Դասարանում դասը ներկայացնելուց հետո կատարել թեստը․
1. Կարիոտիպը նշանակում է…
ա) Գեների հաջորդականության ամբողջականությունը
բ) Օրգանիզմի բոլոր սպիտակուցների համախումբը
գ) Օրգանիզմի քրոմոսոմների ամբողջական հավաքածուն՝ քանակը, չափը և ձևը
դ) ԴՆԹ-ի կրկնօրինակման գործընթացը
2. Մարդու սոմատիկ բջիջներում քանի՞ քրոմոսոմ կա։
ա) 22
բ) 23
գ) 44
դ) 46
3. Մարդու սեռաբջիջներում (գամետներում) քանի՞ քրոմոսոմ կա։
ա) 23
բ) 46
գ) 44
դ) 22
4. Քրոմոսոմների մեծամասնությունը ի՞նչ ձև ունեն մետաֆազում։
ա) Օղակաձև
բ) S-աձև
գ) X-աձև (երկքրոմատիդ)
դ) Գնդաձև
5. Քանի՞ զույգ ավտոսոմ և քանի՞ զույգ սեռական քրոմոսոմ ունի մարդը։
ա) 23 ավտոսոմ, 1 սեռական
բ) 22 ավտոսոմ, 1 սեռական
գ) 22 սեռական, 1 ավտոսոմ
դ) 23 սեռական, 2 ավտոսոմ
День: 20 ноября 2025
«Кем ты стал бы на месте Старшего Брата: послушным или ответственным?»
На месте старшего брата я бы выбрала быть ответственной, а не просто послушной. Послушание само по себе не делает человека умным или смелым. Иногда нужно остановиться и подумать: правильно ли то, что от тебя требуют? Ответственный человек не нарушает правила просто так, но он понимает, зачем их соблюдает. Ведь именно ответственность делает человека свободным, помогает не теряться в сложных ситуациях и позволяет принимать решения, которые приносят реальную пользу. Слепое послушание создаёт иллюзию порядка, но только думающий и самостоятельный человек может выбрать верный путь. Поэтому я считаю, что важнее быть не слепо послушной, а ответственной. Это помогает принимать правильные решения и не потеряться в сложных ситуациях.
ՀՀ հողային ծածկույթը, բուսականությունը և կենդանական աշխարհը
Ինչպիսի՞ հողեր կան Հայսատանում։
Լեռնային գորշ կիսաանապատային, լեռնաշագանակագույն, լեռնային սևահողեր, լեռնաանտառային գորշ և դարչնագույն, մարգագետնատափաստանային, լեռնամարգագետնային, ձյունամերձ գոտու «պարզագույն», աղուտ-ալկալի, կուլտուր-ոռոգելի, գետահովտամարգագետնային։
Նկարագրե՛լ կիսաանապատային հողերը։
Այս հողերը զբաղեցնում են հիմնականում Արարատյան գոգավորության ցածրադիր գոտու ﬕնչև 1300 մ բարձրությունները: Ձևավորվում են խիստ չոր ցամաքային կլիմայի և աղքատ բուսածածկույթի պայմաններում,
հումուսով աղքատ են, բայց հարուստ են կրով, ﬔծ մասամբ քարքարոտ են և փոշիացած:
Նկարագրե՛լ ամենատարածված հողատեսակը։
Հայաստանում ամենաշատը տարածված են լեռնային սևահողերը։ Դրանք հանրապետության գյուղատնտեսության գլխավոր հարստությունն են, տարածվում են 1300-2400 մ բարձրություններում՝ հիմնականում զբաղեցնելով հրաբխային սարավանդների ընդարձակ տարածքներ: Սևահողերն ունեն կնձիկահատիկային կառուցվածք: Դրանց վերին շերտը լավ հումուսացված է, և հզորությունը հասնում է մինչև 75 սմ-ի:
Ինչպիսի՞ էնդեմիկ բուսատեսակներ գիտեք Հայաստանում։
Հայաստանում կան մոտ 120 էնդեմիկ բուսատեսակներ։ Նրանցից են՝ պատատուկ հայկական, ոզնաթուփ հայկական, օշինդր հայաստանյան, «Հայաստանի արմատ»` տորոն, սզնի Զանգեզուրի, կաղնի արաքսյան: ՀՀ-ում տարածված են նաև շատ դեղաբույսեր (մայրամախոտ, անթառամ, ուրց, խնկածաղիկ և այլն):
Ինչպիսի՞ էնդեմիկ կենդանատեսակներ գիտեք Հայաստանում։
Շատ կենդանատեսակներ հատուկ են ﬕայն Հայկական լեռնաշխարհին և հարակից տարածքներին: Դրանցից են
հայկական վայրի ոչխարը (մուֆլոն), բեզոարյան այծը, կովկասյան փասիանը, հայկական եղջերավոր օձը և այլն:
Հիմնականում ՀՀ անտառները ինչպիսի՞ նշանակություն ունեն։
Հայաստանի անտառները հիմնականում էկոլոգիական նշանակություն ունեն։ Դրանք պահպանում են հողը, նպաստում են խոնավության ու կլիմայի կայունությանը։
Ի՞նչ կներկայացնեք ֆրիգանոիդ բուսականության մասին։
Ֆրիգանոիդ (լեռնային չորասեր) բուսականությունը տարածված է քարքարոտ լեռնային հողերում՝ հատկապես Ուրցի, Երանոսի, Վայքի լեռներում։ Այստեղ աճում են չորադիմացկուն փշոտ ու ցածրահասակ թփեր՝ մասրենի, տարբեր ցածրաճ բույսեր, ինչպես նաև դեղատու և եթերայուղատու տեսակներ։
Նկարագրե՛լ անապատային և կիսանապատային գոտին։
Անապատային և կիսանապատային գոտին գտնվում է Արարատյան դաշտավայրի ստորին մասերում։ Այստեղ բուսականությունը ներկայացված է փոքր կղզյակներով՝ աղուտներում և ավազուտներում։
November 17-21, exercises
Write down the passive form of the verbs. Use the tense in brackets.
1. Paul will be sent to prison.
2. My brother has just been beaten in the race.
3. He was told to wait outside.
4. I was not paid for the work.
5. Policemen are often asked the way.
6. Their lawn is cut once a week.
7. We will be asked by the police.
8. The towels were not used.
9. The jewels have not been sold so far.
10. They are taught French.
11. The fire brigade was phoned soon after the fire had broken out.
12. You will be laughed at if you talk such nonsense.
13. All the fruits were eaten up by the guests.
14. The email will be answered tomorrow.
15. The best cookies are sold here
1. People speak English all over the world.
English is spoken all over the world.
2. Where did they invent gunpowder?
Where was gunpowder invented?
3. The police didn’t find the missing girl last weekend.
The missing girl wasn’t found last weekend.
4. Tourists don’t visit this museum very often.
This museum isn’t visited very often.
5. Workers are building a new fun park in town.
A new fun park is being built in town.
6. When did they translate this book into English?
When was this book translated into English?
7. Women send thousands of emails to the star every month.
Thousands of emails are sent to the star every month.
8. Sally brought me some fresh grapes.
I was brought some fresh grapes by Sally.
9. Some dangerous-looking men were following me the whole evening.
I was being followed the whole evening by some dangerous-looking men.
Նման եռանկյունների գծային տարրերի հարաբերությունը
Առաջադրանքներ․
1) ABC և A1B1C1 եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ k = 4 : Գտեք ABC եռանկյան պարագիծը, եթե A1B1C1 եռանկյան պարագիծը 26 դմ է:
26*4=104
2) Նման եռանկյուններից մեկի պարագիծը 28 սմ է, մյուսինը՝ 7 սմ: Գտե՛ք այդ եռանկյունների նմանության գործակիցը:
k=28/7=4
3) Նման եռանկյուններից մեկի կողմը 32 սմ է, մյուս եռանկյան դրան նմանակ կողմը 8 սմ է: Գտե՛ք երկրորդ եռանկյան պարագիծը, եթե առաջինի պարագիծը 120 սմ է։
k=32/8=4
120/4=30
4) Նման եռանկյուններից մեկի կողմերը 6 անգամ փոքր են մյուսի կողմերից: Գտե՛ք դրանց պարագծերի հարաբերությունը:
6
5) ABC և A1B1C1 եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ ∠A = ∠A1, ∠B = ∠B1: BM-ը և B1M1-ը այդ եռանկյունների միջնագծերն են: Գտե՛ք B1M1-ը, եթե AB = 12 սմ, A1B1 = 4 սմ, BM = 9 սմ։
k=12/4=3
B1M1=9/3=3
6) ABC և A1B1C1 եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ ∠A = ∠A1, ∠B = ∠B1: AK-ն և A1K1-ը այդ եռանկյունների կիսորդներն են: Գտե՛ք BC-ն, եթե AK = 9 սմ, A1K1 = 3 սմ, B1C1 = 7 սմ:
k=9/3=3
BC=3*7=21
7) ABC և A1B1C1 եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ ∠A = ∠A1, ∠B = ∠B1: BH-ը և B1H1-ը այդ եռանկյունների բարձրություններն են: Գտե՛ք AC-ն, եթե BH =15 սմ, B1H1 = 6 սմ, A1C1 = 8 սմ։
k=15/6=2.5
AC=2.5*8=20
୨ৎ Արփի Փիրումյան 𝜗ৎ 