5-րդ դասարան·русский

Приставки и предлоги

Прочитайте. Выпишите в 2 столбика сначала слова с предлогами, затем с приставками. Медвежонок пошёл побродить по полянке. Вдруг он остановился. Перед ним сидела большая
лягушка. Она только проснулась от зимней спячки. Медвежонок протянул к ней лапу. Лягушка отскочила в сторону. Мишка тоже сделал скачок. Так они добрались до лужи.
Лягушка прыгнула в воду. Медвежонок сунул туда лапу, отдёрнул, потряс ею. Он с удивлением
посмотрел, куда девался его новый приятель.
Предлоги
По полянке
перед ним
от зимней спячки
к ней
в сторону
до лужи
в воду
с удивлением
Приставки
Побродить
протянул
отскочила
отдёрнул
потряс
Прочитайте и озаглавьте текст. Запишите ответы на вопросы к тексту. Подчеркните слова с предлогами.
Однажды наша Мурка куда-то пропала. Мы искали её в кухне, в чулане, в кладовке. А вечером отец нашёл её в своей лодке. Кошка сидела у отцовской удочки и терпеливо ждала, когда отец отправится на рыбалку. Ведь ей всегда доставалась рыбёшка.
1. Где искали Мурку?
Мурку искали в кухне, в чулане, в кладовке.
2. Где отец нашёл кошку?

Отец нашёл её в своей лодке.
3. Чего ждала Мурка?

Кошка сидела у отцовской удочки и терпеливо ждала, когда отец отправится на рыбалку.
Спишите, раскрывая скобки. Объясните правописание выделенных слов.
(В) лесу под деревом рыщут звери. Бродят медведи, резвятся весёлые белочки. (В) темной чаще скрывается рысь.
(У) вершины старой ели, (в) густых ветвях (с)вили гнездо ястребы. Много лесных тайн, сказочных чудес щб.модают они (с) высоты тёмной вершины.

В лесу под деревом рыщут звери. Бродят медведи, резвятся весёлые белочки. В темной чаще скрывается рысь.
У вершины старой ели, в густых ветвях свили гнездо ястребы. Много лесных тайн, сказочных чудес щб.модают они с высоты тёмной вершины.
Спишите предложения. Приставки пишите слитно со словами, предлоги — раздельно.
Летом (на) лугу живут маленькие паучки. Они ловят комаров и мошек. Осенью они
ищут себе тёплое и уютное место. (В) ясный
осенний день они (вы) летают (на) поиски
Поднимаются паучки (на) куст. И (на) кончике ветки (вы) пускают тонкую нить. Ветер (под) хватывает паутинки. И паучки летят (по) воздуху.

Летом на лугу живут маленькие паучки. Они ловят комаров и мошек. Осенью они
ищут себе тёплое и уютное место. В ясный
осенний день они вылетают на поиски.
Поднимаются паучки на куст. И на кончике ветки выпускают тонкую нить. Ветер подхватывает паутинки. И паучки летят по воздуху.
(На) ступила золотая осень. (По) опушкам лесов растут (под) осиновики и душистые рыжики. (В) болотах (по) кочкам (рас)сыпаны ягоды. (На) полянах покраснела рябина. (В) осенние дни (у) летают (на) юг певчие птицы. (По) кидают родные болота журавли. Далеко слышны прощальные голоса птиц.

Наступила золотая осень. По опушкам лесов растут подосиновики и душистые рыжики. В болотах по кочкам рассыпаны ягоды. На полянах покраснела рябина. В осенние дни улетают на юг певчие птицы. Покидают родные болота журавли. Далеко слышны прощальные голоса птиц.
5-րդ դասարան·Հայրենագիտություն

Արագածոտնի մարզ

Մարզկենտրոնը`   Աշտարակ
Մարզի կազմավորման թիվը՝ 1995թ.ի ապրիլի 12
Տարածաշրջանները`   Աշտարակի շրջան, Ապարանի շրջան, Արագածի շրջան, Թալինի շրջան
Քաղաքային համայնքների թիվը`   3 համայնք
Գյուղական համայնքների թիվը`   112 համայնք
Գյուղական բնակավայրերի թիվը`   118 բնակավայր
Ընդհանուր տարածքը`   2,753 կմ²
Բնակչությունը (ըստ 01.01.2002թ. տվյալների)`   168,100
Բնակչության խտությունը`   61.1/կմ²

Արագածոտնի մարզը իր անունը ժառանգել է պատմական Այրարատ աշխարհի Արագածոտն գավառի անունից: Մարզի աշխարհագրական դիրքի կարևոր առանձնահատկությունն այն է, որ գտնվում է մայրաքաղաք Երևանի և ՀՀ ամենաբարձր լեռնագագաթի`   Արագածի միջև: Կիսաօղակաձև գոտևորելով Արագած լեռնազանգվածը, մարզի տարածքը արևմուտքում ձգվում է մինչև Թուրքիայի հետ պետական սահմանը:

Արագածոտնը Հայաստանի այն մարզերից է, որտեղ հանդիպում են բոլոր վերընթաց լանդշաֆտային գոտիները: Շատ են լավային ծածկույթների տակից բխող սառնորակ աղբյուրները, որոնցից սնվում են գետակները: Մարզի հիմնական ջրային զարկերակը Քասաղ գետն է`   Գեղարոտ և Ամբերդ գլխավոր վտակներով: Քասաղի վրա կառուցվել է Ապարանի ջրամբարը: Հայտնի է Մաստարայի սելավային գետակը, որը հաճախ մեծ վնաս է հասցնում ցանքատարածություններին:

Մակերևույթի բարձրությունների մեծ տատանումների շնորհիվ կլիման բազմազան է: Եթե ցածրադիր հատվածում ամառը տևում է 5 ամիս (մայիս – սեպտեմբեր), ապա Արագածի մերձգագաթային հատվածում տարվա մեծ մասը ձմեռ է. այնտեղ նույնիսկ ամռան ամիսներին կարելի է հանդիպել ձնաբծերի:

Արագածի մերձգագաթային սարավանդի վրա գտնվում է Քարի լիճը: Բարձրալեռնային մասերում, լեռնամարգագետնային հողերի վրա տարածվում են մերձալպյան և ալպյան մարգագետիններ, որոնք հաճախ ընդմիջվում են քարակարկառներով ու լերկ ժայռերով: Որոշ վայրերում հանդիպում են կաղնու ոչ ընդարձակ անտառակներ:
Արագածոտնի մարզի տարածքը Հայաստանի ամենավաղ բնակեցված շրջաններից է: Դրա վկայությունն են տարբեր վայրերում հայտնաբերված քարի ու բրոնզի դարերի նյութական մշակույթի հուշարձանները: Բնակչությունը ավանդաբար կենտրոնացված է եղել Քասաղ գետի և նրա վտակների միջին ավազաններում:
Արագածոտնի մարզն աչքի է ընկնում նաև նրանով, որ այդտեղ են հիմնականում կենտրոնացված Հայաստանում բնակվող ազգային փոքրամասնություններից եզդիները: Նրանք բնակվում են ինչպես խառը`   հայերի հետ միասին, այնպես էլ առանձին գյուղերով:
Մարզի ամենամեծ քաղաքը մարզկենտրոն է`   Աշտարակը: Աշտարակը Հայաստանի գեղատեսիլ բնական վայրերից է: Տարածվում է Արագած լեռան հարավային ստորոտներին, Քասաղ գետի կանիոնի երկու ափերին, ծովի մակարդակից ավելի քան 1100մ բարձրության վրա:
Քաղաքն ունի բարենպաստ աշխարհագրական դիրք. գտնվում է Երևանից ընդամենը 20կմ հեռավորության վրա, Երևան-Գյումրի և Երևան-Սպիտակ-Վանաձոր ավտոխճուղիների խաչմերուկում: Քաղաքի սահմաններում այդ խճուղիները Քասաղ գետը հատում են 3 կամուրջներով: Դրանցից հնագույնը կառուցվել է 17-րդ դարում, մյուս երկուսը`   մեր օրերում:

Աշտարակը 1960-ական թվականներից սկսած զարգացել է որպես Երևանի արբանյակ քաղաք:
Արագածոտնի մարզում Աշտարակից բացի կա ևս 2 քաղաղաք`   Թալինը և Ապարանը:

5-րդ դասարան·մաթեմատիկա

Կոտորակների համեմատում

Համեմատեք կոտորակները
5/9=5/9
61/4<101/4
61/4>61/24
11/24<11/100
Համեմատեք կոտորակները
6/4<21/8  
4/3<8/6
26/4<4/26
16/4<51/6
Կոտորակները դասավորեք աճման կարգով
1, 4/4, 6/4, 21/4, 214/4, 296/4, 2101/4, 21002/4
1, 2/6, 4/6, 8/6, 40/6, 41/6, 45/6, 144/6
1, 2/4, 6/2, 21/3, 26/8, 2101/9, 212/12

5-րդ դասարան·Բնագիտություն

☀️Եղանակ. Եղանակի կանխատեսումը⛈️

Եղանակ, դրա տիպերը: Հաճախ օրվա ընթացքում դուք կարող եք ա­կանատես լինել մթնոլորտի վիճակի փոփոխություններին. երկինքն ամ­պում է, անձրև է թափվում, օրը ցրտում է, կամ էլ հակառակը՝ ամպերը ցրվում են, անձրևը դադարում է, երևում է արևը, օրը տաքանում է: Մթնոլորտում դիտված այդ վիճակն անվանում են եղանակ:

Եղանակը կախված է օդի ջերմաստիճանից, ճնշումից և խոնավությու­նից: Դրանք իրար հետ սերտ կապված են, և որեէ մեկի փոփոխությունից փոխվում են մյուսները և ամբողջ եղանակը։

Քանի որ երկրագնդի տարբեր մասերում ջերմաստիճանը, ճնշումը և խոնավությունը միշտ տարբեր են, հետևաբար՝ եղանակը նույնպես տար­բեր տեղերում տարբեր է: Ամեն օր հեռուստատեսային, ինչպես նաև՝ համացանցային կայքերի տեղեկատվությունը եղանակի մասին նույնպես վկայում են, որ, իրոք, Երկրի տարբեր վայրերում նույն պահին եղանակները տարբեր են և հաճախ են ենթարկվում փոփոխության:

Սակայն այդ փոփոխություններն ամենուրեք նույն հաճախությամբ չեն դիտվում: Օրինակ՝ հասարակածում մշտապես տաք է ու խոնավ, իսկ բևեռային շրջաններում ցուրտ է ու չոր:

Երկրագնդի միջին լայնություններում, որտեղ գտնվում է նաև մեր հանրապետությունը, եղանակների փոփոխությունը տեղի է ունենում ըստ տարվա սեզոնների: Գարունն անձրևային է ու մեղմ, ամառը չոր է ու շոգ, աշունն արևոտ է, չափավոր տաք ու քիչ տեղումներով, իսկ ձմեռը՝ ցուրտ:

Եղանակի կանխատեսում: Եղանակի հնարավոր փոփոխությունները մեծ ազդեցություն ունեն մարդու գործունեության տարբեր ոլորտների վրա: Դրանով է պայմանավորված գյուղատնտեսական և այլ աշխատանքների, ճանապահորդությունների անվտանգությունը:

Այդ նպատակով անհրաժեշտ է նախօրոք իմանալ եղանակի սպասվող փոփոխությունները, այսինքն՝ կատարել եղանակի կանխատեսում: Եղանակը կանխատեսել՝ նշանակում է վաղօրոք իմանալ տվյալ վայ­րում սպասվող եղանակային փոփոխությունները։ Որպեսզի մարդիկ իմանան, թե ինչպիսի  եղանակներ են բնորոշ իրենց տարածաշրջանին, օդերևութաբանական կայաններում կատարում են ե­ղանակի դիտումներ: Եղանակի դիտումներ կատարել՝ նշանա­կում է ամեն օր մի քանի անգամ չափել օդի ջերմաստիճանը, ճնշումը, խոնավությունը, որոշել քամու շարժման ուղղությունը, արագությունը և այլն:

Եղանակի կանխատեսումները չափազանց կարևոր են օդագնացու­թյան, ծովագնացության, ցամաքային տրանսպորտի, գյուղատնտեսու­թյան, զբոսաշրջության և այլ ոլորտների համար:

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ի՞նչ է եղանակը:
Եղանակը կախված է օդի ջերմաստիճանից, ճնշումից և խոնավությու­նից:
2. Ինչո՞ւ երկրագնդի տարբեր մասերում տարբեր եղանակ է:
Երկրագնդի միջին լայնություններում, որտեղ գտնվում է նաև մեր հանրապետությունը, եղանակների փոփոխությունը տեղի է ունենում ըստ տարվա սեզոնների: Գարունն անձրևային է ու մեղմ, ամառը չոր է ու շոգ, աշունն արևոտ է, չափավոր տաք ու քիչ տեղումներով, իսկ ձմեռը՝ ցուրտ:
3. Ի՞նչ է նշանակում եղանակի կանխատեսում: Ինչո՞ւ է դա անհրաժեշտ:
Եղանակի կանխատեսումները չափազանց կարևոր են օդագնացու­թյան, ծովագնացության, ցամաքային տրանսպորտի, գյուղատնտեսու­թյան, զբոսաշրջության և այլ ոլորտների համար: