День: 31 октября 2025

Հայոց Լեզու։ շտկողական

Դարձվածքների մասին

the sun.Оставьте комментарий

Դարձվածքները երկու կամ ավելի բառից կազմված այն քարացած արտահայտություններն են, որոնք ունեն փոխաբերական նշանակություն և կիրառվում են խոսքն ավելի դիպուկ, տպավորիչ և գունեղ դարձնելու նպատակով: Թեպետ դարձվածքների բաղադրիչները գրվում են անջատ, սակայն նրանք ունեն մեկ բառի արժեք և ներառվում են բառարաններում: Դարձվածքներ կան բոլոր լեզուներում. դրանց մի մասը ժողովրդական են, այսինքն՝ ձևավորվել են ժողովրդի կենցաղում՝ տարբեր առարկաների և երևույթների համեմատությունների միջոցով, մյուս մասն էլ իրենց ստեղծման պատմությունն ունեն՝ ավանդություններ, գրական սյուժեներ, պատմական անցքեր և այլն։

Դարձվածքները, իրենց բնույթով պայմանավորված, կիրառվում են հիմնականում առօրյա-խոսակցական և գեղարվեստական ոճերում։

Ահա հայերենի մի քանի դարձվածք. գլուխ կոտրել, գլուխը կորցնել, սիրտ տալ, սիրտը շահել, աչքդ լույս լինի, նուրբ հարց, հոգու հատոր, առաջին ծիծեռնակ, ձեռքը բաց, սնդիկի նման, ոտքի վրա, խելքից դուրս, ասուպի պես և այլն, և այլն:

Այս բոլոր բառերն էլ գույն ու կենդանություն են հաղորդում խոսքին՝ միաժամանակ վկայելով և՛ խոսողի բառապաշարի հարստության, և այն մասին, թե տվյալ ժողովուրդն ինչպես է արտահայտում իր զգացմունքները, ինչն է նրա համար արժեքավոր ու նվիրական:

Հայերենում շատ են հատկապես բայական դարձվածքները՝ միտք անել, գլուխ խոնարհել, հայացքը կախել, հոնքերը կիտել, գլուխ բերել, ձեռք բռնել, առյուծ կտրել, աչքը մտնել, խոսք տալ, հոգի տալ, աչք չփակել, սիրտ անել, սիրտը բաց անել և այլն, և այլն։

Առհասարակ հայերենն առատ է հարադրական բայերով և ունի դրանք կազմելու լայն հնարավորություններ: Օրինակ՝ կան նաև զուգադիր բաղադրիչներով հարադրական բայեր, որոնք թեև դարձվածքներ չեն, սակայն նույնպես ավելի տպավորիչ են արտահայտում գործողության պատկերը, օրինակ՝ գալ հավաքվել, քայլել հասնել, գնալ հասնել, ելնել կանգնել, խոսել ու խոսել, ասել ու ասել, գնալ ու գնալ։ Կան և այսպիսի ձևեր․ սիրելով սիրել, մոռանալով մոռանալ, ծախսելով ծախսել։

Առաջադրանք։
Nayiri. com կայքի Հայոց լեզվի դարձվաբանական բառարանից /հեղինակներ՝ Ա․ Սուքիասյան,, Ս․ Գալստյան/ դուրս գրիր մարդու մարմնի մասերով/ ոտք, ձեռք, գլուխ, սիրտ, աչք, ականջ/ կազմված տասական դարձվածք՝ իրենց իմասներով, և դրանցով կազմիր նախադասություններ։

Ոտք՝
Ոտ ու գլուխ — ամբողջովին
Ոտ ու ձեռին բաժին տալ — կաշառել
Ոտ ու ձոռից ընկնել — անօգնական
Ոտք գցել — համարձակվել
Ոտք դնել — մտնել
Ոտք ելնել — սկսել քայլել
Ոտքերը ծանրացնել — դանդաղ քայլել
Ոտքերը ընկնել — խնդրել

Հայոց Լեզու։ շտկողական

Թեստային աշխատանք բառակազմությունից 17․10

the sun.Оставьте комментарий

1. Ո՞ր բառը մյուսների հետ ընդհանուր արմատ չունի:
1) կենսակերպ
2) կյանք
3) կենարար
4) կայք

2. Ո՞ր բառը մյուսների հետ ընդհանուր արմատ չունի:
1) ձերբազատվել
2) ձեռնպահ
3) ձեղնահարկ
4) ձեռնածու

3. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են պարզ:
1) արագիլ, հրավեր, արձան, գոմեշ
2) գեղարդ, բարակ, ամրակ, բողոք
3) զարմիկ, դադար, գալար, հովար
4) հանդարտ, կաղամբ, հարուստ, կորուստ

4. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են պարզ:
1) ճանապարհ, ուղեղ, ուժեղ, լծակ
2) մանուշակ, հստակ, ճոպան, բանակ
3) աստիճան, դրոշակ, շաքար, ոստիկան
4) հավատ, կիսատ, չամիչ, մատնիչ

5. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են բարդ:
1) նամակագիր, շաքարախտ, ծաղկեպսակ, կարմրամորթ
2) տեսախցիկ, հաղթաքարտ, դդմապուր, շաքարեղեգ
3) հաճոյախոս, բառաձև, վարկառու, գորգագործ
4) փշատերև, հայորդի, սրբավայր, սառցապատ

6. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են բարդ:
1) հանրահավաք, վեհաշուք, ոսկեգույն, լռակյաց
2) հանքանյութ, համացանց, ոսկրախտ, ունկնդիր
3) նրբանկատ, արևկող, ինքնուսույց, ճրագալույց
4) վերադարձ, որմնադիր, կողմնացույց, կոշկակար

7. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են բարդ:
1) առաջնեկ, քննադատ, հախճապակի, փոխըմբռնում
2) ախորժալուր, տանտիկին, ձեռնարկ, հոգեթով
3) ամենուր, քառասուն, ձեռնասուն, շքամուտք
4) ինչքան, մշտապես, որտեղ, այսօր

8. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են բարդ:
1) ոչինչ, ասուլիս, սնանկ, գետնուղի
2) այլազգի, ոսկեդար, օդաչու, հեծանիվ
3) սիգապանծ, ջրածին, հանածո, քեռայր
4) բյուրեղապակի, քաղցրահունչ, սարալանջ, ջերմագին

9. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են բարդ:
1) իշայծյամ, տնաբույս, կատվախաղ, ալյակ
2) գինետուն, իրարամերժ, խնդրագիրք, ծաղկաբույծ
3) ձնաբուք, նարնջագույն, կապկանման, սպիտակամորթ
4) կոշկակար, բարեկամ, հրավիրատոմս, լավագույն

10․ Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են հոդակապով:
1) հեռավոր, տարագիր, շաքարավազ, արագավազ
2) ժպտադեմ, բարեկամ, հուսահատ, գահավիժել
3) բարեկիրթ, մականուն, մակաբույծ, թերակղզի
4) անավարտ, հետևաբար, կիսանդրի, հանդիպակաց

11․ Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են ածանցավոր:
1) առողջ, դիմադիր, հավք, անորոշ
2) կախյալ, մինչև, առանց, գերաճ
3) լցոն, փառք, օրինակ, բաժին
4) հասուն, միջև, որովհետև, միջոց

12. Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերում ան- նախածանց կա:
1) անբասիր, անբավ, անբնակ, անբիծ
2) անդեմ, անդորր, անդադար, անդատ
3) անզարմ, անզգայունակ, անզորություն, անզուգական
4) անժամկետ, անժամանակ, անժպիտ, անժույժ

13. Ո՞ր շարքի ոչ բոլոր բառերում ածանց կա:
1) գոհացում, գոհունակ, գոհություն, անգոհ
2) ենթամաշկ, ենթամաս, ենթաշրջան, ենթաշերտ
3) երկվություն, երկամյա, երկուական, երկրորդ
4) լեռնագագաթ, լեռնային, լեռնանցում, լեռնոտ

14. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են նախածանցավոր:
1) առերես, առևտուր, առհավետ, առաջ
2) տարանջատ, տարբեր, տարակույս, տարարմատ
3) նախնի, նախագահ, նախահաշիվ, նախանձ
4) վերադարձ, վերակարգ, վերընթաց, վերնատուն

15. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են նախածանցավոր:
1) անստույգ, անպատիժ, անձավ, անծուխ
2) արտաքին, արտեզր, արտասահման, արտակարգ
3) գերազանց, գերծանր, գերարագ, գերեվաճառ
4) ենթագլուխ, ենթաշերտ, ենթակա, ենթամաշկ

Պատմություն 9

Ռազմաքաղաքական գործընթացները Ռուսաստանի շուրջ և հայոց պետության վերականգնման նախադրյալների հասունացումը

the sun.Оставьте комментарий

Առաջադրանք 2
> Դասը սովորել պատմել – Ռազմաքաղաքական գործընթացները Ռուսաստանի շուրջ և հայոց պետության վերականգնման նախադրյալների հասունացումը (1917 թ. վերջ-1918 թ. մայիսի կեսեր/ /էջ 44-47,գրավոր պատասխանել հարցերին էջ 47/

ա. Ներկայացրո՛ւ: Ուրվագծիր 1917 թ. վերջի–1918 թ. մայիսի կեսերի ռազմաքաղաքական գործընթացները:
Բրեստ-Լիտովսկում բոլշևիկները փորձեցին զինադադար հաստատել, սակայն Քառյակ միությունը համաձայն չէր։ 1918 թ. հունվարի վերջին, Քառյակ միության երկրները սկսեցին ռազմական գործողությունները: Թուրքական բանակը անցավ հարձակման և փետրվար-ապրիլ ամիսներին գրավելով Էրզրումը, Վանը, Սարիղամիշը, Կարսը՝ մոտեցավ Երևանին ու Ալեքսանդրապոլին։
բ. Բացատրիր: Պարզաբանիր Բրեստ-Լիտովսկի, Տրապիզոնի ու Բաթումի խորհրդաժողովների ընթացքը: Ինչո՞ւ է սկսվում Հայաստանի պատմության նորագույն ժամանակաշրջանը:
Բրեստ-Լիտովսկիում տեղի ունեցան անջատ բանակցություններ Քառյակ միության և բոլշևիկյան Ռուսաստանի միջև, որոնք ավարտվեցին անհաշտությամբ։ Թուրքիան անցնում է հարձակման, գրավում Էրզրումը, Վանը, Սարիղամիշը, Կարսը՝ մոտենալով Երևանին ու Ալեքսանդրապոլին։

Տրապիզոնում նույնպես բանակցություններ տեղի ունեցան, որոնց ժամանակ հայտնի դարձավ Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրի բովանդակությունը։ Թուրքերը դրեցին այդ պայմանագիրը հիմք ընդունելու և Այսրկովկասը անկախ հռչակելու պահանջները, սակայն Անդրկովկասյան կոմիսարիատի պատվիրակությունը մերժեց անկախություն հռչակելու պահանջը, որի հետևանքով բանակցությունները դադարեցին, իսկ ռազմական գործողությունները վերսկսվեցին։

Բաթումում ստեղծվում է Անդրկովկասիան Ժողովրդավարական Դաշնային Հանրապետությունը։ Չխենկելու գլխավորությամբ կազմված նոր կառավարությունը փորձում է Բրեստ-Լիտովսկի հիմքով բանակցություններ վերսկսել, բայց թուրքերը ավելի բարձր պահանջներ են դնում՝ Ալեքսանդրապոլը գրավել, զինված ուժերը հետ քաշել և վերահսկել Ալեքսանդրապոլ-Ջուղա երկաթուղին: Մայիսի կեսին թուրքերը դեռևս պատասխան չստացած գրավում են Ալեքսանդրապոլը։
գ. Վերլուծիր: Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրի հայերին վերաբերող և Բաթումի պայմանագրերը: Ինչո՞ւ մինչև Երևանի նկատմամբ սպառնալիքը հայերը ուժեղ դիմադրություն չցուցաբերեցին թուրքական բանակին:

Կենսաբանություն 9

Հոկտեմբեր ամսվա կենսաբանության ամփոփում

the sun.Оставьте комментарий

1. Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում տրանսկրիպցիան
Տրանսկրիպցիայի ընթացքում ԴՆԹ-ի մեջ գրված գենետիկական տեղեկությունը վերագրվում է ՌՆԹ-ի մեջ։ ԴՆԹ-ի գենից սինթեզվում է տեղեկատվական ՌՆԹ-ի մոլեկուլ։
2. Ի՞նչ է տրանսլյացիան
Տրանսլյացիան այն գործընթացն է, որի ընթացքում տ-ՌՆԹ-ի մեջ գրված տեղեկության հիման վրա կառուցվում է սպիտակուց։ ՌՆԹ-ի կոդը վերածվում է ամինաթթուների հաջորդականության՝ սպիտակուցի տեսքով։
3. Ի՞նչ տարբերություն կա ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի մեջ
ԴՆԹ-ն երկշղթա է, պարունակում է թիմին և պահպանում է գենետիկական տեղեկությունը, իսկ ՌՆԹ-ն միաշղթա է, պարունակում է ուրացիլ և մասնակցում է սպիտակուցի սինթեզին։
4. Ներկայացնել նուկլեինաթթուների կազմը
Նուկլեինաթթուները (ԴՆԹ և ՌՆԹ) կազմված են նուկլեոտիդներից, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի երեք մաս՝ ատոզային հիմք, շաքար և ֆոսֆորային խումբ։
5. Ի՞նչ գործառույթ է կատարում ՌՆԹ-ն
ՌՆԹ-ն մասնակցում է սպիտակուցի սինթեզին և ապահովում է գետետիկական տեղեկության իրականացումը։ Լինում է երեք ՌՆԹ-ի տեսակ՝ տ-ՌՆԹ (տեղեկատվական), տ-ՌՆԹ (տեղափոխող) և ռ-ՌՆԹ (ռիբոսոմային)։
6. Ի՞նչ գործառույթ է կատարում ԴՆԹ-ն
ԴՆԹ-ն պահպանում և փոխանցում է ժառանգական տեղեկությունը։ Այն պարունակում է բոլոր գեներն, որոնք որոշում են օրգանիզմի կառուցվածքը և գործունեությունը։
7. Ներկայացնել հոկտեմբեր ամսվա բլոգային աշխատանքը
Սեպտեմբեր ամսվա կենսաբանության ամփոփում
Նուկլեյնաթթուներ, դրանց ֆունկցիաները, գենետիկական կոդ
Սպիտակուցների սինեթեզ՝ տրանսկրիպցիա և տրանսլյացիա
Էներգետիկ փոխանակություն

English 9

Test: Verbs and Prepositions

the sun.Оставьте комментарий

1. Verbs and Prepositions
1. Stop worrying about your exam – everything will be fine.
2. I’ve waited for Judy for 30 minutes. I’m going home.
3. Stop talking and concentrate on your work.
4. Don’t forget to pay for the newspaper.
5. He explained the computer program to me.
6. I don’t know what we’ll do at the weekend. It depends on the weather.
7. She will arrive in Beijing at 3pm.
8. I like to listen to the radio when I wake up.
9. He borrowed £20 from his brother.
10. Who does this coat belong to?
11. She left without paying for the meal.
12. It was so hot, I couldn’t concentrate on my book.
13. Mothers always worry about their children.
14. Please explain the meaning of this word to your classmates.
15. I’m fed up with waiting for spring.
16. That car belongs to my father.
17. She listens to opera on the tube.
18. A: Which university will you go to? B: It depends on my exam results.
19. A lot of people borrow money from the bank.
20. When she arrived to the pub, it was already closed.

2. Use the verbs in brackets to complete the sentences. Use the correct tense.
1. When I looked (look) out of the window, I saw (see) John.
2. Have you ever played (play) the piano since you left school?
3. I haven’t seen (not see) him for two days.
4. When he tried (try) to open the door, he dropped (drop) his key.
5. They lived (live) in this house since 1987.
6. My father washed (wash) his car while my mother and I prepared (prepare) dinner.
7. Have you met (meet) her yesterday?
8. Mary was (be) in London for three days.
9. The headmaster entered (enter) the classroom when they were writing (write) their exams.
10. He bought (buy) a new car last week.
11. I think that they will arrive (arrive) tomorrow morning.
12. Last Wednesday they played (play) chess after they did (do) their homework.

3. How Important is Money to You?
I have many important things in my life and money is one of those. Money is pure happiness and joy for me, it gives you freedom and it can satisfy your needs. Nobody can live without money and it’s a fact. Money itself doesn’t make you happy as much as your purchases do. But money also has it’s bad sides. For example you can get all obsessed with money that you’ll forget about humanity, civilization or even manners. You can’t buy your friends, close or loved people by money. Yes, you can live the way you want if you have money, but you can never buy people with it.