Ձմեռային ճամբար·Արևմտահայերեն

Կը կարդանք եւ կը թարգմանենք արեւելահայերէն

Արևմտահայերեն
Ձեզի բան մը պիտի ըսեմ – ըսաւ –
Ըսէ – ըսինք –
Ըսելիք բան չգտաւ –
– Ինչ դժբախտ բան է
ըսելիք մը չունենալ – ըսաւ –
– Հապա եթէ ըսելիք մը ունիս
եւ չկարենաս ըսել – ըսինք –
– Ճիշդ ըսիք – ըսաւ –
Ամենուն պիտի ըսեմ ասկէ վերջ –
– Բարիով ըսես – ըսինք
– Բայց ըսելէ առաջ
պէտք է խորհիմ – ըսաւ –
– Նայէ որ ըսես առանց խորհելու – ըսինք –
Քանի որ խորհիլը ընդհանրապէս արգելք է
ըսելիքդ ըսելու –
Մտածել սկսաւ –
– Աւելի լաւ է որ չըսեմ – ըսաւ – հեռացաւ

Արևելահայերեն
Քեզ մի բան պետք է ասեմ- ասաց.
–Ասա–ասեցինք–
—Ասելու բան չգտավ—
Ինչ դժբախտ բան է ասելիք չունենալը—ասաց—
—Իսկ եթե ասելիք ունես և չես կարողանում ասել– ասեցինք–
—Ճիշտ եք ասում—ասաց–
—Բոլորին պիտի ասեմ, վերջացավ—
—Բարով ասես—ասացինք:
—Բայց ասելուց առաջ պետք է մտածեմ—Ասաց
—Նայի, որ ասես առանց մտածելու—ասենք—
Քանի որ մտածելը ընդհանրապես արգելվում է ասելիք ասելու—
Մտածել սկսեց—
—Ավելի լավ է չասեմ—ասաց—հեռացավ:

5-րդ դասարան·Արևմտահայերեն

Գարնան հրաւէրը🌷

Ձմրան վերջն էր: Օր մը արեւը բարձրացաւ վեր ու աւելի ջերմ շողաց: Արեւին ժպիտովն ալ ծնաւ գարունը:
—Ծառե~ր, ծաղիկնե՜ր, խոտե՜ր ու բոյսե՜ր, արթնցէ՜ք, արթնցէ՜ք, այս ինչքան քնացաք,- ըսաւ գարունը: Ես արդէն եկած եմ արթնցէ՜ք ու երկիրը զարդարեցէք կանաչով:
—Բարե՜ւ, քեզ, բարե՜ւ, սիրելի գարուն,- ըսին խոտերը եւ կանաչ դարձան:
—Բարե՜ւ, Բարե՜ւ,- ըսին ծաղիկներն ու ծառերը եւ սկսան աճիլ ու ծաղկիլ:
—Օ՜, այս ի՜նչ լաւ է, որ եկար, սիրելի՛ գարուն, մենք թմրած էինք,- ըսին մեղուները եւ տզտզալով դուրս ելան իրենց փեթակներէն:
Դուրսը տաք էր: Թռչունները կ’երգէին: Մարդիկ կ’աշխատէին դաշտերուն եւ այգիներուն մէջ: Ամէն տեղ ծաղիկ էր ու կանաչ:
Մեղուները թռան մօտակայ խնձորենիի մօտ եւ խնդրեցին.
—Խնձորենի՜, ծաղիկներդ բա՜ց, որ հիւթդ քաղենք. մենք կարօտցած ենք ծաղիկներուն:
—Ափսո՜ս, շա՜տ ափսոս, որ իմ ծաղկելու ժամանակը չէ, գացէք բալենիին քով:
Մեղուները թռան դէպի բալենին:
—Բարո՜վ եկաք, ժի՛ր մեղուներ սիրունիկնե՛ր,- ըսաւ բալենին,- բայց իմ ծաղիկները դեռ քնացած են, վաղը եկէք:
Միւս կողմէն մեղուներուն կանչեց նշենին, որ իր վարդագոյն ծաղիկները արդէն բացած էր եւ լեցուած էր քաղցր հիւթով:
Մեղուները ուրախ ուրախ թռան դէպի նշենին:


Բառեր
Շողալ.- փայլիլ,  ճառագայթել
Տզտզալ, տզզիւն.- բզզիւն (ճանճի, մեղուի, մժեղի)
Փեթակ.- մեղուատուն
Այգի.- խաղողի կամ ընդհանրապէս պտղատու ծառեր տնկելու տեղ
Բալ.- կեռասին թթուաշ (թթու) տեսակը, ծառը ՝բալենի
Նշենի.- նուշի ծառ
Հիւթ.- պտուղներէ քամուած հեղուկ
Ժիր.- աշխոյժ, աշխատասէր

Հարցումներ
1. Տարուան ո՞ր ամիսը մենք կը հրաւիրենք Գարունը, եւ որ եղանակին վերջաւորութեան:
Ձմրան վերջաւորութեան, մարտ ամսին մենք կը հրաւիրենք գարունը։
2. Ինչո՞ւ համար եկաւ գարունը, ի՞նչ նպատակով:
Գարունը եկաւ, որ Ծառերը, ծաղիկները, խոտերը ու բոյսերը արթնանան։
3. Ի՞նչ եղան խոտերը, ծաղիկներն ու ծառերը երբ գարունը տեսան:
Ծառերն, ծաղիկներն, խոտերն ու բոյսերն արթնացան։
4. Երբ տեսան գարունը Մեղուները ուրախացա՞ն, ի՞նչ ըրին:
Այո, մեղուները ուրախացան երբ տեսան գարունը, նրանք թռան մօտակայ խնձորենիի մօտ։
5. Մեղուները ի՞նչ խնդրեցին խնձորենիէն:
Մեղուները խնձորենուն խնդրեցին որ, նա ծաղիկները բացի, որպեսզի հիւթը քաղեն։ Նրանք կարօտցած էին ծաղիկներուն:
6. Վերջաւորութեան ո՞վ հրաւիրեց մեղուներուն եւ մեղուները ինչո՞ւ ուրախ էին:
Վերջաւորութեան մեղուներուն կանչեց նշենին, որովհետև իր վարդագոյն ծաղիկները արդէն բացած էր եւ լեցուած էր քաղցր հիւթով:

5-րդ դասարան·Արևմտահայերեն

Արևմտահայերեն նախադասություններ

Մի փոքրիկ տղա դուրս եկավ դպրոցից: 
Փոքրիկ տղա մը դուրս ելաւ դպրոցէն։
Ես աշխատում եմ գործարանում: 
Ես կաշխատիմ գործարանին մեջ։
Մի թռչուն թռավ արտից: 
Թռչյուն մը թռաւ արտէն։
Մի մարդ քարից մեծ գեղեցիկ տուն կառուցեց: 

Մարդ մը քարէն մեծ գեղեցիկ տուն կառուցեց։
Մի մեծ արջ ուտում էր անտառի հատապտուղներից: 

Մեծ արջ մը կուտեր անտառի հատապտուղներէն։
Հացից մի կտոր պոկեց և տվեց շանը: 

Հացէն կտոր մը պոկեց և տվավ շանը։
Սովից քունը չէր տանում: 

Սովէն չէր կրնար քնանալ։
Մի օր երեխաները դպրոց էին գնում:

Օր մը երեխաները դպրոց կէրթային։
Երբ տղաների մայրը խանութում էր, տեսնում է անկրկնելի գունագեղ նկար։
Երբ տղաների մայրը խանութում էր, կտեսներ անկրկնելի գունագեղ նկար։
Մի օր նկարիչը աքաղաղ է նկարում, բայց մոռանում է գունավորել այն:
Օր մը նկարիչը աքաղաղ է կը նկարե , բայց մոռանում է գունավորել այն:
Վարդագույն քաղաքում ահ ու սարսափ էր տարածվել:
Վարդագույն քաղաքին մեջ ահ ու սարսափ տարածված էր:
Ժամանակով մի մարդ ու մի կնիկ են լինում։
Ժամանակին այր ու կին կային։
Անտառի ծառերից ոչ մեկը նրա հետ ընկերություն չէին անում: 
Անտառի ծառերեն  ոչ մեկը անոր  հետ ընկերություն չէին ըներ: 
Նա իր ոտքի տակ սեղմել էր մի դեղնափայլ մետաղ ու կանչում էր:
Նա իր ոտքի տակ կսեղմէ մի դեղնափայլ մետաղ ու կկանչէր :


5-րդ դասարան·Արևմտահայերեն

ՓԻՂԻՆ ԸՆԿԵՐՆԵՐԸ✨

Փիղ մը միայնակ կը թափառէր անտառին մէջ եւ ընկերներ կը փնտռէր։ Ճամբուն
վրայ կը հանդիպի կապիկի մը եւ կ՚ըսէ.
–Ո՜վ կապիկ, իմ ընկերս կ՚ըլլա՞ս։ Կապիկը կը պատասխանէ.

–Դուն շատ մեծ ես եւ ծառ չես կրնար մագլցիլ, ուրեմն ընկերդ չեմ կրնար ըլլալ։
Փիղը կը շարունակէ ճամբան եւ կը հանդիպի նապաստակի մը եւ անոր ալ կը հարցնէ,
եթէ կ՚ուզէ իր ընկերը ըլլալ։ Նապաստակն ալ կը պատասխանէ, թէ փիղը շատ մեծ է իր
ընկերը ըլլալու համար։ Ապա կը հանդիպի գորտի մը եւ անկէ ալ կը խնդրէ իրեն ընկեր
ըլլալ։ Գորտը կ՚ըսէ.
–Դուն շատ մեծ ես եւ չես կրնար ցատկել ինծի պէս, հետեւաբար կը ներես, բայց
չեմ կրնար ընկերդ ըլլալ։

Փիղը յուսախաբ կը շարունակէ ճամբան՝ բոլոր անասուններէն նոյն
պատասխանը ստանալով։
Յաջորդ առաւօտ փիղը կը տեսնէ, որ անտառի բոլոր կենդանիները ահ ու դողի
մատնուած կը փախչէին։ Արջին հարցնելով կ՚իմանայ, որ վագր մը յարձակած էր անտառի կենդանիներուն վրայ։
Փիղը կ՚որոշէ փրկել տկար կենդանիները, ուստի կը յարձակի վագրին վրայ եւ կը
փախցնէ զայն։ Անոնք լսելով, որ փիղը փրկած էր զիրենք վագրէն, միաբերան
(միասնաբար) կ՚ըսեն փիղին.
— Կարեւոր չէ, եթէ դուն մեծ ես թէ փոքր։ Մենք կը փափաքինք ընկերդ ըլլալ։
Այս պատմութիւնը ցոյց կու տայ, որ բարեկամութեան չափանիշը տարիքը կամ
չափը չէ, այլ վերաբերմունքը։

5-րդ դասարան·Արևմտահայերեն

ԱՂԻ ՎԱՃԱՌՈՐԴԸ ԵՒ ԻՐ ԷՇԸ 🌷

Ժամանակին աղի վաճառորդ մը կար, որ մօտակայ քաղաքէն աղ կը գնէր եւ
պարկերը իշուն վրայ բեռցնելով կը ծախէր շուրջի գիւղերուն։ Ճամբուն վրայ կար գետակ մը, ուրկէ կ’անցնէին։ Սակայն քանի որ կամուրջ չկար եւ ջուրն ալ խորունկ չէր, գետակը կ’ացնէին ջուր մտնելով: Օր մը, մարդուն չար բախտէն, էշը կը սահի եւ ջուրին մէջ կ’իյնայ։ Աղերուն մեծ մասը կը լուծուի ջուրին մէջ: Երբ էշը դարձեալ կը կանգնի, կը զգայ, որ բեռը բաւական թեթեւցած է։ Այդ օրուընէ սկսեալ, ամէն անգամ որ էշը գետակէն պիտի անցնէր, կ’իյնար ջուրին մէջ։ Վաճառորդը ի վերջոյ կը սկսի կասկածիլ, որ էշը դիտմամբ* կ’իյնայ՝ բեռը թեթեւցնելու համար։ Ուրեմն կ’որոշէ անոր դաս մը տալ։ Յաջորդ քաղաք երթալուն,աղի փոխարէն բամպակ կը գնէ ու կը բեռցնէ իշուն վրայ։ Էշը կը զգայ, որ բեռը աւելի թեթեւ է, բայց կը մտածէ, որ եթէ դարձեալ ջուրը իյնայ, ա՛լ աւելի պիտի թեթեւնայ։
 Ուստի, ըստ սովորութեան, դարձեալ կ’իյնայ ջուրին մէջ։ Բայց երբ կը փորձէ կանգնիլ, բեռան ծանրութիւնը զինք կրկին վար կը ձգէ, որովհետեւ բամպակը ջուր ծծած եւ շատ ծանրացած էր։ Վաճառորդը լաւ մը կը ծեծէ իշուն, մինչեւ որ կանգնի եւ այդ ծանրացած բեռով քալէ։ Այդ օրուընէ սկսեալ, էշը կարելին կ’ընէ դարձեալ ջուրը չիյնալու։ Պատմուածքը ցոյց կու տայ, որ մեր գործը դիւրացնելու համար եթէ խաբէութեան դիմենք, հետեւանքը գէշ կ’ըլլայ:

վաճառորդ մը
իշուն վրայ
շուրջի գիւղերուն
Ճամբուն վրայ
գետակ մը
Օր մը
բաւական թեթեւցած
կը ծախէր
կը կանգնի
կը զգայ

բեռը թեթեւցնելու
կը մտածէ
կը լուծուի
ջուրին մէջ
կը սկսի
դաս մը
Յաջորդ
կը գնէ
կը բեռցնէ

կը զգայ
աւելի թեթեւ
կը մտածէ
աւելի
կը փորձէ
կը ձգէ
լաւ մը
կը ծեծէ
մինչեւ որ

գործը դիւրացնելու
հետեւանքը





5-րդ դասարան·Արևմտահայերեն

Անխելք Մարդը


Ժամանակին աղքատ մարդ մը կար. որքան կ’աշխատէր, որքան կը չարչարուէր,
նորէն ալ նոյն աղքատը կը մնար: Յուսահատ, օր մը որոշեց երթալ Աստուծոյ մօտ եւ
հասկնալ, թէ ե՞րբ այս աղքատութենէն պիտի ազատէր, եւ ինքն իրեն համար բան մը
խնդրէր: Ճամբան գայլի մը կը հանդիպի.
Ճամբադ բարի, մարդ-եղբայր, ո՞ւր կ’երթաս,- կը հարցնէ գայլը:
Աստուծոյ մօտ,- կը պատասխանէ աղքատը,- տարտ ունիմ պատﬔլիք:
Երբ որ հասնիս Աստուծոյ մօտ,- կը խնդրէ գայլը,- ըսէ որ շատ անօթի գայլ մը կայ,
գիշեր-ցերեկ սար ու ձոր կը պտըտի, ուտելու բան չի գտներ, հարցո՛ւր՝ ﬕնչեւ ե՞րբ
անօթի պիտի մնայ. ըսէ՛ եթէ զինք ստեղծեր ես, ինչո՞ւ ուտելիք չես հասցներ իրեն:
Լա՛ւ,- կ’ըսէ մարդը եւ կը շարունակէ ճամբան: Շատ կ’երթայ թէ քիչ, կը հանդիպի
սիրուն աղջկայ մը:
Ո՞ւր կ’երթաս, եղբայր,- կը հարցնէ աղջիկը: — Աստծոյ մօտ:
Երբ որ տեսնես Աստծուն,- կ’աղաչէ սիրուն աղջիկը,- ըսէ որ երիտասարդ, առողջ,
հարուստ աղջիկ մը կայ, բայց չի կրնար ուրախ ըլլալ, բախտաւոր զգալ ինքզինք. Ի՞նչ
պիտի ըլլայ անոր վիճակը:
Կ’ըսեմ,- կը խոստանայ ճամբորդը եւ կ’երթայ ու կը հանդիպի ծառի մը, որ թէեւ
ջրափին կանգնած էր, բայց չոր էր:
Ո՞ւր կ’երթաս, ով ճամբորդ,- կը հարցնէ չոր ծառը: — Աստծոյ մօտ կ’երթամ: — Կեցի՛ր, ես
ալ ըսելիք մը ունիմ,- կը խնդրէ չոր ծառը,- Աստծուն կ’ըսես՝ այս ի՞նչ բան է, բուսեր եմ
զուլալ ջուրի ափին, բայց ամառ-ձﬔռ չոր կը մնամ, ե՞րբ պիտի կանաչիմ: Աղքատը այս
խնդրանքն ալ լսեց եւ շարունակեց ճամբան: Այնքան գնաց, ﬕնչեւ գտաւ Աստծուն:
Բարձր ժայռի մը տակ, ժայռին կռթնած, ծեր մարդու կերպարանքով նստած էր
Աստուած:
Բարի օր,- ըսաւ աղքատը եւ կեցաւ Աստուծոյ առջեւ:
Բարով եկար- պատասխանեց Աստուած,- ի՞նչ կ’ուզես:
Այն կ’ուզեմ, որ բոլորին հաւասար նայիս, մէկուն աւար չտաս, մէկուն՝ խաւար, ես
այնքան կը տանջուիմ, այնքան կ’աշխատիմ, նորէն ալ չեմ կրնար կուշտ փորով հաց
գտնել. իսկ շատերը, որ իմ կէսիս չափ ալ չեն աշխատիր, հարուստ ու հանգիստ
կ’ապրին:
Գնա,- Աստուած ըսաւ,- բախտ տուի քեզի, գնա՛ վայելէ՛…