում էի, նա էլ իմս էր տեսնում, նախազգում:
1906թ.-ին, երբ Բեթհուբյան փողոցում էի ապրում՝ Վերնատանը, մի գիշեր ինձ շատ վատ զգացի… ամբողջ գիշերը չքնեցի…
Առավոտը վաղ, դեռ լույսը չծագած, մեր զանգը տալիս են. կինս դուռը բաց է անում, տեսնում է՝ Աղայանը. սա թե «Օհանեսը տա՞նն է, լա՞վ է»: Կինս թե՝ «հա՛»: «Դե՛ լավ,»,-ասում է ու գնում: Հետո իմացա, որ գիշերը ինձ պատկերացրել է տանջվելիս, ճիշտ էնպես, ինչպես եղել եմ:

Վերլուծություն
Նվարդ Թումանյանը պատմում է, թե ոնց էր իր հայրիկը պատմում Աղայանի մահի մասին։ Նրա խոսքերով մի երեկոյան Շիրվանզադեն, Դեմիրճյանը, իրավաբան Ալ. Պապովյանը Թումանյանի սենյակում հավաքված նախազգացումներից էին խոսում: Եվ Թումանյանը իր կյանքից պատմություններ հիշեց և սկսեց պատմել։ Թումանյանի ասելով, նա զգացել էր 1898թ․ իր հոր մահը։ Ջրօրհնեքի երեկոյան Թամաշյանների տանը ընթրիքին նստած էր, երբ հանկարծ թվաց, որ հայրը մահացավ։ Տրամադրությունը մի անգամից ընկավ, հյուրերը դա նկատելով փորձեցին հանգստացնել Հովհանեսսին, բայց չօգնեց։ Տուն գալուց երեք օր հետո գյուղից եկած մարդը լուրերը հասցրեց Թումանյանին։ Թե՝ հայրդ ջրօրհնեքին մահացավ։ Թումանյանը նույնպես զգացել էր Ղազարոս Աղայանի մահը։ 1911թ․ ամարվա մի շոգ օր, իր սենյակում նստած պարապում էր։ Հանկարծ աչքով նկատեց Աղայանին, ով ընկավ փողոցի վրա և մահացավ։ Թումանյանը սարսափի մեջ տեղից վեր կացավ և սկսեց սենյակում ման գալ՝ մտածել, թե ինչ անի։ Սակայն սենյակ ներս մտավ նրա կինը, նկատեց, որ Թումանյանը գունատ և խառնված էր։ Հովհաննեսը հարցրեց կնոջը, թե ինչ է ուզում ասել, իսկ նա սկսեց ընտենական գործերից խոսել։ Թումանյանը ընդհատելով կնոջը, ցույց նշեց Աղայանի մահը։ Հենց այդ պահին ներս մտավ իր տղան, ասելով, որ պապիկը ուշաթափվելով փողոցում ընկել էր, տուն տարան իրեն։ Թումանյանը տեղից վեր կացավ և մեկնեց նրա տուն, մտքում արդեն հասկանալով, որ դժվար էլ կենդանի տեսնի Աղայանին։ Արդեն երրորդ գիմնազիայի մոտ հանդիպեց Գրիգոր Վարդանյանին, նա ձեռքով արեց, հասկացնելով, որ արդեն ուշ է։ Թումանյանի խոսքերով, ինքն և Աղայանը իրար կյանքերի լավ ու վատ իրադարձությունները նախազգում էին։ Օրինակ՝ 1906թ․-ին, երբ Թումանյաը հլը Վերնատանն էր ապրում, մի գիշեր իրեն շատ վատ զգալուց ողջ գիշեր չէր քնել։ Վաղ առավոտյան տան զանգը տալիս են, կինը դուռը բացելիս տեսնում է Աղայանին։ Փաստորեն նա եկել էր իմանալ, տանն էր Թումանյանը, թե չէ։ Փարզվեց, որ այդ գիշեր Աղայանը տանջվելիս պատկերացրել էր Թումանյանին։

Ընտրել որևէ պետություն։
ԱՄՆ

Ներկայացնել այդ պետության համռոտ բնութագիրը։
Պաշտոնական անվանում: Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (ԱՄՆ)
Մայրաքաղաք: Վաշինգտոն
Խոշորագույն քաղաք: Նյու Յորք
Պետական լեզու: Անգլերեն
Պետական կարգ: Դաշնային հանրապետություն, նախագահական համակարգ
Տարածք: Մոտ 9.8 միլիոն քառակուսի կիլոմետր (աշխարհում՝ 3-րդը)
Բնակչություն: Մոտ 330 միլիոն (2024-ի դրությամբ)
Տարադրամ: ԱՄՆ դոլար (USD)
Նահանգներ: 50 նահանգ և մեկ դաշնային շրջան՝ Կոլումբիա

Պետության դրոշը ինչպե՞ս է պատկերված։

Պատմական անդրադարձ կատարել դրոշների ծագման պատմությանը:
Ամերիկյան հեղափոխության ժամանակ (1775-1783 թթ.) զինվորական զորքերը տարբեր դրոշներ էին օգտագործում։ Կոնգրեսի ակտի արդյունքում 13 աստղային դրոշը դարձավ ԱՄՆ առաջին պաշտոնական դրոշը 1777 թվականի հունիսի 14-ին։
Քանի որ ԱՄՆ-ն ընդլայնվեց և նոր նահանգներ միացան, դրոշը նույնպես փոփոխվեց։ Ամեն անգամ, երբ նոր նահանգ էր միանում, դրոշի վրա ավելացվում էր ևս մեկ աստղ։
1959-1960 – Ալյասկայի և Հավայների միացումով աստղերի թիվը հասավ 50-ի, որն օգտագործվում է մինչ այսօր։
1795 – 15 աստղ, երբ Քենթուկին և Վերմոնտը դարձան նահանգներ։
1818 – Կոնգրեսն ընդունեց որոշում, ըստ որի, աստղերի թիվը պետք է համապատասխանի նահանգների թվին, բայց շերտերի թիվը պետք է մնա 13։
1959-1960 – Ալյասկայի և Հավայների միացումով աստղերի թիվը հասավ 50-ի, որն օգտագործվում է մինչ այսօր։

Առանձնացնել թե յուրաքանչյուր գույն, նշան, պատկեր ի՞նչ է իրենից ներկայացնում։
Ներկայումս դրոշի վրա պատկերված են 50 սպիտակ աստղեր, որոնք խորհրդանշում են ԱՄՆ-ի 50 նահանգները։ 13 շերտեր՝ հիշեցնում են ԱՄՆ-ի հիմնադիր 13 գաղութները։ Կարմիր գույնը խորհրդանշում է արիությունը և արյունը, որը հեղվել է անկախության համար։ Սպիտակ գույնը խորհրդանշում է մաքրությունը և արդարությունը։ Իսկ կապույտ դաշտը խորհրդանշում է հաստատակամությունը, արդարությունը և երկինքը։