Հեղուկի մեջ ընկղմված մարմինն արտամղող ուժի որոշումը։
Աշխատանքի նպատակը՝ հաշվել ջրում ընկղմված մարմնի վրա ազդող արքիմեդյան ուժը և փորձով ստուգել ստացված արդյունքը։
Համառոտ տեսություն՝ համաձայն Արքիմեդի օրենքի՝ հեղուկը իր մեջ ընկղմված մարմնի վրա ազդում է ուղղաձիգ դեպի վեր ուղղված ուժով, որը հավասար է մարմնի արտամղած հեղուկի կշռին։ Արքիմեդի ուժը կարելի է որոշել տարբեր եղանակներով։
1. Եթե չափենք մարմնի կշիռը օդում P0, և հեղուկում՝ P1, ապա Արքիմեդյան ուժը հավասար կլինի դրանց տարբերությանը՝ FԱ=P0-P1
2. Արքիմեդյան ուժը կարելի է որոշել նաև FԱ=ρհgVմ բանաձևով, որտեղ
ρհ - հեղուկի խտությունն է
g - հաստատուն թիվ է (9,8 ն/կգ≈10ն/կգ)
Vմ - մարմնի ծավալն է
Երկու եղանակների արդյունքները համեմատել
Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր՝ ամրակալան՝ կցորդիչով և թաթով, ուժաչափ, չափագլան, ջրթափանոթ, ջուր, պինդ մարմին և այդ մարմնի ծավալով բաժակ, վերամբարձ սեղան։
Աշխատանքի ընթացքը․ Ամրակալանի կցորդիչին ամրացրեցի ուժարափը, ուժաչափից կախեցի մարմինը իր բաժակով՝ մարմնի կշիռը օդում P0=1,5 ն։ Ջրթափանոթի մեջ լցրեցի ջուր մինչև կարմիր գիծը, ծորակի տակ դրեցի չափագլանը, վերամբարձ սեղանը բարձրացրեցի այնքան, մինչև մարմինը ամբողջությամբ ընկղմվեց ջրի մեջ։ Ջրում մարմնի կշիը եղավ՝ P1=0,5ն
Հետևաբար՝ FԱ=P0-P1=1ն
Փորձը
2․ Vմ=100սմ3 | 1մ3=1մ*1մ*1մ=100սմ*100սմ*100սմ=1000000սմ3ρհ=1000 կգ/մ3 | 1սմ3=0,000001մ3
g≈10ն/կգ | Vմ=100սմ3=100*0,000001մ3=0,0001մ3
————— | FԱ=ρհ*gVմ=1000 կգ/մ3*10 ն/կգ*0,0001մ3=1ն
FԱ-?
Եզրակացություն․ Հաշվեցի ջրում ընկղմված մարմնի վրա ազդող արքիմեդյան ուժը և փորձով ստուգեցի ստացված արդյունքը։ 2 դեպքում FԱ=1ն
День: 22 сентября 2024
Գործնական աշխատանք բառակազմությունից. 20.09.2024
70.Տրված բառերը բաժանի՛ր բառակազմական բաղադրիչների (արմատների և ածանցների): Ինչպիսի՞ բառեր են հավաքված բառաշարքերից յուրաքանչյուրում:
Ա. Թվական — թիվ + ական
պատմություն — պատմել + ություն
աղյուսակ — աղյուս + ակ
գրիչ — գիր + իչ
ազդեցություն — ազդել + ություն
խորություն — խորք + ություն
Բ. Արևելք — արև + ելնել + ք
արևմուտք — արև + մտնել + ք
կենսագիր — կենս + ա + գիր
օտարամուտ — օտար + ա + մուտ
ծովագնաց — ծով + ա + գնաց
ինքնատիպ — ինքն + ա + տիպ
Գ. Արևելյան — արև + ել + յան
կենսագրություն — կենս + ա + գիր + ություն
արևադարձային — արև + ա + դարձ + ային
անուշահոտություն — անուշ + ա + հոտ + ություն
բազմատեսակություն — բազմ + ա + տեսակ + ություն
71. Նախադասությունները լրացրո՛ւ:
Միայն մեկ արմատով կազմված բառերը կոչվում են պարզ բառեր.
Օրինակ` կրակ, հոդ, ջուր, օդ, քար:
Մեկ արմատով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են ածանցավոր բառեր. օրինակ` կրակոտություն, հողեղեն, հիվանդանոց:
Մեկից ավելի արմատներով կազմված բառերը կոչվում են բարդ բառեր, օրինակ` ջրհոր, օդանցք, գրչատուփ:
Մեկից ավելի արմատներով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են բարդ ածանցավոր բառեր, օրինակ` կրակմարիչ, անջրանցիկ, հեռուստատեսություն:
72.Տրված բառերից առանձնացրու այն արմատները, որոնք
ա) հնչյունափոխված են.
Զուգել — զույգ, լուսավոր — լույս, ջրամբար — ջուր, գնել — գին, չվերթ — չու, շինության — շեն, լճափ — լիճ, հանգստություն — հանգիստ, խորաքնին-քնին, հետախույզ-խույզ, մեծասքանչ- սքանչ, զորասյուն-զոր, զբոսանավ-զբոս, կենտրոնախույս-խույս, ճյուղակոտոր-կոտոր, փառամոլ-մոլ
