День: 10 марта 2022

5-րդ դասարան·Մայրենի

Ես իմ անուշ Հայաստանի․․․🌹

the sun.Оставьте комментарий

Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բառն եմ սիրում,
Մեր հին սազի ողբանվագ, լացակումած լարն եմ սիրում,
Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բույրը վառման
Ու նաիրյան աղջիկների հեզաճկուն պարն եմ սիրում:

Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե,
Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ,
Մթում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև
Ու հնամյա քաղաքների հազարամյա քարն եմ սիրում:

Ուր էլ լինեմ – չեմ մոռանա ես ողբաձայն երգերը մեր,
Չեմ մոռանա աղոթք դարձած երկաթագիր գրերը մեր,
Ինչքան էլ սուր սիրտս խոցեն արյունաքամ վերքերը մեր,
Էլի ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան յարն եմ սիրում:

Իմ կարոտած սրտի համար ոչ մի ուրիչ հեքիաթ չկա,
Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա,
Աշխարհ անցիր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա,
Ինչպես անհաս փառքի ճամփա` ես իմ Մասիս սարն եմ սիրում:
Իմ կարոտած սրտի համար ոչ մի ուրիչ հեքիաթ չկա,
Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա,
Աշխարհ անցիր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա,
Ինչպես անհաս փառքի ճամփա` ես իմ Մասիս սարն եմ սիրում:

Առաջադրանքներ
1.Բանաստեղծությունն ուշադիր կարդա և որոշիր, թե ում կամ ինչին է նվիրված այն։ Պատասխանդ հիմնավորիր։
Այս բանաստեծությունը նվիրված է Հայաստանին, որովհետև բանաստեծության մեջ ասվում է, թե ինչքան է հեղինակը սիրում Հայաստանը։
2.Բանաստեղծությունից դուրս գրիր այն տունը, որն ամենից շատ է քեզ հոգեհարազատ և բացատրիր, թե ինչո՞ւ է այդպես։
Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե,
Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ,
Մթում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև
Ու հնամյա քաղաքների հազարամյա քարն եմ սիրում:
Այս տունը ինչ շատ դուր եկավ Հայաստանում երկինքը մաքուր է, ջրերը քաղցրահամ, Սևանա լիճը իր քաղցրահամ ջրով, և մեր շատ հին քարերը։
3.Գտիր այն տողերը, որտեղ քո կարծիքով բանաստեղծը խտացնում է իր ասելիքը։
Իմ կարոտած սրտի համար ոչ մի ուրիչ հեքիաթ չկա,
Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա,
Աշխարհ անցիր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա,
Ինչպես անհաս փառքի ճամփա` ես իմ Մասիս սարն եմ սիրում:
4.Բանաստեղծությունից դուրս գրիր քեզ համար անծանոթ բառերը, բառարանով դրանք բացատրիր և դրանցով նախադասություններ կազմիր։
Արևահամ-քաղցր, համեղ
Սազ-երաժշտական գործիք
Խրճիթ-հին տուն
Հեզաճկուն-ճկուն, մեղմորեն, հեզորեն
Ես առավոտյան մեր բակից հավաքեցի արևահամ բերքը։
Իմ պապիկը շատ է սիրում սազ նվագել։
Քույրիկս իր սենյակում հեզաճկուն պարում էր։
Մենք անտառում գտանք մի շատ հին խրճիթ։
5. Փորձիր բացատրել․ Մեր հին սազի ողբանվագ, լացակումած լարն եմ սիրում — ինչո՞ւ է լարը լացակումած։
Լարը լացակումաց է , որովհետև հայկական մեծ մասը տխուր երգեր են։
6. Բանաստեղծությունից դուրս գրիր 8 բարդ բառ և դրանց արմատներից մեկով կազմիր մեկական նոր բառ։
Արևահամ — արևմուտք
ողբանվագ — նվագել
լացակումած — լացած
արնանման — արնալվիկ
հեզաճկուն – ճկունություն
վիշապաձայն — ձայնագրվել
հազարամյա — հազարավոր
լուսապսակ – պսակաձև
7. Բանաստեղծությունից դուրս գրիր հետևյալ բառերի հոմանիշները՝ քմահաճ, հոտ, նազելի, մաքուր, ձյունամրրիկ, սպիտակ։
Քմահաճ — ինքնակամ, ինքնագլուխ
Հոտ — բույր
Նազելի — սիրուն, գեղեցիկ, չքնաղ
Մաքուր — հստակ, ջինջ, վճիտ
ձյունամրրիկ — ձյունաբուք
Սպիտակ — ճերմակ
8. Բանաստեղծությունից դուրս գրեք 10 ածական և դրանցով բառակապակցություններ կազմեք։
Արևահամ — արևահամ մրգեր
Սազի — հին սազի
Ողբանվագ — ողբանվագ երգ
Լացակումաց – Լացակումաց աղջիկ
Արնանման- արնանման ծաղիկներ
Նաիրիան – նաիրիան երկիր
Հեզաճկուն — հեզաճկուն քայլք
Մուգ — մուգ անտառ
Ջինջ — ջինջ գետ
Սև — սև ամպեր

5-րդ դասարան·Բնագիտություն

ՄԹՆՈԼՈՐՏԻ ԽՈՆԱՎՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՄԱՌԱԽՈՒՂ ԵՎ ԱՄՊԵՐ

the sun.Оставьте комментарий

Մթնոլորոտի խոնավությունը: Աշխարհագրական թաղանթի բոլոր ո­լորտներում, այդ թվում և՝ մթնոլորտում, միշտ ջուր կա: Մթնոլորտում ջուրն առաջանում է Երկրի մակերևույթի տարբեր մասերից կատարվող գոլոր­շացման շնորհիվ:Գոլորշացումը տեղի է ունենում ջրային ավազաններից, հողից, բույսե­րից և այլն: Այս պրոցեսն ընթանում է միշտ, բայց տարբեր չափով: Ինչքան տվյալ մակերևույթը շատ է տաքանում Արեգակից, այնքան գոլորշացումր մեծ է: Այսպիսով՝ ջերմաստիճանը բարձրանալիս ավելանում է օդում առկա ջրային գոլորշիների քանակը: Սակայն այդ քանակը չի կարող անսահման մեծանալ: Յուրաքանչյուր ջերմաստիճանում գոյություն ունի գոլորշիների առավելագույն չափ:Այն դեպքում, երբ օդում առկա գոլորշիների քանակր տվյալ ջերմաս­տիճանում հասնում է առավելագույնի և այլևս գոլորշիների նոր քանակ չի կարող րնդունել, գոլորշին համարում են հագեցած: Օդր գոլորշիներով հա­գենալուց հետո առաջանում են տեղումներ:Ջրային գոլորշիներ պարունակող օդն անվանում են խոնավ: Օդը բնութագրում են բացարձակ և հարաբերական խոնավություններով։Սակայն բացարձակ խոնավությունր դեռես չի բնութագրում օդի չոր կամ խոնավ լինելու իրական չափը: Դա կախված է ջերմաստիճանից: Օդի խոնավությունր առավել հստակ բնութագրվում է հարաբերական խոնավությամբ, որր ցույց է տալիս, թե տվյալ ջերմաստիճանում ջրային գոլորշին որքա՞ն է մոտ հագեցած լինելուն:Հարաբերական խոնավությունր չափում են խոնավաչափ կոչվող սարքով: Առավել կիրառականր մազային խոնավաչափն է, որի աշխատանքը հիմնված է խոնավության նկատմամբ մազի զգայնության վրա. խոնավությունից մազը երկարում է, չորանալիս՝ կարճանում: Այդ փոփոխությունը հաղորդվում է սարքի սլաքին, որր ցույց կտա հարաբերական խոնավության համապա­տասխան արժեքը:
Մառախուղ և ամպեր: Երբ օդն սկսում է հագենալ ջրային գոլորշիներով, և ջերմաստիճանր նվազում է, մթնոլորտում գտնվող ջրային գոլորշիներր խտանում են, ինչի հետևանքով առաջանում են մառախուղ և ամպ: Դրանք երկուսն էլ ջրի մանր կաթիլների կուտակում­ներ են. ամպը՝ Երկրի մակերևույթից բարձր շերտերում, իսկ մառախուղը՝ Երկրի մակերևույթին մոտ:Մառախուղն առաջանում է ուշ երեկոյան կամ վաղ առավոտյան, երբ օդի ջերմաստիճանր կտրուկ նվազում է, ջրային գոլորշիներր, սառչելով, այլևս չեն կարողանում բարձրանալ և կուտակվում են երկրամերձ շերտում:Մեծ մասամբ մառախուը ձևավորվում է ջրային ավազաններին մոտ: Երբեմն ձմռանը մառախուղներ դիտվում են նաև Երևանում:Ամպերր տարբերակում են րստ իրենց արտաքին տեսքի և բարձրութ­յան: Կան ամպերի տասնյակ տեսակներ, սակայն առանձնացնում են երեք հիմնական խումբ՝ կույտավոր (առաջացնում են տեղատարափ անձրև ու կարկուտ), շերտավոր (առաջացնում են մանրամաղ անձրև կամ ձյուն) և փետրավոր (տեղումներ չեն առաջացնում):Ամպերը մեծ ազդեցություն են թողնում օդի ջերմաստիճանի ձևավորման վրա: Հատկապես ամռանը, ամպամած օրերին, ցերեկր ջերմաստի­ճանն ավելի ցածր է, քան անամպ օրերին, որովհետև ամպերր փակում են Արեգակի ճառագայթների ճանապարհը: Գիշերային ժամերին հակառակը՝ ամպամած օրերին ավելի տաք է, քանի որ ամպերը ծածկոցի դեր են կատարում՝ պահելով ցերեկային ժամերին Երկրի մակերևույթի ձեռք բե­րած ջերմությունը:

🍵Հարցեր և առաջադրանքներ🍵
1.Ե՞րբ է օդը համարվում ջրային գոլոշիներով հագեցած:
Յուրաքանչյուր ջերմաստիճանում գոյություն ունի գոլորշիների առավելագույն չափ:Այն դեպքում, երբ օդում առկա գոլորշիների քանակր տվյալ ջերմաս­տիճանում հասնում է առավելագույնի և այլևս գոլորշիների նոր քանակ չի կարող րնդունել, գոլորշին համարում են հագեցած:
2.Ի՞նչ է օդի բացարձակ խոնավությունը:
Օդր գոլորշիներով հա­գենալուց հետո առաջանում են տեղումներ:Ջրային գոլորշիներ պարունակող օդն անվանում են խոնավ: Օդը բնութագրում են բացարձակ և հարաբերական խոնավություններով։
3.Ի՞նչ է բնութագրում օդի հարաբերական խոնավությունը:
Օդը բնութագրում են բացարձակ և հարաբերական խոնավություններով։Սակայն բացարձակ խոնավությունր դեռես չի բնութագրում օդի չոր կամ խոնավ լինելու իրական չափը:
4.Ի՞նչ տարբերություն կա ամպի ու մառախուղի միջև:
Ամպը՝ Երկրի մակերևույթից բարձր շերտերում, իսկ մառախուղը՝ Երկրի մակերևույթին մոտ:
5.Թվարկեք և բնութագրեք ամպերի տեսակները:
Կույտավոր, շերտավոր և փետրավոր:

Uncategorized

Приключения капельки

the sun.Оставьте комментарий

Река весело бежала среди камней. Но вот пришёл мороз и заморозил её.  Капельки воды превратились в лёд. На берег реки села ворона и постучала  клювом по льду. Она уже хотела улететь, но тут одна капелька с ней  заговорила:
– Постой, ворона, не улетай. Скажи, что со мной случилось. Почему я  не могу сдвинуться с места?
– Тебя заморозил мороз, ты превратилась в лёд, – ответила ворона. – Но  ты не грусти. Скоро придёт весна и после долгого путешествия ты попадёшь  вон на ту высокую гору.
– Как же я туда попаду? – удивилась капелька, но ворона уже улетела.  

Но вот пришла весна, коснулась своей волшебной палочкой замёрзшей  речки. Она ожила и весело побежала вперёд. Вместе с рекой побежала и  капелька. Через несколько дней река принесла капельку в море.
„Как хорошо! – радостно подумала капелька, – Я стала морем”.
Но вот волна подбросила каплю в воздух, солнечные лучи схватили её.  И, как только они коснулись её, капелька превратилась в пар и начала  подниматься.
– Ой-ой-ой! – кричала она, поднимаясь всё выше и выше, пока не попала  в белое пушистое облако. Ветер подхватил облако и понёс дальше. Потом  облако превратилось в чёрную тучу, из неё пошёл дождь. Капелька вместе  со своими сёстрами попала на высокую гору. Потом вместе с другими  каплями она побежала с горы и попала в ту самую реку, в которой была раньше. Тут капелька увидела свою знакомую ворону.
– Здравствуй, капелька, – крикнула ворона. – Была ли ты на горе?
– Была, была, – ответила капелька.
Она хотела рассказать обо всём, что с ней произошло, но не успела. Река  понесла её к морю.

Ответьте на вопросы.
1. Какие времена года описаны в сказке?
Весна, Осень, Лето и Зима.
2. Почему „Приключения капельки” – сказка? Разве то, что написано о приключениях капельки, не правда?
То, что написано о приключениях капельки это правда, но герои разговаривают, а в реальности ворона и капля разговаривать не могут.
а) образуйте словосочетания и предложения. 5-6 предложений запишите.
1. сегодня хорошая, плохая, тёплая, холодная
2. вчера была прекрасная,  отвратительная, отличная погода
3. завтра будет дождливая, морозная, вели-колепная, солнечная
б) Скажите, какая погода была, когда капелька превратилась в лёд и когда она стала паром и водой.
Когда капелька превратилась в лёд, был мороз.
Когда капелька превратилась в пар, была весна.
Когда капелька превратилась в воду, был дождь.