1. Մեյոզի հիմնական նշանակությունն է
ա) Օրգանիզմի աճի ապահովումը
բ) Վերականգնող հյուսվածքների ձևավորումը
գ) Սեռաբջիջների առաջացումը
դ) Էներգիայի արտադրումը
2. Մեյոզի արդյունքով մի մայր բջջից ստացվում է…
ա) 2 դիպլոիդ քույր բջիջ
բ) 4 հապլոիդ դուստր բջիջ
գ) 4 դիպլոիդ բջիջ
դ) 8 հապլոիդ բջիջ
3. Մեյոզի ո՞ր փուլում է տեղի ունենում crossing-over-ը (խաչաձևում)։
ա) Պրոֆազա I
բ) Մետաֆազա II
գ) Անաֆազա II
դ) Տելոֆազա I
4. Մեյոզի I բաժանման ժամանակ ինչպիսի՞ քրոմոսոմներ են բաժանվում։
ա) Քույր քրոմատիդները
բ) Համ Homolog (հոմոլոգ) քրոմոսոմները
գ) mRNA մոլեկուլները
դ) Կենտրոնոմերները
5. Մեյոզի II-ը նման է…
ա) Միտոզին
բ) Պրոֆազա I-ին
գ) ԴՆԹ կրկնապատկմանը
դ) Գամետների միավորմանը
6. Ո՞ր սեռային բջիջներն են առաջանում մեյոզի արդյունքում մարդու օրգանիզմում։
ա) Սպերմատոզոիդ և սոմատիկ բջիջներ
բ) Օվոցիտ և սոմատիկ բջիջներ
գ) Սպերմատոզոիդներ կամ ձվաբջիջներ
դ) Միայն սպերմատոզոիդներ
День: 8 декабря 2025
1918-1921թթ․ ՀՀ-ի կարևորագույն պայմանագրեր
| Պայմանագրեր | Թիվ (ամսաթիվ/տարեթիվ) | Կողմեր | Գլխավոր բովանդակություն | Արդյունք |
|---|---|---|---|---|
| Բրեստ-Լիտովսկի | 1918 թ․ մարտի 3 | Ռուսաստան-Գերմանիա | Ռուսաստանը Թուրքիային էր վերադարձնում Արևմտյան Հայաստանը, 1877-1878 թթ. պատերազմի արդյունքում Ռուսաստանին անցած Կարսի մարզի տարածքը և այլն | |
| Բաթում | 1918 թ. հունիսի 4 | Օսմանյան կայսրության և Անդրկովկասյան հանրապետություններ | Հայաստանի Հանրապետությունը ճանաչվեց որպես անկախ պետություն, սակայն նրա տարածքն զգալիորեն սահմանափակվեց՝ մինչև մոտ 12,000 քառ. կմ: Հայաստանը կորցրեց Կարսի, Արդահանի, Սուրմալուի և այլ տարածքներ, որոնք անցան Օսմանյան կայսրությանը։ | Այս պայմանագիրը ծանր հարված էր Հայաստանի համար, քանի որ այն ճանաչում էր հայկական տարածքների զգալի կորստի փաստը։ |
| Սևր | 1920 թ. օգոստոսի 10 | Թուրքիայի սուլթանական կառավարություն և Առաջին համաշխարհային պատերազմում հաղթած դաշնակից պետություններ | Հայաստանին էին անցնելու Էրզրումի, Տրապինզոնի, Վանի և Բիթլիսի նահանգները ոչ ամբողջությամբ ընդամենը 90.000 կմ2 ելքով դեպի Սև ծով։ Հայ-թուրքական սահմանը որոշելու էր ԱՄՆ-ի նախագահ Վուդրո Վիլսոնը և գծեց Միացյալ և Անկախ Հայաստանի քարտեզը։ | Սևրի հաշտության պայմանագիրը կարող էր նպաստել Հայկական հարցի լուծմանը և հայ ժողովրդին տրամադրել նրա ազգային համախմբման համար բավարար տարածք։ Սակայն Սևրի հաշտության պայմանագիրը մնաց թղթի վրա։ |
| Ալեքսանդրապոլ | 2 դեկտեմբերի, 1920թ. | Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն և Թուրքիայի Քեմալական կառավարություն | Պատերազմը Թուրքիայի և Հայաստանի միջև հայտարարվում էր ավարտված։ Որոշվում էին Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի միջև սահմանները։ Թուրքիային էր անցնում Կարսի մարզը և Սուրմալուի գավառը, իսկ Նախիջևանի, Շարուրի և Շահթախթիի շրջանները հայտարարվում էին ժամանակավորապես Թուրքիայի հովանավորության ներքո։ | |
Ակսել Բակունց | Սպիտակ ձին
Սպիտակ ձին, համառոտ
1. Դուրս գրի՜ր անծանոթ բառերը
շիվարել – շփոթվել, խառնվել
մլանալ – հառաչանքով ձայն հանել
շարակ – շղթա, շարան
քուլա – հաստ փայտյա կայմ, սյան նման բան
մեջքառակ – մեջքից կոտրված, մեջքը կորացած
2. Ներկայացրո՜ւ հերոսներին
Շարմաղ բիբի – ընտանիքի կինը, տան տիկինը, որը հոգ է տանում ընտանիքի մասին և զգում է խճճված տխրությունը, երբ պետք է հրաժեշտ տրվի ձիուն։
Շողերը – Շարմաղ բիբի դուստրը, ապրում է ընտանիքի սրտի տխրությունը, երբ Ցոլակը գնում է։
Երեմ – փոքրիկ տղան, Շարմաղ բիբի որդին, որը առույգ է ու անմեղ, սակայն տխուր է տեսնելով ձիու հեռանալը։
Սիմոն – ընտանիքի հայրը, հոգատար ու պատասխանատու, մտահոգ է Ցոլակի համար և փորձում է համոզվել, որ ձին անվտանգ է մնա։
Ցոլակ – ընտանիքի ձին, գեղեցիկ կապտավուն մորթով, սպիտակ բծերով, ազնիվ ծագում ունեցող, ուժեղ և առողջ ձի, որի հետ կապված է ընտանիքի հույսն ու սերը։
Կոստանդ աղա – հարուստ և ուժեղ ձիավոր, որը յուրօրինակ կերպով ընդգծում է իր սպիտակ հրաշալի ձուի գեղեցկությունը և հմայքը։
Իվան, Աքել, Մուկ – մյուս ձիավորները, ովքեր մասնակցում են ձիերի հավաքագրմանը և պատմում պատերազմների և զոհվածների մասին։
3. Գրի՜ր Էսսե։
Աղեր; Օքսիդացման աստիճան; Վալենտականություն
Օքսիդացման աստիճան
Առաջադրանք 1․ Որոշեք օքսիդացման աստիճանը միացությունում
H₂O – O → -2
CO₂ – C → -4
NH₃ – N → -3
H₂S – S → -2
MgO – Mg → +2
SO₂ – S → +4
SO₃ – S → +6
FeO – Fe → +2
Fe₂O₃ – Fe → +3
Al₂O₃ – Al → +3
Առաջադրանք 2․ Տվյալ իոններում որոշեք կենտրոնական տարրի օքսիդացման աստիճանը
NO₃ – N → +6
SO₄² – S → +8
PO₄³ – P → +8
MnO₄ – Mn → +8
Առաջադրանք 3․ Գտեք բոլոր տարրերի օքսիդացման աստիճանը
Na₂SO₄ – Na → +1, SO4 → -2
CaCO₃ – Ca → +2, CO3 → -2
KNO₃ – K → +1, NO3 → -1
Mg(OH)₂ – Mg → +2, OH → -1
AlCl₃ – Al → +3, Cl → -1
Առաջադրանք 4․ Նշեք՝ ճիշտ է արդյոք ցուցված օքսիդացման աստիճանը.
H₂O → O = –2։ Ճիշտ
CO₂ → C = –4։ Ճիշտ
FeCl₃ → Fe = +3։ Ճիշտ
NH₃ → N = –3։ Ճիշտ
SO₄²⁻ → S = +4։ Սխալ
Վալենտականություն
Առաջադրանք 1. Որոշեք ստորև տրված միացություններում ընդգծված տարրի վալենտականությունը
H₂O, O → -2
CO₂, C → -4
HCl, Cl → -1
NH₃, N → -3
SO₂, S → +4
SO₃, S → +6
FeO, O → -2
MgO, Mg → +2
CaCl₂, Cl → -1
Al₂O₃, Al → +3
Առաջադրանք 2. Որոշեք յուրաքանչյուր միացության մեջ երկաթի (Fe) վալենտականությունը
FeO, Fe → +2
Fe₂O₃, Fe → +3
FeCl₂, Fe → +2
FeCl₃, Fe → +3
Առաջադրանք 3. Որոշեք աղերի մեջ անիոնի և կատիոնի վալենտականությունները
Na₂SO₄, Na → +1, SO4 → -2
CaCl₂, Ca → +2, Cl → -1
Mg(NO₃)₂, Mg → +2, NO3 → -1
AlPO₄, Al → +3, PO4 → -3
Աղեր
1. Ի՞նչ է աղը: Ինչպե՞ս է այն սովորաբար առաջանում:
Աղերն այն էլեկտրոլիտներն են, որոնց դիսոցման ժամանակ առաջանում են մետաղի կատիոններ և թթվային մնացորդի անիոններ։
2. Ո՞րն է ամենահայտնի աղը, որը մենք օգտագործում ենք ամեն օր: Ի՞նչն է դրա քիմիական բանաձևը, և ի՞նչ դեր ունի այն մարդու օրգանիզմում:
Ամենահայտնի օգտագործվող աղը նատրիումի քլորիդն է` NaCl։
3. Ի՞նչ տարբերություն կա չեզոք, թթու և հիմնային աղերի միջև (օրինակներով): Ինչո՞վ է դա պայմանավորված:
Չեզոք աղերը ստացվում են թթուների լրիվ չեզոքասման արդյունքում, օրինակ՝ NaCl, KNO3, CuSO4։ Թթվային աղերը ստացվում են բազմահիմն թթուների ոչ լրիվ չեզոքացման արդյունքում, օրինակ՝ H2SO4 + NaOH = NaHSO4 + H2O։ Հիմնային աղերը ստացվում են բազմաթթվային հիմքերի ոչ լրիվ չեզոքացման արդյունքում, օրինակ՝ Cu(OH)2•CuCO3
4. Ինչպե՞ս է կոչվում այն պրոցեսը, երբ աղը ջրում լուծվելիս փոխազդում է ջրի հետ և փոխում լուծույթի pH-ը:
Այդ պրոցեսը կոչվում է հիդրոլիզ:
5. Ներկայացրե՛ք աղերի կիրառման երեք տարբեր ոլորտ (բացի սննդից), օրինակ՝ շինարարություն, գյուղատնտեսություն, կամ արդյունաբերություն:
Կալիումի նիտրատ (KNO₃) — կիրառվում է բետոնի արտադրության մեջ՝ կարծրացման ընթացքը կարգավորելու և խոնավությունից պաշտպանելու համար։
Նատրիումի հիդրոքսիդ (NaOH) և նատրիումի կարբոնատ (Na₂CO₃) — կիրառվում են ապակու, օճառի և մաքրող միջոցների արտադրության մեջ։
Ամոնիումի նիտրատ (NH₄NO₃) — ազոտական պարարտանյութ, որը բարձրացնում է հողի բերրիությունը։
Countable and uncountable nouns
A. Complete using the plural form of the words in the box.
1. Did you know that Jason’s dog has had three beautiful puppies?
2. The Spice Girls was an all-girl band, so there weren’t any men.
3. It’s a bit strange that Victor wears two watches — one on each arm.
4. If women do the same jobs as their husbands, they should be paid the same.
5. The dentist says I have to have two teeth taken out!
6. How many women were there at the show?
7. We’ve walked miles! My feet are hurting!
8. Mrs. Jenkins has just had a baby, so she’s got three children now.
B. Circle the correct word or phrase.
1. Your money is / are on the table in the dining room.
2. The advice you gave me was / were really useful. Thanks!
3. The cakes in that shop looks / look absolutely delicious.
4. There has / have been a lot of bad news recently.
5. Your homework was / were late. Please do it sooner next time.
6. Does / Do the information about the museum include the opening times?
7. We need new furniture in the dining room. It’s / They’re very old and scratched.
8. The fish in this tank all seems / seem to be ill.
9. I love your hair. It’s / They’re really soft.
10. Oh, no! The rice has / have gone all over the floor!
C. Complete using the phrases in the box. You have to use some phrases more than once. Where there is more than one answer, write all the answers.
Some — a litte — a piece of — a few
1. Sugar — some/a little sugar
2. Bread — a piece of bread
3. Bottles — a few bottles
4. Water — a little/some water
5. Fruit — some fruits
6. Toys — a few toys
7. Butter — a piece of butter
8. Music — some music
୨ৎ Արփի Փիրումյան 𝜗ৎ 