Ֆիզիկա 9

Դաս 5. Թեմա՝ Էլեկտրական երևույթներ (03.11- 10․11)

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Նկարագրե՛ք փորձեր, որտեղ դրսևորվում է հոսանքի ջերմային ազդեցությունը։ Ո՞ր սարքերում են օգտագործում հոսանքի ջերմային ազդեցությունը:
Միացնենք հաղորդալարը (օրինակ՝ մետաղալար) էլեկտրական շղթային՝ հոսանքի աղբյուրով։ Մի քանի վայրկյան անց նկատում ենք, որ մետաղալարը տաքանում է, իսկ եթե հոսանքը մեծացնենք՝ կարող է նույնիսկ կարմրել։ Հոսանքի ջերմային ազդեցությունը օգտագործվում է էլեկտրական վառարանների, ջրատաքացուցիչների, լամպերի և այլ սարքերում։
2. Ի՞նչ փորձով կարելի է դիտել հոսանքի քիմիական ազդեցությունը: Ի՞նչ գործնական կիրառություն ունի հոսանքի քիմիական ազդեցությունը:

Վերցնում ենք ապակե բաժակ, լցնում ջուր և մի քիչ աղ կամ թթու, որ լուծույթը էլեկտրահաղորդ դառնա։ Դրանում դնում ենք երկու մետաղական էլեկտրոդ, որոնք միացված են հոսանքի աղբյուրին։ Մի քանի րոպե անց նկատում ենք, որ մի էլեկտրոդի վրա առաջանում է գազ, իսկ մյուսի վրա՝ մետաղի նստվածք։
3. Նկարագրե՛ք հոսանքի մագնիսական ազդեցությունը ցուցադրող որևէ փորձ: Ինչո՞ւ են մագնիսական ազդեցությունը համարում հոսանքի ամենաբնորոշ ազդեցությունը:

Եթե մետաղալարը, որի միջով հոսանք է անցնում, մոտեցնենք փոքր երկաթե թեփերին կամ ասեղին, կտեսնենք, որ դրանք սկսում են շարժվել կամ ձգվել դեպի հաղորդալարը։
4. Ի՞նչ երևույթներով է դրսևորվում հոսանքի կենսաբանական ազդեցությունը։

Երբ էլեկտրական հոսքը անցնում է կենդանի օրգանիզմի միջով՝ այն ազդում է բջիջների և նյարդերի վրա, հնարավոր է ցավ կամ կաթված, առաջանում են նյարդերի և մկանների կծկումներ։

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ո՞ր հոսանքն են անվանում հաստատուն:
Հաստատուն հոսանք է կոչվում այն հոսանքը, որի ուղղությունն ու ուժը ժամանակի ընթացքում չեն փոխվում։
2. Սահմանել հաստատուն հոսանքի ուժը: Ի՞նչ է ցույց տալիս հոսանքի ուժը, ո՞րն է նրա միավորը:

Հոսանքի ուժը ցույց է տալիս, թե քանի լիցք է անցնում հաղորդչի խաչաձև հատվածով մեկ վայրկյանում։ Սահմանում՝ I=q/t, միավոր՝ Ամպեր (A)
3. Ինչպե՞ս որոշել հաղորդչով անցնող լիցքը, եթե հայտնի է հոսանքի ուժը:

q=I*t
4. Ինչպե՞ս են սահմանում լիցքի միավորը` կուլոնը:

Կուլոնը դա այն լիցքն է, որը հաղորդչով անցնում է, երբ նրա միջով հոսում է 1 ամպեր հոսանք 1 վայրկյանում․
5. Ո՞ր սարքն են անվանում ամպերաչափ:

Ամպերաչափ է կոչվում այն սարքը, որը չափում է էլեկտրական հոսանքի ուժը։
6. Ինչպե՞ս են շղթայում միացնում ամպերաչափը:

Ամպերաչափը միացնում են շղթային հաջորդաբար։

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ի՞նչ է հոսանքի աշխատանքը:
Հոսանքի աշխատանքը կոչվում է այն էներգիան, որը հոսանքը ծախսում է հաղորդչով անցնելիս։
2. Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն են անվանում էլեկտրական լարում: Գրե՛ք լարումը սահմանող բանաձևը:

Էլեկտրական լարումը ցույց է տալիս, թե որքան աշխատանք է կատարում հոսանքը, երբ միավոր լիցքը տեղափոխվում է այդ կետերի միջև։ Սահմանում՝ U=A/q
3. Ինչպե՞ս են սահմանում լարման միավորը՝ վոլտը։ Լարման ի՞նչ միավորներ են գործածական:

1V=1J/1C
Գործածական միավորներ․
միլիվոլտ (mV) = 0.001 V
կիլովոլտ (kV) = 1000 V
4. Ո՞ր էլեկտրական սարքն են անվանում վոլտաչափ:

Վոլտաչափ է կոչվում այն սարքը, որը չափում է շղթայի տեղամասի լարումը:
5. Ինչպե՞ս են վոլտաչափը միացնում շղթայի հետազոտվող տեղամասին:

Վոլտաչափը միացնում են զուգահեռաբար:

Մամյանի 9-րդ դասարանի խնդրագիրք
2.1.14․ I=q/t | I=2 Կլ/10 վ=0.2 Ա․
t=10 վ․
q=2 Կլ
I=?

2.1.15․ I=q/t | I=330 Կլ/300 վ=1.1 Ա․
t=5ր=300 վ․
q=330 Կլ
I=?

2.1.16․ I=q/t | I=360 Կլ/600 վ․=0.6 Ա․
t=10ր=600 վ․
q=360 Կլ
I=?

2.1.17․ q=I*t
| q=1.6*1200=1920 Կլ
I=1.6 Ա․
t=20ր=1200 վ․
q=?

2.1.18․ q=I*t
| q=10*10=100 Կլ
I=10 Ա․
t=10 վ․
q=?

2.1.19․q=I*t
| q=0.4*2700=1080 Կլ
I=0.4 Ա․
t=45ր=2700 վ․
q=?

Երկրաչափություն 9

Համեմատական հատվածներ․

Առաջադրանքներ․
1) Հետևյալ հատվածներից որո՞նք են համեմատական a = 4 սմ և b = 6 սմ հատվածներին.
ա) c = 2 սմ, d = 3 սմ

բ) m = 6 սմ, n = 9 սմ
գ) l = 1 դմ, p = 1,8 դմ:
2) AB և CD հատվածները համեմատական են EF և MN հատվածներին: Գտեք EF-ը, եթե AB = 5 սմ, CD = 8 սմ, MN = 10 սմ:

AB/CD=EF/MN
5/8=EF/10
EF=50/8
3) Եռանկյան a և c կողմերը համեմատական են c և b կողմերին: Գտե՛ք եռանկյան պարագիծը, եթե a = 4 սմ, b = 9 սմ:

a/c=c/b
4/c=c/9
c2=4*9=36
c=6
P=6+4+9=19
4) ABCD զուգահեռագծի անկյունագծերը հատվում են O կետում: Գտե՛ք զուգահեռագծի պարագիծը, եթե CD = 10 սմ, BC/CD = AC/OC:

BC/10=2OC/OC
BC/10=2
BC=20
P=20+20+10+10=60
5) CD-ն ABC եռանկյան կիսորդն է: Գտե՛ք այդ եռանկյան պարագիծը, եթե BD = 20 սմ, AD = 15 սմ, AC = 21 սմ:

15/20=21/BC
20*21=BC*15
420/15=BC
BC=28
P=20+15+21+28=84
6) KP և MN հատվածները DO և AL հատվածներին համեմատական են։ Գտեք AL–ը, եթե KP = 8 դմ, MN = 40 սմ, OD = 1 մ:

Հանրահաշիվ 9

ՊԱՐԱԲՈԼ

Առաջադրանքներ․
1) Տրված x-երի համար գտե՛ք y-ի այնպիսի արժեք, որ (x, y) կետը լինի y = x2 պարաբոլի վրա.
ա) x = 0

y=0
բ) x = 3

y=9
գ) x = — 3.2

y=-3.22=10.24
դ) x = 111

y=1112=12,321
ե) x = √5.5

y=5.5
զ) x = — √13

y=13
է) x = 2√3

y=12
ը) x = — 6√1.5

y=54
2) Հայտնի է, որ (x, y) կետը պատկանում է y = x2 պարաբոլին: Գտե՛ք y-ի տրված արժեքի համար x-ի բոլոր հնարավոր արժեքները: Քանի՞ այդպիսի x կա.
ա) y = 0

x=0
բ) y = 25
x=±5
գ) y = 196

x=±14
դ) y = 2.89

x=±1.7
ե) y = — 16

Գոյություն չունի
զ) y = -2

Գույություն չունի
է) y = 2

x=√2=1.41
ը) y = 45

x=√45=6.7
3) Ո՞ր կետերում է տրված ուղիղը հատում y = x2 ֆունկցիայի գրաֆիկը.
ա) y = 0

(0;0)
բ) y = 5
(5;√5)
գ) y = — 1.1

Գոյություն չունի
դ) y = 64

(64;8)
4) Կառուցե՛ք y = x2 ֆունկցիայի գրաֆիկի համաչափը x-երի առանցքի նկատմամբ:
5) Տրված է y = x2 ֆունկցիան: Ո՞ր կետերում է ֆունկցիան ընդունում ա) 9, բ) 0, գ) 15, դ)– 25 արժեքը:

Քիմիա 9

Քիմիա, նոյեմբերի 3-7

Տնային
1. Քրոմ մետաղն առաջացնում է երեք օքսիդ, որոնցում ցուցաբերում է 2, 3 և 6 վալենտականություններ: Ներկայացրեք այդ օքսիդների բանաձևերը:
CrO2, CrO3, CrO6
2. Ազոտական թթվի հետ փոխազդում են հետևյալ շարքերից մեկի նշված օքսիդները
1. FeO, CO₂
2. KO, PO
3. ZnO, SO
4. MgO, CuO
3. Կազմե՛ք P(+5), C(+4) տարրերի (փակագծերում նշված են օքսիդացման աստիճանները) օքսիդների և դրանց համապատասխանող թթուների բանաձևերը:

P2O5+H2O=H3PO4
CO2+H2O=H2CO3
4. Հաշվեք տարրերի զանգվածային բաժինները հետևյալ օքսիդներում MgO, AL2O3, SO3:

w(Mg)=24/40​*100=60
w(O)=16/40​*100=40

w(Al)=54/102*100=52.9
w(O)=48/102*100=47.1

w(S)=32​/80*100=40
w(O)=48/80​*100=60
5. Որոշ զանգվածով ծծմբի(VI) օքսիդը լուծել են 92 գ ջրում, որի հետևանքով ստացվել է ծծմբական թթվի 100 գ լուծույթ: Որոշեք թթվի զանգվածային բաժինը (%) ստացված լուծույթում։

SO3+H2O=H2SO4
m (SO3)=100-92=8 գ
M (SO3)=32+3*16=80 գ/մոլ
n (SO3)=8/80=0.10

M (H2SO4)=2*1+32+4*16=98 գ/մոլ
m (H2SO4)=0.10*98=9.8 գ
w (H2SO4)=9.8/100*100=9,8%
6. 8 գ երկաթի(III) օքսիդը «լուծելու» համար այն մշակել են աղաթթվի 10 %-անոց լուծույթով։ Գտե՛ք ծախսված լուծույթի զանգվածը:

Fe2O3+6HCl=2FeCl3+3H2O
M (Fe2​O3​)=2*55.85+3*16=159.7 գ/մոլ
n (Fe2​O3​)=8/159.7=0.05009

M (HCl)=1+35.45=36.45 գ/մոլ
n (6HCl)=6*0.05009=0.30056
m (HCl)=0.30056*36.45=10.96 գ
w (HCl)=10/100​=0.10

m (լուծույթ)=10,96/0.10=109.6 գ


Դասարանական
Թթուներ էջ 11
1. Հաշվիր՝ քանի գրամ աղաթթու է անհրաժեշտ 5 գ կալցիումի օքսիդը չեզոքացնելու համար։   CaO+2HCl→CaCl2 +H2O
m (CaO)=5 գ
M (CaO)=40+16=56 գ/մոլ
n (CaO)=5/56=0.0892 մոլ

n (HCl)=0.09*2=0.18 մոլ
M(HCl)=1+35.45=36.45 գ/մոլ
m (HCl)=0.18*36.45=6.5 գ
2. Գրիր աղաթթվի քիմիական բանաձևը։

HCl
3. Նշիր՝ որ տարրերն են կազմում ծծմբական թթուն (H₂SO4)։

SO3+H2O=H2SO4
4. Թթուների բաղադրության մեջ պարտադիր ի՞նչ տարր կա։

H ջրածին
5. Ինչ իոն է տալիս թթուն ջրում լուծվելիս։
6. Նշիր՝ ուժեղ թե թույլ թթու է․

ա) HCl — ուժեղ
բ) H₂CO₃ — թույլ
7. Ընտրիր՝ որ նյութն է թթու.
ա) NaOH
բ) H₂SO4
գ) CaO
8. Նշիր՝ որ նյութերն են ստացվում թթվի և հիմքի փոխազդեցության արդյունքում։
Թթուների և հիմքերի փոխազդեցության արդյունքում միշտ ստացվում են աղ և ջուր։
9. Գրի՛ր ազոտական թթվի բանաձևը և ասա դա միատոմյա՞, թե բազմատոմյա թթու է։

N2O5+H2O=HNO3
Միատոմյա թթու է
10. Գրի՛ր թթվի անվանումները.

ա) H₂SO₄ → ծծմբական թթու
բ) HNO₃ →
ազոտական թթու
գ) H₂CO₃ →
ածխաթթու
11. Նշիր, թե որ թթուներն են ուժեղ, իսկ որոնք՝ թույլ․

HCl, H₂SO4, H₂CO₃, H₂S
Ուժեղ՝ HCl, H2SO4
թույլ՝ H2CO3, H2S
12. Գրիր թթվի և հիմքի փոխազդեցության հավասարումը․
NaOH + HCl →
NaCl+H2O
13. Գրիր մետաղի և թթվի փոխազդեցության հավասարումը․
Zn + H₂SO₄ →
ZnSO4 + H2O
14. Գրիր մետաղական օքսիդի և թթվի փոխազդեցությունը․
CuO + H₂SO₄ →
CuSO4+H2O

Հայոց Լեզու 9

Բառագիտություն 05․11

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ։

1) դրվատել, կշտամբել, պախարակել, դատափետել
2) հմուտ, ճարտար, վարժ, զգլխիչ
3) կուտակել, շրջապատել, հավաքել, ժողովել
4) անհաստատ, խախուտ, անկայուն, խարխուլ

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) դեռափթիթ, մատղաշ, մանկամիտ, պատանի
2) դժխեմ, անողորմ, ժանտ, վայրագ
3) թաքնվել, պարուրել, քողարկել, սքողել
4) մեծանուն, հանրահայտ, հռչակավոր, սնապարծ

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) դանդաղ, ծանր, անշտապ, անփույթ
2) խանդաղատանք, փաղաքշանք, գորովանք, սեթևեթանք
3) ճշմարիտ, ստույգ, ուղիղ, շիտակ
4) անիմաստ, անմիտ, անկաշկանդ, անհեթեթ

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) աստանդական, ասպնջական, հյուրընկալ, վանատուր
2) վայրագ, փառասեր, մեծամիտ, անհարգալից
3) համայն, ամենայն, ամբողջ, բովանդակ
4) դրացի, հարևան, կողակից, դրկից

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) հյուրընկալ, ասպնջական, վանատուր, վաղնջական
2) վտանգազերծ, ապահով, անվնաս, անաղարտ
3) ծավի, լաջվարդ, բիլ, դեղձան
4) սերել, ծնվել, ծագել, առաջանալ

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) գուցե, թերևս, հավանորեն, ըստ երևույթին
2) խառնվել, միանալ, ձուլվել, անէանալ
3) հրապուրիչ, դյութիչ, հմայիչ, հուզիչ
4) անշեջ, մշտաբորբ, անմար, անխոտոր

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) թափառական, աստանդական, դյուրաշարժ, նժդեհ
2) մազ, գիսակ, հեր, ագի
3) ակնդետ, սևեռուն, անքթիթ, ուշադիր

4) ունևոր, մեծատուն, հարուստ, գծուծ

  1. Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) մարմնեղ, թիկնեղ, հաղթանդամ, պարթևահասակ
2) բիրտ, դժնյա, անողոք, անագորույն
3) դյութիչ, հմայիչ, հրապուրիչ, գրավիչ
4) ակնառու, աչառու, անկողմնակալ, արդար

  1. Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) անդուլ, հար, շարունակ, հանուր
2) խոտոր, զարտուղի, շեղ, ծուռ
3) կատաղի, վայրագ, դժնի, անագորույն
4) կասկածել, տարակուսել, երկբայել, երկմտել

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հոմանիշներից:

1) սեղմել֊մամլել, տարտամ֊անորոշ, զտարյուն֊կորովի
2) այլազան֊տարբեր, կառչել֊թոշնել, համհարզ֊թիկնապահ
3) երեց֊ավագ, խարազան֊մտրակ, հեծել֊տանջվել
4) լայնախոհ֊նեղմիտ, շնորհազուրկ֊ապիկար, կարկառուն֊անվանի

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հոմանիշներից:

1) ուշաթափվել֊նվաղել, աղոթել֊աստվածարել, հոծ֊խիտ
2) ուրույն֊բնորոշ, դավանանք֊խարդավանք, ամոքել֊սփոփել
3) պարագիծ֊շրջագիծ, գծուծ֊կծծի, ձեռնհաս֊ունակ
4) ծանուցել֊իրազեկել, մտացածին֊սնապարծ, ապավեն֊պաշտպան

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հոմանիշներից:

1) տամուկ֊խոնավ, թեժ֊մարմանդ, դալուկ֊գունատ
2) միալար֊անընդհատ, ընկղմել-խորասուզել, արտառոց֊անփորձ
3) թռվռալ֊խայտալ, կարկառել֊ծանուցել, թերուս֊իմաստակ
4) երկնչել֊երկյուղել, ընձյուղ–ոստ, խաժամուժ֊խառնամբոխ

  1. Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառազույգերն են կազմված հոմանիշներից:

1) թյուր֊ճիշտ, հանգույն֊նման, ընդդեմ֊հակառակ
2) ստահոդ֊շինծու, աչառու֊կողմնակալ, անձայն֊մունջ
3) բաղձանք֊իղձ, անսայթաք֊անգայթ, աղճատել֊աղավաղել
4) հրապուրել֊զմայլել, խոհեմ֊ողջամիտ, դեռափթիթ֊նորածիլ

  1. Ո՞ր տարբերակում ընդգծված բառը մյուսներում ընդգծված բառերին հոմանիշ չէ:

1) Սենյակի ձեղունը գմբեթարդ էր, զարդարված սև ու կարմիր քարերի ծաղկաձև շարվածքներով:
2) Առաստաղից կախված արծաթե կանթեղի լույսը տկար ու դժգույն թվաց թագուհուն:
3) Թավշյա վարագույրները, անկյունների աշտանակները թախծալի հուշեր էին արթնացնում:
4) Անցորդը ուշիուշով նայում էր դեպի հարավ-արևմուտք, որտեղից երևում էին գյուղի տների կղմինդրե տանիքները:

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) բացահայտ–թաքուն, խորդուբորդ֊ողորկ, խենթ֊խելոք
2) տամուկ֊չոր, խրթին֊դյուրին, հարթ֊ծանծաղ
3) դալար֊ստվար, լայնարձակ֊անձուկ, տկար֊վատառողջ
4) բեկբեկուն֊ուղղաձիգ, կայուն֊անզոր, անամոք֊առողջ

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) ուսյալ֊իմաստակ, երանգավար֊տամուկ, օրինական֊ապօրինի
2) ժիր-հեղգ, համր֊անբարբառ, մեկնում֊վերադարձ
3) խոժոռվել-ժպտալ, բանուկ֊սակավագնաց, առաթուր֊անջրպետ
4) զարդարուն֊անպաճույճ, հոռետես֊լավատես, պարպել֊լիցքավորել

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) անհողդողդ֊երերուն, քնքուշ֊վեհ, վեհանձն֊ստոր
2) ստույգ֊բացատրելի, ապառիկ֊կանխիկ, հակիրճ֊երկարաշունչ
3) ձերբակալել֊ազատել, հանգցնել֊կիզել, վհատեցնել֊քաջալերել
4) հետամտել-խուսափել, հիվանդանալ֊ապաքինվել, սիրել֊փայփայել

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) երբեք֊միշտ, լայն֊անձուկ, հավերժ֊անընդհատ
2) գժտվել֊հաշտվել, չափավոր֊ծայրահեղ, երաշտային֊անձրևային
3) կշտամբել֊գանահարել, իրազեկ֊անտեղյակ, բացասում֊հաստատում
4) ուստր֊տղա, առատաձեռն֊ժուժկալ, բարի֊չար

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) զարդարուն֊անպաճույճ, օրինական֊ապօրինի, ջրարբի֊անջրդի
2) շաղակրատ֊քչախոս, գժտված֊համերաշխ, կայտառ֊շենշող
3) խաղաղ֊փոթորկուն, տեղական֊մշտական, ծածուկ֊բացահայտ
4) երկչոտ֊վախկոտ, ըմբոստ֊հնազանդ, պարտավոր֊կամավոր

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) զարդարուն֊անպաճույճ, վաստակել֊վատնել, երերուն֊անկայուն
2) աղտեղություն֊մաքրություն, սեղմ֊ճապաղ, հեղհեղուկ֊անհողդողդ
3) գովել֊դրվատել, սնապարծ֊համեստ, անպտուղ֊բարունակ
4) իրազեկ֊անտեղյակ, առինքնել֊վանել, փակել֊գոցել

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) խոչընդոտել֊նպաստել, ստերջ֊անջրդի, հուսահատվել֊գոտեպնդվել
2) անհամեստ֊փառամոլ, ապառիկ–կանխիկ, ընդգրկուն֊ծավալուն
3) էական֊առանցքային, փութկոտ֊ծանրաշարժ, բաց֊գոց
4) վաղանցիկ֊մշտամնա, ապերջանիկ֊բախտավոր, հետամտել-խուսափել

  1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) սինլքոր֊վեհանձն, պարպել֊լիցքավորել, տարտամ֊կենսախինդ
2) քչախոս֊շաղակրատ, հուռթի֊արգավանդ, հարմար֊անպատեհ
3) օրհնանք֊անեծք, երեց֊կրտսեր, կամային֊թուլամորթ
4) վեհ֊ստոր, անաչառ-արդարադատ, գիտուն–անգետ

  1. Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1) ցոփ֊ժուժկալ, լայնարձակ֊անձուկ, օրինական֊ապօրինի
2) սուր֊բութ, պարզ-պղտոր, վեհանձն֊փոքրոգի
3) խայտաբղետ֊երփներանգ, մարմանդ֊թեժ, կողմ֊դեմ
4) վրա֊ներքո, բանուկ֊սակավագնաց, պակաս֊լրիվ

Գրականություն 9

Վիլյամ Սարոյան, «Պատերազմը», 04․11

Պատերազմը մեզ էլ հասավ։ Ասացին, որ չափից ավելի չուտենք, ոչինչ չշռայլենք` ամեն ինչ արժեքավոր էր։ Ասացին, որ պատերազմի նամականիշներ գնենք։ Մենք Ատլանտյան օվկիանոսի մյուս կողմը հազարավոր զինվորներ էինք ուղարկում, իսկ դրա համար փող էր հարկավոր։ Մեզ կոչ էին անում դրամ վաստակել ու պատերազմի նամականիշներ գնել` հատը քսանհինգ սենթ։

Միսս Գամման ասաց, որ մենք` երեխաներս, նույնպիսի զինվորներ ենք, ինչպես և համազգեստ հագած տղամարդիկ։ Շքերթներ էին լինում։ Մենք տեսնում էինք երթաքայլող զինվորներին։ Մենք նրանց տեսնում էինք Սաուդրրն Փըսիֆիք կայարանում գնացքների մեջ լցվելիս։ Մենք լսում էինք նրանց մայրերի ու քույրերի լացը։

Գերմանացիները հանցագործ ազգ էին։ Գերմանացիներն ամբողջ ժողովուրդներ էին սրբում քարտեզի վրայից։ Անտառներ, դաշտեր, քաղաքներ, ամեն ինչ ոչնչացվում էր մեծ ռումբերով։ Գերմանիան նույնիսկ Ատլանտյան օվկիանոսում էր հանցագործություններ կատարում` խորտակվեր Լուսիթանիան։ Մի սուզանավ նրան ծովի հատակն ուղարկեց։

Լուսիթանիան մի նավ էր, որի մասին երազում էր ամեն մի տղա։ Նրա մասին մտածելիս վշտանում էի:

Ես սկսեցի ատել։ Այո, գերմանացիները հանցագործներ են։ Նրանք մեզ նման չեն։ Մենք նրանց տեսանք «Ուսին առ» ֆիլմում, որտեղ Չարլի Չապլինն էր խաղում։ «Կինեմա» կինոթատրոնում, նստատեղերի եզրերին թառած, ցնծությամբ ողջունում էինք Չարլիին` պատերազմի հերոսին։ Կինոնկարում մենք տեսանք կայզերին ու սուլեցինք։ Նա Գերմանիան էր։ Չարլին ձեռ էր առնում նրան։ Մենք մի գլուխ ծիծաղում էինք, բայց միևնույն է, ամեն ինչ տխուր էր, մենք զգում էինք, և մեզ չէիր խաբի, եթե դա նույնիսկ կատակերգություն էր։

Աշխարհի մեծագույն ոճրագործը կայզերն էր, և մենք ատում էինք նրան։

Այդ ատելությունն ամենուրեք էր։ Ես մի քեռորդի ունեի` անունը Սիմոն։ Նա հենց որ խոսել սովորեց, ասաց.

— Ես կայզերի գլուխը կկոտրեմ։

Ոչ ոք նրան չէր սովորեցրել ատել կայզերին։ Նա այդ ատելությունը միջավայրից էր իր մեջ առել։

Մենք, մի խումբ տղաներ, սովորություն ունեինք մագլցել մեր ետնաբակի ընկուզենին։ Ծառին թառում ու մտածում էինք կայզերին ոչնչացնելու տարբեր ձևերի մասին։ Մեր մեջ մի տղա կար, որ տանջանքներ հորինելու վարպետ էր։ Նրա անունը Ալբերտ Սավին էր` ինքը լալկանի մեկը, բայց ամբողջ շրջակայքում նրանից լավ տանջանքներ հորինող չկար։ Նրա հորինած տանջանքների գլխավոր նպատակը կայզերին մահվան դուռը հասցնելն էր, հետո առժամանակ հանգիստ թողնելը, որպեսզի դրան հաջորդեր մեկ ուրիշ տանջանք, այս անգամ ավելի դաժանը։ Այդպիսով կայզերը հազար մահով կմեռներ ու ողջ կմնար, որ նորից խոշտանգվեր։ Մեր հորինած տանջանքներից ամենաթեթևը գնդակահարությունն էր։ Բայց դա շատ էր հասարակ։ Ոչ ոք չէր ուզում, որ նա հենց այնպես մեռներ։ Բոլոր տղաներն ուզում էին, որ նա շատ տառապեր, իր պատճառած տառապանքների դիմաց փոխհատուցելու համար։ Որոշ խոշտանգումներ զվարճալի էին։ Մեր մտքում Չարլի Չապլինն էր, և մենք զվարճալի տանջանքներ, անակնկալներ ու նման բաներ էինք հորինում։ Օրինակ, մենք կայզերին կհրավիրեինք կարևոր ճաշկերույթի ու մի մեծ աթոռ կառաջարկեինք։ Դա էլեկտրական աթոռ կլիներ։ Կայզերն ուտելիս նստած կլիներ այդ աթոռին, և մենք կմիացնեինք հոսանքը։ Մենք այնքան հոսանք չէինք տա, որ նա տեղնուտեղն այրվեր, այլ աստիճանաբար կբարձրացնեինք լարվածությունը, և սենյակում գտնվող բոլոր մարդիկ կշրջապատեին նրան ու կծամածռեին դեմքները, հիշեցնելով նրան Լուսիթանիայի մասին։ Ես չեմ հիշում, թե ով հորինեց այդ տանջանքը, բայց հիշում եմ այն օրը, երբ դա հորինվեց։ Պայծառ ամառային օր էր, և մենք ծառին թառած շատ ուրախ ասում-խոսում էինք։ Ժամերով միտք էինք անում, թե ինչպես կարելի է տարբեր ձևերով մարդու ցավ պատճառել, առանց նրան սպանելու:

Սան Փաբլո փողոցում մի գերմանական ընտանիք մեր հարևանությամբ տուն ուներ։ Նրանք հիանալի մարդիկ էին` պարզ ու հասարակ։ Նրանք Հերման անունով տղա ունեին, որը մոտավորապես նույն տարիքին էր, ինչ և իմ եղբայր Գրիգորը: Նա խաղաղ տղա էր, փոքր-ինչ ինքնամփոփ և խոսում էր քիչ օտարոտի արտասանությամբ, թեև բնիկ մեր հովտից էր։

Երբ մենք ասում-խոսում էինք կայզերին տանջելու մասին, անձամբ ես քիչ էի մասնակցում և իհարկե համարում էի, որ դա խաղ է, ու մենք երբեք որևէ մեկի հետ դաժանորեն չենք վարվի։ Սակայն կային ուրիշ, ավելի մեծ տղաներ, որոնք գնալով սկսեցին ավելի ու ավելի գրգռվել և արդեն ցանկանում էին որևէ բան անել։ Մեկը տվեց Հերմանի անունը։ Իրոք, շատ տղաներ նման են իրենց հայրերին, և այդ լալկան Ալբերտ Սավինն ու Էդգար Րայֆ անունով մի ուրիշ տղա սկսեցին ատելություն սերմանել Հերմանի դեմ, որը երբեք ոչ մեկի ոչ մի վնաս չէր տվել:

Այդ ամենը սկիզբ առավ մեր ընկուզենու ծառի վրա, սակայն տարածվեց ամբողջ շրջակայքով մեկ։ Տղաների խումբը, ինը-տասը հոգի, որոշեցին հաշիվ տեսնել Հերմանի հետ։ Իմ եղբայր Գրիգորը գնաց նրանց հետ։ Ես էլ գնացի: Ես չէի ուզում, որ Հերմանին ցավ պատճառեն, բայց անկարող էի ստիպել ինձ տանը մնալ։ Մտածում էի, որ եթե մնամ տանն ու չտեսնեմ, թե ինչ է կատարվելու, կմեռնեմ։ Իմ եղբայր Գրիգորն ու ես իրար կողք էինք քայլում և մենք մեծ տղաներից ետ մնացինք։ Ճիշտն ասած, մենք այդ խմբի հետ կապ չունեինք, բայց զգում էինք, որ այդ ամենը սկիզբ է առել մեր ծառի վրա և ուզում էինք տեսնել, թե ինչ է լինելու։

Խումբը հասավ Սան Փաբլո փողոց։ Էդգար Րայֆը մոտեցավ Հերմանեց դռանն ու թակեց։ Խումբը, փողոցի լայնքով մեկ կանգնած, սպասում էր: Դուռը բացեց Հերմանի մայրը։ Էդգար Րայֆը մի րոպե խոսեց նրա հետ ու մոտեցավ խմբին։

— Տանը չէ,— ասաց էդգար Րայֆը։— Մայրն ասաց, որ քաղաք է գնացել, շուտով կվերադառնա։

Իմ եղբայր Գրիգորն հայերեն ասաց, թե հուսով է, որ նա տուն չի վերադառնա:

Սակայն Հերմանը վերադարձավ: Ինչ-որ մեկը նրան տեսավ Սան Փաբլո փողոցով բարձրանալիս, և խումբը վազեց նրա կողմը։ Ինչ-որ մեկը հարցրեց.
— Դու գերմանացի՞ ես։
Հերմանն ասաց.
— Այո:
Ւնչ-որ մեկը հարցրեց.
— Դու ատո՞ւմ ես կայզերին։
Հերմանն ասաց.
— Ոչ, ես ոչ ոքի չեմ ատում։
Այդ ժամանակ ինչ-որ մեկը հարվածեց Հերմանի դեմքին։ Ինչ-որ մեկը ոտք գցեց նրան ու նա ընկավ։ Ինչ-որ մեկը ցատկեց նրա վրա և մյուսները սկսեցին ծեծել ու քացահարել։
Դա երկու րոպե էլ չտևեց։ Ամեն ինչ շատ շուտ ավարտվեց։ Մենք պատկերացնում էինք, որ փոքրիկ զինվորներ ենք։ Մենք պատկերացնում էինք, որ արդարության պաշտպաններ ենք։ Երբ Հերմանի քթից արյուն եկավ, նրան հարցրին.
— Դե, հիմա ասա, ատո՞ւմ ես կայզերին։
Եվ նա բղավեց.
— Ոչ, ես ձեզ եմ ատում։
Երբ նրանք տեսան, որ Հերմանը, միևնույն է, կայզերին չի ատելու, բաց թողին։ Նրանք Հերմանի վրա ծիծաղում էին ու ծամածռվելով կապկում էին նրա լացը, նրա ետևից ընկած հրում, հարվածում ու քացահարում էին։ Նրանք դա անում էին ամբողջ ճանապարհին, մինչև Հերմանենց տան աստիճանները, բայց նա չփորձեց փախչել։ Հերմանը գավիթի աստիճաններով բարձրանում էր, երբ մայրը տանից դուրս եկավ ու տեսավ նրան։ Մայրը նետվեց դեպի որդին ու օգնեց նրան տուն մտնել։ Նա ապշած էր ու տղաներին ոչ մի խոսք չասաց։ Տղաները, հայհոյելով ու ծիծաղելով, մի որոշ ժամանակ էլ կանգնեցին տան առջև, իսկ հետո հեռացան։

Այդ գիշեր, երբ անկողնում էինք, ես իմ եղբայր Գրիգորին հարցրի.
— Գրիգոր, դու ատո՞ւմ ես գերմանացիներին։
Եվ իմ եղբայր Գրիգորը հարցրեց.
— Ի՞նչ:
Ես մի անգամ էլ հարցրի.
— Դու գերմանացիներին ատո՞ւմ ես, Գրիգոր։
Միառժամանակ նա ոչինչ չասաց, բայց ես գիտեի, թե ինչ է մտածում:
— Ոչ, ես նրանց չեմ ատում,— ասաց նա։— Թե ինչն եմ ատում, չգիտեմ: Բայց մի բան ատում եմ` դրանց այսօրվա արածն եմ ատում։ Դա եմ ես ատում: Այ հենց դա է, որ ես ատում եմ:

Առաջադրանքներ:
Ի՞նչ է պատերազմը՝ ըստ հեղինակի և ըստ ձեզ:
Պատերազմը հեղինակի համար կործանում է՝ ոչ միայն քաղաքներ ու նավեր, այլև մարդկանց հոգիները. պատերազմը դարձնում է մարդկանց հանցագործների ու ատողների: Պատերազմը տարածում է ատելություն, և նույնիսկ երեխաները` «զինվորների նման», սկսում են սովորել ու կրկնել այդ ատելությունը:
Մեղավո՞ր էր արդյոք Հերմանը պատերազմի համար:

Ոչ, պատերազմում երբեք ժողովուրդը մեղավոր չէ։ Հերմանը նրանց պես երեխա էր, որը ժողովրդին ոչ մի վատ բան չէր արել, ոչ մեկին չէր ատում, ոչ մեկին չէր ստիպում ժողովրդին կոտորել։ Սակայն երեխաները որոշեցին, որ Հերմանը նույնպես ատելություն էր տարածում և աջակցում էր կայզրին, քանի որ նա էլ էր գերմանացի։
Ինչպե՞ս եք գնահատում տղաների արարքը:

Ես ոչ մի ձեղ չեմ աջակցում տղաների արարքին։ Ըստ ինձ՝ Հերմանը ոչ մի մեղք չուներ իր ազգի վատ արարքների հետ։ Տղաները մտածում էին, որ Հերմանը աջակցում էր և սիրում է կայզրին, սակայն Հերմանը ոչ՛ սիրում էր նրան, ոչ՛ ատում։

Հանրահաշիվ 9

Առաջադրանքներ կրկնության համար

1) Գտնել 5 հայտարարով բոլոր կանոնավոր կոտորակների գումարը։
1/5+2/5+3/5+4/5=10/5=2
2) Գտնել 4 հայտարարով բոլոր կանոնավոր կոտորակների գումարը։

1/4+2/4+3/4=6/4=3/2=1,5
3) Գտնել 6 հայտարարով բոլոր կանոնավոր կոտորակների գումարը։

1/6+2/6+3/6+4/6+5/6=15/6=2,5
4) 70-ը բաժանել 2:3 հարաբերությամբ։

70/5=14
14*2=28
14*3=42
5) 60-ը բաժանել 1:4 հարաբերությամբ։

60/5=12
12*1=12
12*4=48
6) 49-ը բաժանել 2:5 հարաբերությամբ։

49/7=7
7*2=14
7*5=35
7) Հաշվել արտահայտության արժեքը․

5/3-7/2-13/6=-24/6=-4

10/3-3/2-7/6=0/6=0

10/3-3/2-7/6=0/6=0

125/12+85/13-113/12=1176/156=98/13

8) |-4| : |-2| + |-6| * 2 = 2+12=14
9) 6 : |-3| — 2 : |-2| + 1 =
2-1+1=2
10) |-2| + |3| — |-4+1| =
5-5=0
11) Որդին տասը տարեկան է։ Հինգ տարի առաջ նա 7 անգամ փոքր էր հորից։
ա) Քանի՞ տարեկան է հայրը։

10-5=5
5*7=35
35+5=40
բ) Քանի՞ տարի հետո հայրը որդուց մեծ կլինի 2 անգամ։

20 տարի հետո
12) Որդին ութ տարեկան է։ Երկու տարի առաջ նա 5 անգամ փոքր էր հորից։
ա) Քանի՞ տարեկան է հայրը։

32
բ) Քանի՞ տարի հետո հայրը որդուց մեծ կլինի 3 անգամ։

4 տարի հետո

Հայոց Լեզու 9

Թեստային աշխատանք բառակազմությունից 03․11

1․ Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերն են բարդածանցավոր։

  1. Քառակուսի, վարքագիր, հացկերույթ, բազմատեսակ
  2. Գրչատուփ, ճենապակյա, խելքահան, բնութագիր
  3. Լիցքակար, շրջանաձև, բանակատեղ, վարչակազմ
  4. Սևահոնք, խցանահան, տկարամիտ, լիալուսին

2․ Տրված բառերի բառակազմական վերլուծություններից ո՞րն է սխալ։

  1. Խորհրդակցություն = խորհ+(ու)րդ+ա+կ(ի)ց+ություն
  2. Ապերջանիկ = ապ+երջան+իկ
  3. Վայելչագրություն = վայել+(ու)չ+ա+գ(ի)ր+ություն
  4. Կառամատույց = կառ+ա+մատ+ույց

3․ Տրված բառերի բառակազմական վերլուծություններից ո՞րն է սխալ։

  1. Ունկնդրում = ունկն+դ(ի)ր+ում
  2. Ապօրինաբար = ապ+օրին(օրեն)+ա+բար
  3. Բաժանմունք = բաժան+ մունք
  4. Երկարաքղանցք = երկար+ա+ք(ու)ղ+անց+ք

4․ Տրված բառերի բառակազմական վերլուծություններից ո՞րն է սխալ։

  1. Խմբագրել = խ(ու)մբ+ա+գիր+ել
  2. Խճանկար = խ(ի)ճ+ա+նկար
  3. Տարորոշել = տար(ր)+որոշ+ել
  4. Հակառակորդ = հակ+առ+ակ+որդ

5․ Տրված բառերի բառակազմական վերլուծություններից ո՞րն է սխալ։

  1. Առաջնություն = առ+աջ+(ի)ն+ություն
  2. Հետախուզել = հետ+ա+խուզել
  3. Հետաքննչական = հետ+ա+քն(ի)ն+(ի)չ+ական
  4. Ուսուցչապետ = ուս+ու(յ)ց+(ի)չ+ա+պետ

6․ Ո՞ր բառի բաղադրիչների քանակն է սխալ նշված։

  1. Թղթակցություն = 2արմատ, 1ածանց, 1հոդակապ
  2. Երկարաքղանցք = 3արմատ, 1ածանց, 1հոդակապ
  3. Բթամտություն = 2արմատ, 1ածանց, 1հոդակապ
  4. Գերատեսչական = 2արմատ, 2ածանց, 1հոդակապ

7․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ նախածանց+արմատ։

  1. Անկայուն
  2. Ապերասան
  3. Տարօրինակ
  4. Չվերթ

8․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն ՝ նախածանց+հոդակապ+
արմատ։

  1. Անվավեր
  2. Նախագահ
  3. Գերարագ
  4. Փոխանուն

9․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+հոդակապ+
վերջածանց։

  1. Թանկագին
  2. Ծերանոց
  3. Այգեպան
  4. Սննդարար

10․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+վերջածանց։

  1. Անընդունելի
  2. Արձակուրդ
  3. Կայունություն
  4. Առողջություն

11․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ նախածանց+արմատ+
վերջածանց։

  1. Ապստամբություն
  2. Անհեռատես
  3. Անարգանք
  4. Անջատում

12․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+ածանց+արմատ (առանց հոդակապի)։

  1. Շրջանավարտ
  2. Բերքահավաք
  3. Հարսնատես
  4. Հատկապես

13․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+հոդակապ+արմատ։

  1. Բնութագիր
  2. Հանրակառք
  3. Աշխարհասփյուռ
  4. Շրջանավարտ

14․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+արմատ։

  1. Կատվազգի
  2. Ավարառու
  3. Եռաստիճան
  4. Դերասան

15․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ նախածանց+արմատ+
արմատ (առանց հոդակապի)։

  1. Անգրագետ
  2. Աներկբա
  3. Անկողմնակալ
  4. Համընդհանուր

16․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+արմատ+
վերջածանց։

  1. Երկնակամար
  2. Ակնառու
  3. Տարեկետում
  4. Ալեհավաք

17․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+վերջածանց+
վերջածանց։

  1. Պարապմունք
  2. Սառցարան
  3. Փափկասուն
  4. Բանակային

18․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ նախածանց+արմատ+
հոդակապ+արմատ։

  1. Անբարբառ
  2. Առողջապահ
  3. Անհավասար
  4. Անժամանակ

19․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ արմատ+հոդակապ+
արմատ+վերջածանց։

  1. Բայահիմք
  2. Պերճաշուք
  3. Դերանվանական
  4. Վերաբացում

20․ Տրված բառերից ո՞րի կազմությունն է՝ նախածանց+արմատ+
արմատ+վերջածանց (առանց հոդակապի)։

  1. Նախազորակոչային
  2. Անմեղսունակ
  3. Ապադասակարգային
  4. Փոխհամաձայնություն

21․ Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերն են հապավումներ։

  1. ԵԱՀԿ, ՍիԷնԷն, ՀՀ ԿԳՆ
  2. արտգործնախարար, ժողգործիքներ, բնակվարձ
  3. ԱյԲիԷն, զինտեխնիկա, Սևանհէկ
  4. ուսմասվար, փոխտնօրեն, ՉԺՀ

22․ Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերն են հապավումներ։

  1. պետկրկես, կոմկուս, Երևանջէկ
  2. ԵԱՀԿ, բուժմիավորում, բուժակ
  3. սանհանգույց, դասղեկ, զինուժ
  4. ՈւԵՖԱ, քիմկոմբինատ, ԱՊՀ

23․ Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են հապավումներ։

  1. ժողդատարան, զինծառայող, ուսխորհուրդ, շինջոկատ
  2. նորընտիր, կոմկուս, քաղբանտարկյալ, պետպատվեր
  3. ուսմասվար, մարզկենտրոն, գրապահոց, սոցհարցում
  4. բանավան, շինհրապարակ, զինադադար, պետեկամուտ

24․ Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերն են հապավումներ։

  1. ժողդատարան, պետբյուջե, ԱՄՆ, զինղեկ
  2. աշխգրքույկ, Եվրասիա, բուժկենտրոն, ՈւԳԸ
  3. գիտխորհուրդ, ավտոտեսուչ, տեխզննում, կուսակից
  4. ԶԼՄ, տնտհաշվարկ, պետնախարար, պետկրկես

25․ Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են հապավումներ։

  1. բուժկենտրոն, զինգրքույկ, միջբուհական, երկկողմ
  2. կրթօջախ, խնայդրամարկղ, մարզպետ, շինաղբ
  3. քաղբաժին, երթուղի, դասղեկ, ծնողկոմիտե
  4. ՄԱԿ, պետհամարանիշ, քաղմաս, ֆիզֆակ
English 9

Prepositions of time and Place

Destination B1slide 34, unit 8.

A. If the word in bold is correct, put ✓. If it’s wrong, write the correct word.
1. Where do you usually go in Christmas Day? → on Christmas Day
2. We first visited China on 2006. → in 2006
3. My birthday is at the second of July. → on the second of July
4. Let’s meet on five o’clock, shall we? → at five o’clock
5. School starts again in September. → ✓
6. There’s a party at Emily’s at Saturday. → on Saturday
7. What do you want to do on the morning? → in the morning
8. Let’s go and see Grandma on Easter. → ✓
9. Where do you usually go in Christmas Day? → on Christmas Day

B. Complete using on, in, or at.
1. There are lots of people in the restaurant.
2. The people who live at number 44 are away on holiday.
3. You should go to the Louvre when you’re in Paris.
4. Gorillas live in forests in Africa and eat fruit.
5. What does that sign on the wall say?
6. What did Ethan say in his letter?
7. Have you heard of the strange statues on Easter Island?
8. Do you really want to spend the whole day on the beach?

C. Look at the pictures and complete the sentences.
1 This photo was taken in winter.
2 We’re at a concert.
3 She’s in the sea.
4 It’s on page 62.
5 It’s in the middle.
6 He’s on an island.
7 It’s on the mountain.
8 They’re at a wedding.

D. Complete using the words in the box.
(at, in, on, to)
1. My aunt and uncle have decided to move to New Zealand.
2. Do you want to go to the theatre tomorrow?
3. We stayed in a great hotel in Dubai.
4. Wait at the end of the street and I’ll come and meet you.
5. You can come to my house for dinner, if you like.
6. Connor was walking to the corner shop when he realised he’d lost his wallet.
7. We drove all night and finally arrived in Lisbon at eight o’clock.
8. Did you leave your book on the teacher’s desk, so she can see it?
9. Look at those sheep in that field over there.
10. It takes about six hours to fly to Asia from here.

E. Circle the correct word.
1. I’m meeting Andy at the cinema in an hour.
2. Have you seen the new building in front of the school?
3. My new job starts on the first day of August.
4. We’re going to Martin’s to see their new baby on Wednesday evening.
5. See if there are any tomatoes in the fridge, will you?
6. We’ll all have computers connected to our brains in the future.
7. I don’t feel like playing chess at the moment.
8. I think there’s someone at the door. I’ll go and check.

F. Write one word in each gap
When you travel (1) to the other side of the world, jetlag is a real problem. You find yourself awake (2) in the middle of the night and you feel like going to bed (3) in the morning, just when everyone around you is getting up. Jetlag happens when you go (4) to a country where the time is very different. For example, you might leave London (5) at midday and fly (6) to Los Angeles. The flight takes about eleven hours, so when you arrive (7) at Los Angeles airport, your body thinks you’re there (8) at 11 pm. But Los Angeles is eight hours behind London, so you actually get there (9) at 3 pm local time. So, (10) at midnight Los Angeles time, your body (which still thinks it’s (11) in London) says it’s 8 am.

Русский 9

Задания: 11.03.2025

1. Напиши словосочетания по образцу: свеча из воска- восковая свеча
настойка из трав — травяная настойка
раскаты грома — громовые раскаты
опушка леса — лесная опушка
лес из сосен — сосновый лес
варенье из вишни — вишнёвое варенье

2. Выпиши слова в два столбика: в первый столбик слова с проверяемыми гласными в корне слова, во второй — слова с непроверяемыми гласными.
Болото, садовник, зимовать, левша, квартира , зайчонок, повар, орех, лесник, пятерка, грибник, солома.
Проверяемые гласные — садовник, зимовать, левша, зайчонок, лесник, пятерка, грибник, повар
Непроверяемые гласные — болото, квартира, орех, солома
3. Из слов в скобках выбери одно или два проверочных слова.
Сосна — ( сосновый, сосенка, сосны)
широкий — ( ширина, ширь, шире)
звезда — ( звездочет, звездочка, звезды )
холода — (холодильник, холодный, холод)
голова — ( головы, головушка)
4. Вставь нужную букву и рядом напиши проверочное слово.
кормушка (о,а ) корм
тепло (е, и ) тёплый
деревья ( и, е ) дерево
сторожить ( а, о) сторож
морской (а,о) море
шерстяной (е, и) шерсть
жемчужный (и,е) жемчуг
утащить (о,а) утащил

5. Напиши проверочные слова.
село — сёл
стена — стены
волчонок — волк
ленивый — лень
скрипучий — скрип
удивительный — диво
лепить — лепка
дрова — дров
страна — страны
деревья — дерево
весёлый — весело
менять — смена

6. Вставьте пропущенные буквы.
В лесу живет рыжая лиса. Лисий дом — нора. У норы играют веселые лисята. Лисица учит их лисьим повадкам.

7. Вставьте пропущенные буквы.
Корова, газета, скворец, молоко, корабль, деревня, вокзал, мороз, капуста, ракета, медведь, костер, ребята, малина, пальто, командир, посуда, картина, погода, ребята, билет, пятерка

8. Подбери проверочные слова.
берега — берег
голодание — голод
города — город
голосок — голос
сторожка — сторож
холода — холод
сторона — стороны
зелёный — зелень
вечереет — вечер
лепетать — лепет
страна — страны
кривой — криво
скрипучий — скрип
столовая — стол
тяжёлый — тяжесть
цветной — цвет
холодный — холод
мясной — мясо
небесный — небо

9. Вставь пропущенные буквы
А-О
вода
трава
гроза
дворы
врачи
глаза
слоны
зонты

Е-И
деньки
деревья
мячи
грибы
следы
птенец
снежинка
листок

Е-И-Я
ряды
цветы
мячи
ледяной
низина
нарядились
одиночество
читатель
писатель
сбегают
синеет