բ) միայնակ, որպես բառ չեն գործածվում (չես հանդիպել):
Օրինակ` ա) բնութագրել — բնութ (բնույթ) – ույ-ը դարձել է ու.
բ) խորազնին – զնին արմատը միայնակ, որպես բառ չի գործածվում
ա)Զուգել, լուսավոր, ջրամբար, գնել, չվերթ, շինության, լճափ, հանգստություն:
բ) Խորաքնին, հետախույզ, մեծասքանչ, զորասյուն, զբոսանավ, կենտրոնախույս, ճյուղակոտոր, փառամոլ:
73. Տրված բարդ բառերի առաջին բաղադրիչները փոխելով` ստացի՛ր
նոր բաղադրյալ բառեր:
Ագեվազ (կենգուրու) — արագավազ, կակղամորթ — փափկամորթ, մարտունակ — շարունակ, արճճապատ — ծաղկապատ, մեծասքանչ — հիասքանչ, հողածին — ջրածին, փառամոլ — եսամոլ, ատոմակայան — ավտոկայան
74.Տրված բարդ բառերի վերջին արմատները փոխելով` ստացի՛ր նոր
բարդ բառեր:
Հեռախոս — հեռատես, հանրածանոթ — հանրախանութ, ձյունածածկ — ձյունապատ, երկրագունդ — երկրամաս, կենսակերպ — կենսուրախ, հնավանդ — հնագույն, մտահոգ — մտազբաղ, բարենպաստ — բարեկիրթ, ակնթարթ — ակնալույս, լուսանցք — լուսամուտ:
75.Փորձի՛ր այս բառերի կազմությունն ու նշանակությունը բացատրել:
ա) Այգեբաց-Խաղողի վազերը բացել, այգաբաց-Լուսաբաց:
բ) Հայելի-հղկված մակերևույթ, հայացք-աչքերը մի բանի վրա ուղղելը, ծովահայաց-Դեպի ծովը նայել: (գրաբ. հայել — նայել)
գ) Ակնթարթ-աչք թարթել, ակնդետ- աչքերին նայել, ակնոց-արևից պաշտպանվելու համար կամ տեսողությունն ուժեղացնելու համար:
դ) Քինախնդիր-վրեժը հանելու ձգտող, վրեժխնդիր- վրեժ լուծել, մանրախնդիր -Մանրուքների ետևից ընկնող (գրաբ. խնդրել — փնտրել):
76.Բաղադրյալ այնպիսի բառեր կազմի՛ր, որոնց սկզբում լինեն տրված բառերի վերջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:
Դեղնակտուց, կենսախինդ, կենսագիր, քինախնդիր, ակնդետ:
Դեղակտուց — կտցահարել
կենսախինդ — խնդաժպիտ
կենսագիր — գրագետ
քինախնդիր — խնդրագիրք
ակնդետ — դիտողություն
77.Այնպիսի բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց վերջում լինեն տրված բառերի առաջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:
Բուսական, կատվազգի, սուզանավ, սիրառատ, շինություն:
Բուսական — խոտաբույս
կատվազգի — ծովակատու
սուզանավ — ջրասույզ
սիրառատ — գրքասեր
շինություն — շինհրապարակ
78.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բարդ բառերով:
Երկինքը քերելու չափ բարձր — երկնաքեր
բարի մտքով — բարեմիտ
վատ համբավ ունեցող — անպարկեշտ
հեշտությամբ թեքվող — դյուրաթեք
խաժ աչքեր ունեցող — կապուտաչյա
կյանքը սիրող — կենսասեր
հանրության կողմից ճանաչված — հանրաճանաչ
կյանքով ուրախացող — կենսուրախ
79.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բաղադրյալ բառերով:
Մանր նկարներ անող — մանրանկարիչ
թռչուններ բուծելու տեղ — թռչնաբուծարան
գյուղի տնտեսությանը հատուկ — գյուղատնտեսական
միտք հղանալը — մտահղացում
արդյունք ունեցող — արդյունավետ
աշխատանքը սիրելը — ջանասեր
հավասար կշիռ ունենալը — հավասարակշիռ
բառերի մասին գիտություն — բառագիտություն
Զուգահեռագիծ
Առաջադրանքներ․
1)

P=6+6+10+10=32

2)

3+3=6
46-6=40
40:4=10
AB=10+3
BC=10
3)


Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)
1)

Քանի որ զուգահեռագծի զուգահեռ անկյունները իրար հավասար են, հետևաբար անկյուն C-ն էլ է 40o
360-40×2=280
280:2=140o
<C=40o
<D=140o
2)

x+x+2x+2x=360o
6x=360
x=360:6=60
60×2=120
<A=60o
<C=60o
<B=120o
<D=120o
3)

BD=12
AC=17
12:2=6
17:2=8,5
BO=6սմ
OC=8,5սմ
