Մուշեղ Գալշոյան, «Մամփրե արքան»
Մուշեղ Գալշոյան, «Սպասում»
Մուշեղ Գալշոյան, «Էս հին ու նոր օրեր․․․»
Հարցեր և առաջադրանքներ
Մաս 1
1.Ուշադրություն դարձրու այն հատվածին, որտեղ ներկայից անցում է կատարվում անցյալին. ի՞նչ է հիշում Մամփրեն իր անցածից, ո՞վ էր Տեր Հարությունը, ինչպես էին այբուբենը սովորում Տեր Հարություն վարժապետի հետ: Ի՞նչ կատարվեց օրերից մի օր:
Վարժապետ Տեր Հարությունը արտասանում էր, և իրենք խմբով կրկնում էին։ Տեր Հարությունը հայոց տառերն էր ասեղնագործում ճերմակ պաստառին, հետն էլ արտասանում այբուբենը, Տեր Հարությունը մեծ ու ճերմակ պաստառը կախել էր Տիրամոր նկարի կողքին և վառ կարմիրով հյուսում էր տառերը։ Հայոց տառերը կարմիր են, բացատրում էր Տեր Հարությունը, քանի որ սուրբ Մաշտոցը իր սրտից է հանել ի լույս, թրծվել են արդար Արեգակով, սրբազան կռիվների են մասնակից եղել: Եվ ասեղնագործում էր հանդարտիկ, հեռվից ու մոտիկից ուշադիր զննելով, երբեմն այնպես վերացած, որ իրենց թվում էր, թե հայոց տառերը նոր-նոր հորինվում են, և Տեր Հարությունն է ստեղծողը։ Օրը՝ մեկ տառ։ Եվ օրեր շարունակ իրենք կրկնում, հա կրկնում ու սերտում էին այբուբենը
2.Պատերազմի լուրը ինչպիսի՞ իրարանցում առաջացրեց գյուղում.նկարագրիր գյուղացիների խորհրդածությունները այդ լուրը լսելուն պես:
Այն, ինչ ամեն օր կար, այդ առավոտ չկար, իսկ այն, ինչ չպետք է լիներ, կար՝ գյուղի շներն էին խառնվել իրար, կտուրներին կանգնած, դնչներն ի երկինք կատաղի հաչում էին։ Տեր Հարությունն իր զավակներին ասաց, որ դա կլինի իրենց վերջին դասը, քանի որ Սուլթանը պատերազմ ե սկսել։ Եվ նրանք միասին հնչեցրեցին հայոց այբուբեը։
Մաս 2
1. Երկրորդ մասի առաջին ընդգծված հատվածը խորհրդանշական պատկեր է .մեկնաբանիր այն:
Առավոտյան ինքը Մեհրեաղբյուրի ջուրը կապեց շաղգամի արտին և ապա գնաց այբուբենը սերտելու։ Իսկ ջուրը կտրվել էր։ Օսմանը տիրացավ պառավի տանը և ասում է, թե տունը գնել է. գայմագամից, այսինքն գավառապետից թուղթ ունի։ Երեկ-մյուսօր է հայտնվել, բայց գյուղի անունը արդեն աղավաղել-հարմարեցրել է իր լեզվին, իսկ Մեհրեաղբյուրը կնքել է Աթաբունար, որպես թե հին անունը, աղբյուրի նախնական անունը այդ է եղել՝ Աթաբունար։ Սուլթանը Ռուսաց ցարին պատերազմ է հայտարարել, վարժարանը փակվեց, հորը ուզում են ասկյար տանել, վարժարանը փակվեց, գյուղի շները օրը ցերեկով խառնվել են իրար, վարժարանը փակվեց։ Աղբյուրի, ջուրը Օսմանն էր կտրել։ Ջուրը շուռ էր տվել իրենց տան կողմ և նստել էր ուրթին։
2.Ի՞նչ մտահոգություններ ուներ Մամփրե արքան , ինչու՞. ներկայացրու պատճառները:
Այ, հենց դա չէր ուզում Մամփրեն։ Հայացքը գարնանագոլ դետնին, Մամփրեն մտածեց, այնուամենայնիվ, լռությունը խախտողը Ավեն չպետք է լիներ. ցավի, ուրախության և խոսքի կշիռը չիմացող Անդարդ Ավեն չպետք է լիներ խորհրդավոր լռության խախտողը։
3.Ո՞վ էր Օսմանի լակոտը, ինչո՞ւ տարիներ առաջ կատարվածը այդպես էլ հանգիստ չէր տալիս Մամփրեին:
Օսման լակոտը տարիներ առաջ եկել էր Մամփրեի գյուղը։
4.Ովքե՞ր էին պապի թոռները:Ինչպե՞ս էր թոռնուհին սովորեցնում տառերը պապին:
Թոռնուհին նույնպես պապին հարվածում էր, եթե պապը սխալ աներ։
5.Ինչո՞ւ Մամփրեն մինչև հիմա չէր սովորել հայոց այբուբենը:
Մամփրեն չեր կարողացել գրել և կարդալ սովորել դպրոցում պատերազմի պատճառով, դրա համար նա որոշեց հիմա սովորել հայոց այբուբենը։
6.Ուշադիր եղիր, թե հատկապես ինչ պատճառով էր տանջվում Մամփրեն:
Մամփրեն դժվարանում էր սկզբում սովորել հայոց այբուբենը։
Մաս 3
1.Ինչպես ընդունեցին Մամփրեի վերադարձը գյուղամիջում նրա երկար բացակայությունից հետո:
Գյուղամիջում Մամփրեի համագյուղացիները Մամփրեի վերադարձի կապակցությամբ լավ ընդունեցին
2.Ինչպես էր Մամփրեն բնութագրում հայոց տառերը:
Մամփրեն մտածում էր, որ Մաշտոցի գրերը, զինվորներ են։ Գեղեցկադեմ, մաքուր և զուլալ և արի զինվորներ։ Զինվորներ։ Ոչ թե ասկյարներ։
3.Դու ինչպե՞ս կբնութագրես հայոց տառերը,ինչի՞ հետ կհամեմատես:
Իմ համար հայոց տառերը շատ մեծ պատմություն է։ Հայոց տառերը Հայաստանի պատմության մի մասնիկն է։
Մաս 4
1.Ինչո՞ւ է հայոց տառերն անվանում զինվորներ:
Հայոց գրերը հայոց զինվորներն են։ Իսկ թագավորը Մամփրեն է, Մամփրեն է արքան, այսինքն նա, ով այդ զինվորներն ունի իր հրամանի տակ և նրանց կռիվ է տանում հանուն հայրենիքի, հանուն արդարության, հանուն ճշմարտության, հանուն գեղեցիկի։
2.Մամփրեն ինչո՞ւ վրդովեց,երբ թերթի մեջ կարդաց հարևանուհու մասին:
Թերթում գրված էր, որ Ծաղիկը փոքրուց ուզում էր կթվորուհի դառնալ, բայց Ծաղիկը Մամփրեի ձախակողմյան հարևանն էր և դարձավ աջակողմյան հարևանի հարսը։ Ծաղիկն ուզւոմ էր ուսուցչուհի դառնալ, մեկ՝ բժշկուհի, մեկ՝ պարուհի։ Թռվռուն աղջիկ էր և հազար ու մեկ երազ ուներ։
3.Մաշտոցի սուրբ գրերը ինչի՞ պիտի ծառայեն. ուշադիր կարդա Մամփրեի մտորումները հարցին ճիշտ պատասխանելու համար:
Մաշտոցի սուրբ գրերով պետք գրված լինի միայն ճշմարտությունը, ոչ սուտը։
4.Ինչո՞ւ Մամփրե արքա:
Մամփրեն արքան է, իսկ հայոց գրերը հայոց զինվորներն են։
5.Հանգամանորեն նկարագրիր Մամփրեին՝ ըստ պատմվածքի՝ ստեղծելով նրան բնութագրող մի փոքրիկ պատում/ դիմանկար/:
Մամփրեն 80-անց մի պապիկ եր, որը ուզում էր սովորել հայեց գրերը, քանի որ չեր կարողացել գրել և կարդալ սովորել դպրոցում պատերազմի պատճառով: Նա ութսուն տարի հետո, թոռնիկի օգնությամբ սովորում է տառերը: Նա չէր հասկանում, թե ինչու իր սովորած այբուբենը չէր համապատասխանում գրքինի հետ, նա ասում էր թոռանը, որ նա համբերիր և նորից կարդա, թոռնիկն էլ չէր հասկանում թե ինչն է պատճառը։
6.Ի՞նչ հարցեր կտայիր Մամփրե պապին, եթե ունենայիր այդ հնարավորությունը/ նվազագույնը 3 հարց/:
1․ Ինչո՞ւ են հայոց գրերը զինվորներ Մամփրեի կարծիքով։
2․ Ինչո՞ւ նա որոշեց ութսուն տարի հետո սովորել այբուբենը։
3. Ինչո՞ւ է նա այդքան շատ սիրում հայոց այբուբենը։
Հոդվածներ և բանաստեղծություններ՝ նվիրված Գալշոյանին
Համո Սահյան, «Այս մի բուռ քարեղեն հողում»
Իմ ձայնագրությունը՝
«Այս մի բուռ քարեղեն հողում»
୨ৎ Արփի Փիրումյան 𝜗ৎ 