Առաջադրանքներ (դասարանում)
1) Հաշվե՛ք.
ա) (–7) · (+16)=-116
բ) (+16) · (–4)=-64
գ) (–1) · (+1)=-1
դ) (+20) · (–19)=-38
ե) (–4) · (+5)=-20
զ) (+23) · (–6)=-138
2) Հաշվե՛ք.
ա) +38 ։ (–19)=-2
դ) –420 ։ (–15)=-28
է) 0 ։ (–14)=0
բ) –600 ։ (–150)=-4
ե) –531 ։ (+3)=-177
ը) –121 ։ (–11)=-11
3) Գտե՛ք այն թիվը, որը աստղանիշի փոխարեն գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն.
ա) –3 · -7 = 21
բ) 6 · -6 = –36
գ) –10 · 10 = 0
դ) –9 · -9 + 1 = –80
ե) –15 · -3 = 45
զ) 3 · 7 = 21
Լրացուցիչ (տանը)
4) Հաշվե՛ք.
ա) 8 ։ (–2) – 14 ։ (–7) + (–12) ։ 4=-4-(-2)+(-3)=-5
բ) –18 ։ (–9) + 16 ։ (–8) – 24 ։ (–6)=2+(-2)-(-4)=4
գ) (33 ։ (–3) – 40 ։ (–8)) ։ (–3)=(-11-(-5)):(-3)=2
դ) (–55 ։ 11 + 48 ։ (–16)) ։ (–4)=(-5-3):(-4)=2
ե) –66 ։ (72 ։ (–9) + 105 ։ (–35))=-66: (-8+(-3))=-66:(-11)=6
զ) –84 ։ (–56 ։ (–7) + 54 ։ (–9))=-84: (8+(-6))=-84:2=-42
5) a-ի և b-ի ի՞նչ արժեքների դեպքում կստացվի հավասարություն.
ա) a : b = 0
a=0, b=յուր. թիվ
բ) a : b = 1
a=b
գ) a : b = a
a= յուր. թիվ, b=1
դ) a : b = –a
a= յուր. թիվ, b=-1
ե) (–a) : b = –1
a=b
զ) a : (–b) = –1
a=b
6) Հայտնի են բաժանման հետևյալ հատկությունները.
(a + b) : c = a : c + b : c, (a · b) : c = (a : c) · b:
7) Ստուգե՛ք, որ այս հարաբերակցությունները ճիշտ են հետևյալ ամբողջ թվերի համար.
ա) a = 20, b = 10, c = –5,
(20 + 10) : (-5) = 30 : (-5) = -6
(20 + 10) : (-5) = 20 : (-5) + 10 : (-5) = -4 + -2 = -6
(20 · 10) : (-5) = 200 : (-5) = -40
(20 · 10) : (-5) = (20 : (-5)) · 10 = -4 · 10 = -40
բ) a = –18, b = –9, c = 3:
(-18 + -9) : 3 = -18 : 3 + -9 : 3 = -6 + -3 = +9 = 9
(-18 · (-9)) : 3 = (-18 : 3) · 9 = -6 · 9 = -(6 · 9) = -54
День: 5 декабря 2022
Դաս 10
1․ Ովքե՞ր էին սպարտիատներն ու հելոտները։
Սպարտիատները դորիացիներն էին, որոնք իրենց ունեցվածքով և իրավունքներով հավասար էին միմյանց:
Հելոտները նվաճված և ստրկացված աքայացիներն էին:
2․ Ներկայացրե՛ք Սոլոնի բարեփոխումները։
Մ. թ. ա. 594թ. Սոլոնը ձեռնարկեց առաջին լուրջ քայլը պետության գոյության սպառնացող վտանգը հեռացնելու համար: Նա վերացրեց ստրկությունը: Սոկոնը աթենական քաղաքացիություն ընծայեց Ատտիկայում միշտ բնակվող օտար պոլիսների շատ ներկայացուցիչների: Ատտիկան բաժանվեց 4 գույքային խմբերի: Սոլոնը ստեղծեց ժողովրդական ժողովի կողմից ընտրված 400-ի խորհուրդ, որի կազմում ներառվեցին 100-ական ներկայացուցիչ Ատտիկայի 4 ցեղերից յուրաքանչյուրից: Սոլոնը ստեղծեց ատենակալների դատարան: Դատավորները չէին կարող միայնակ որոշում կայացնել, այլ պետք է վերջնական որոշումը թողնեին 12 ատենակալների հայեցողությանը: Սոլոնի բարեփոխումները Աթենական պետության հետագա զարգացման առումով հսկայական նշանակություն ունեցան:
3․ Ո՞րն էր Թեմիստոկլեսի ծովային պատերազմի ծրագիրը։
Թեմիստոկլեսը մշակեց ծովային պատերազմի ծրագիրը: Դրա էությունը հետևյալն էր. ստեղծել ռազմա կան ուժեղ նավատորմ և ապագա պատերազմի ելքը վճռել ծովում, որտեղ հակառակորդը թույլ էր:
4․ Ներկայացրե՛ք Սալամինի ծովամարտը։
Սալամինի ծովածոցում աթենական նավատորմը փայլուն հաղթանակ տարավ: Քսերքսեսը թողեց իր բանակը և վերադարձավ:
5․ Ինչպե՞ս ավարտվեցին հույն-պարսկական պատերազմները։
Հույն-պարսկական պատերազմներն ավարտվեցին հունական պոլիսների հաղթանակով:
6․ Թվարկե՛ք հունական աստվածներին։
Աթենաս.
Իմաստության և կազմակերպված պատերազմի աստվածուհի։
Ամփիտրիտե.
Հին հունական դիցաբանության մեջ Ամփիտրիտեն (Ἀμφιτρίτη) ներեուհիներից մեկն է և Պոսեյդոնի կինը։
Անանկե.
Անխուսափելիությունն անձնավորող աստվածուհի։
Արես.
Ռազմի աստված, Զևսի և Հերայի որդին։
Արտեմիս.
Որսորդության, պտղաբերության մշտապես երիտասարդ աստվածուհին։ Նաեւ Լուսնի աստվածուհին է (իսկ նրա եղբայր Ապոլոնը մարմնավորում էր Արեգակը)։
Աֆրոդիտե.
Հին Հունական դիցաբանության մեջ համարվում է սիրո և գեղեցկության աստվածուհին։
Դեմետրա.
Հողագործության և բերքատվության աստվածուհի։
Դիոնիսոս.
Բնության արտադրող ուժերի, խաղողագործության ու գինեգործության աստված։
Զևս.
Երկնքի, ամպրոպի և կայծակի աստված, աշխարհի տիրակալ։ Օլիմպոսի աստվածներից գլխավորը, կրոնոսի և Հռեայի երրորդ որդին, Աիդի, Հեստիայի, Դեմետրայի և Պոսեյդոնի եղբայրը։
Թեմիս.
Արդարության, օրինականության և կանխագուշակումների աստվածուհի։
Իրիս.
Հին հունական դիցաբանության մեջ` ծիածանի աստվածուհի, Զևսի և Հերայի հանձնակատարը։
Լաքեսիս.
Ճակատագրի աստվածուհիներից` Մոյրաներից մեկը, որը որոշում է մարդկանց բախտը: Լաքեսիսը կյանքի թելը տանում է ամեն տեսակ փոփոխությունների միջով։
Կաբիրաներ.
Համարվել են պտղաբուծության, ստորգետնյա կրակի, ինչպես նաև նավաբեկյալների հովանավորներ:
Հերա.
Հերա (հին հունարեն` Ἥρα), հին հունական աստվածուհի, ամուսնության և ընտանիքի հովանավոր, մայրության, բարոյական մաքրության սրբազան դիցուհի։
Հերմես.
Հերմես, հին հունական աստված, Զևսի և Մայայի որդին։ Նույնացվել է հռոմեացիների Մերկուրիոս աստծո հետ։ Անձնավորում էր հատկապես խորամանությունն ու ճարպկությունը։ Հովանավորում էր գողերին, հռետորներին, վաճառականներին։ Ստեղծել է կշիռն ու չափը։ Զևսի սուրհանդակ, հանգուցյալների հոգիների դեպի դժոխք ուղեկցողը։
Պոսեյդոն.
Պոսեյդոն (հին հունարեն՝ Ποσειδών), հին հունական դիցաբանության մեջ ծովերի աստված, Կռոնոսի և Ռեայի երկրոդ որդին, Զևսի, Հերայի, Դեմետրայի, Հեստիայի և Աիդեսի եղբայրը։
Տեթիս.
Հունական դիցաբանության հնագույն, արխայիկ աստվածություններից, տիտանուհի, Ուրանոսի և Գեայի դուստրը, Օվկիանոսի քույրը և կինը, 3 000 որդի հեղեղների և 3 000 դուստր օվկիանոսների մայրը։ Տեթիսը համարվում է համընդհանուր մայր, գոյություն ունեցող ամեն ինչին կյանք տվող աստվածուհի։
7․ Ի՞նչ գիտեք Օլիմպիական առաջին խաղերի մասին։
Օլիմպիական խաղերը հնագույն և առավել տարածված համահունական տոնախմբությունների և մրցությունների ընդհանուր անվանումն է, որոնք կազմակերպվում էին Հին Հունաստանի Օլիմպիա քաղաքում՝ 4 տարին մեկ՝ ի պատիվ Զևս աստծու:
Օլիմպիական խաղերի պաշտոնական սկիզբը համարվում է մ. թ. ա. 776 թ., երբ խաղերն սկսեցին համարակալել և գրանցել հաղթողների անունները:
Урок 20
Классная работа
1. Вставьте нужные формы местоимений в эти предложения:
1. Что ты знаешь о нём?
2. Зачем ты едешь к ней?
3. Он не любит меня.
4. Кто это с вами?
5. Какие отношения между тобой и ней?
6. Я не хочу с ними говорить.
7. Она постоянно думает о нём.
8. Кто пойдёт в кино с нами?
9. Давайте позвоним ей.
10. Она уже забыла обо мне.
Упражнение 2.
Спишите, вставляя подходящие предлоги. Определите падежи местоимений.
1) Егор сидел рядом со мной.
2) Ты всегда был строг ко мне.
3) Сердце во мне сжалось.
4) Вникните во всё это хорошенько.
5) Все принялись хохотать со мною.
6) Вспомните обо мне.
7) Мелькнуло передо мною моё детство.
8) Он славился во всём округе гостеприимством и радушием.
9) В темноте я больно ушибся о что-то.
Домашнее задание
Упражнение 1.
Замените существительные в скобках местоимениями 3-го лица; где надо, добавляйте к местоимению н. Определите падежи этих местоимений.
1) Будет буря, мы поспорим и поборемся мы с ними.
2) Поутру над её брегами теснился кучами народ.
3) Под ними струя светлей лазури. Над ними луч солнца золотой.
4) Буре плач их подобен.
5) У ног их плескалось море.
6) С ними подружился я в то время. Мне нравились их черты.
Упражнение 2.
Спишите, вставляя пропущенные буквы и раскрывая скобки.
1. Ничья судьба, кроме своей собственной, вас более не интересует.
2. Пилат повернулся и пошел к помосту, назад к ступеням, не глядя ни на что, кроме разноцветных шашек настила под ногами, чтобы не оступиться.
3. Но никакого Коровьева так и не нашли, и никакого Коровьева никто в доме не знал и не видел.
4. Стало совершенно ясно, что Никанор Иванович ни к каким разговорам не пригоден.
5. Больше ничто не тревожило друзей.
6. Пастух клялся потом, что зверь шел через лес, ни на кого не обращая внимания.
7. Настоящую нежность не спутаешь ни с чем, и она тиха (Ахм.)
8. Скучен день до вечера, коли делать нечего (Посл.).
9. Не с кем мне поговорить и некого послушать.
10. Но некому мне шляпой поклониться, ни в чьих глазах не нахожу приют (Ес.).
11. Все были уверены, что он [Дубровский], а никто иной, предводительствовал отважными злодеями (П.)
12. Ей казалось, что никто, кроме него, не мог снять с нее непоправимой вины, невыносимой тяжести (Пауст).
13. Скованный ни чем непреодолимой усталостью, я уже не слышал, некто пререкался с хозяином, нечто явилось причиной спора.
14. Ничто не нарушало тишины.
15. В Мещёрском крае нет никаких особенных красот и богатств, кроме лесов, лугов и прозрачного воздуха (Пауст.).
16. Больному мог помочь только хирург и никто другой.
17. Этот цветок ни что иное, как нарцисс.
18. Дверь захлопнуло порывом ветра, а ни чем иным.
Упражнение 3.
Просклонять по падежам следующие местоимения: Этот, твой ,наш ,они, кто-то.
Этот-этот, этого, этому, этот (этого- воодушевленное), этим, об этом
Твой-твой, твоего, твоему, твой (твоего — воодушевленное), твоим, о твоём
Наш-наш, нашего, нашему, наш (нашего — воодушевленное), нашим, о нашем
Они-они, их, им, их, ими, о них
Кто-то-кто-то, кого-то, кому-то, кого-то, кем-то, о ком-то
Օշոյի առակ
ОБ УМЕНИИ БЫТЬ БЛАГОДАРНЫМ
На полке стоял маленький глиняный кувшинчик для воды. В углу комнаты на кровати лежал больной, томимый жаждой. «Пить! Пить!..» — поминутно просил он. Но он был совсем один, и некому было помочь ему. Мольба больного была так жалобна, что кувшинчик не выдержал. Сострадание переполняло его. Прилагая невероятные усилия, он подкатился к постели больного, остановившись возле самой его руки. Больной открыл глаза, и взгляд его упал на кувшинчик. Собрав все свои силы, человек взял кувшинчик и прижал его к горячим от жара губам. И только теперь он понял, что кувшин пуст! Собрав последние силы, больной швырнул кувшинчик об стену. Тот разлетелся на бесполезные куски глины.
Помните о благодарности — никогда не превращайте в куски глины тех, кто стремится вам помочь, даже если их попытки тщетны․
ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԼԻՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Դարակի վրա մի փոքրիկ կավե սափոր կար ջրի համար։ Սենյակի անկյունում, մահճակալի վրա, հիվանդ մարդ պառկած էր՝ տանջված ծարավից։ «Խմե՛լ, Խմե՛լ…» — ամեն րոպե խնդրում էր նա։ Բայց նա բոլորովին մենակ էր, և իրեն օգնող չկար։ Հիվանդի աղոտքն այնքան ցավալի էր, որ սափորը չդիմացավ։ Կարեկցանքը պատեց նրան։ Անհավատալի ջանքերով նա գլորվեց դեպի հիվանդի մահճակալը՝ կանգ առնելով նրա ձեռքի մոտ։ Հիվանդը բացեց աչքերը, և հայացքն ընկավ սափորի վրա։ Ամբողջ ուժերը հավաքելով՝ տղամարդը վերցրեց սափորը և շոգից տաքացած սեղմեց շուրթերին։ Եվ միայն հիմա հասկացավ, որ սափորը դատարկ է։ Հավաքելով վերջին ուժը՝ հիվանդը սափորը նետեց պատին։ Այն փշրվեց՝ դառնալով անպետք կավի կտորներ։
Հիշեք երախտագիտությունը — երբեք մի դարձրեք կավի կտորներ նրանց, ովքեր ձգտում են օգնել ձեզ, նույնիսկ եթե նրանց փորձերն ապարդյուն են: