Արաբական Խալիֆայության տիրապետությունը Հայաստանում. պայքար անկախության վերականգնման համար

1. Ինչ է նշանակում Խալիֆ
Խալիֆաթի (պետության) ղեկավարն է, բացարձակ միապետ, իսլամական աշխարհի կրոնապետ, զինվորական առաջնորդ։ Համարվել է Մուհամմեդ մարգարեի հաջորդը, իսկ Ումմայաններից սկսած՝ Աստծու տեղապահը։
2. Ինչ է նշանակում արաբ ոստիկան
Արաբական Խալիֆայության գերագույն իշխանավորը։ Հիմնական պարտականություներից էին երկրի ընդհանուր դրության հսկողությունը, հարկահավաքության գորիծի կազմակերպումը, երկրի ներքին կայունության ապահովումը և նրա պաշտպանությունն արտաքին հարձակումներից։
3. Ով էր Թեոդորոս Ռշտունին
Հայոց սպարապետ և պետական ​​գործիչ։ Պայքարել է Արևելյան Հռոմեական կայսրությունից և Սասանյան Պարսկաստանից Հայաստանի անկախության համար։ Արաբների կողմից նշանակվել է Հայաստանի, Վրաստանի և Կովկասի Ալբանիայի գերագույն կառավարիչ։
4. Ինչով էր պայմանավորված Բյուզանդիայի քաղաքականության մեղմացումը:
Բյուզանդիայի հետ հարաբերությոնները խզելու համար 652 թ․ Թեոդորոս Ռշտունին մեկնեց Դամասկոս և պայմանագիր կնքեց Ասորիքի արաբ փոխարքա Մուավիայի հետ։ Ըստ այդ պայմանագրի՝ Հայաստանը ճանաչում էր խալիֆի գերիշխանությունը և երեք տարի ազատվում էր հարկային պարտականություններից։ Թույլատրվում էր 15-հազարանոց հեծելավոր պահել՝ խալիֆության հաշվին, և Հայաստանում արաբական զորքեր այլևս չէին տեղակայվելու։ Խալիֆայությունը հանձն էր առնում ռազմական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին, եթե ենթարկվեր հարձակման։
5. Որքանով էր արդարացվախ 652թ. հայ-արաբական պայմանագիրը. մանրամասնիր՝ թվարկելով պայմանգրի կետերը:
Թեոդորոսը հեռատեսորեն հաշվի էր առնում այն փոփոխությունները, որ տեղի էին ունեցել հարևան երկրներում։ Թուլացած Բյուզանդիան ստիպված էր հոգալ սեփական անվտանգության մասին և զորքերը դուրս էր բերել Հայաստանից։ Նման պայմաններում Ռշտունին որոշում ընդունեց կողմնորոշվել դեպի օրեցօր հզորացող Արաբական խալիֆայությունը և պայամանգիր կնքել նրանց հետ։ Պայմանագիրը ուժի մեջ մտավ, երբ Կոստանդ կայսրը 653 թ. 100 հազարանոց զորքով եկավ և կանգ առավ Դերջան գավառում։ Այստեղ նրան դիմավորեց արաբ դեսպանը և զգուշացրեց նրան, որ եթե մտնի Հայաստան, ապա արաբները կդիմավորեն նրան, սակայն կայսրը չլսեց և շարունակեց գրոհը, գրավեց Հայաստանը։ 652 թ. պայմանագրի համաձայն Մուավիան Հայաստան ուղարկեց արաբական զորք և դուրս վռնդեց բյուզանդական զորքին։ (1) Հայաստանը ճանաչում էր խալիֆի գերիշխանությունը (2) երեք տարի ազատվում էր հարկային պարտականություններից։ (3) Թույլատրվում էր 15-հազարանոց հեծելավոր պահել՝ խալիֆության հաշվին, (4) և Հայաստանում արաբական զորքեր այլևս չէին տեղակայվելու։ (5) Խալիֆայությունը հանձն էր առնում ռազմական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին, եթե ենթարկվեր հարձակման։
6. Ինչ է գաղափարներ էին քարոզում պավլիկյանները: Արդյոք շարժումը միայն բացասական հետըանքներ ունեցավ:
7. Որքանով էին արդարացված Մամիկոնյանների ու Բագրատունինների խմբավորումների մոտեցումները. հիմնավորիր և փաստարկիր: Էջ 140-146: