Հայոց լեզու 7

Ցուցական դերանուններ․ 14․02

Առաջադրանքներ
1.Գտի՛ր տրված բառերի բոլոր նմանությունները (ձևի, իմաստի):
ա) Ես (1-ին դեմք), սա, այս (ցուցական դերանուններ):
բ) Դու (2-րդ դեմք), դա, այդ (խոսակցին մոտ առարկա):
գ) Նա (3-րդ դեմք), այն (խոսակցից հեռու գնտվող առարկա):
2. Կետերի փոխարեն գրի՛ր փակագծում տրված մենք անձնական դերանվան համապատասխան ձևերը:
Մեր քաղաքում հիմա շատ բան է փոխվել:
Երկար ժամանակ մեզ պատմում էր, թե որտե՛ղ է եղել և ինչե՛ր է տեսել:
Հիմա նա մեզանից հեռու է հազարավոր կիլոմետրերով:
Գրում է, թե մեզնով է ապրում ու մեզ սպասելով է անցկացնում ժամանակը:
Մի  քանի տարի մեր տանը ապրեց:
Տատս մեզանից բողոքում է, բայց առանց մեզ էլ չի դիմանում:
3. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր ես, դու, նա, ինքը, մենք, դուք, նրանք անձնական դերանունների համապատասխան ձևերով:
Ո՞վ եկավ:
Ես եկա, դու եկար, նա եկավ, ինքը եկան, մենք եկանք, դուք եկաք, նրանք եկան։
Ո՞ւմ  պայուսակը:
Իմ պայուսակը, քո պայուսակը, նրա պայուսակը, իր պայուսակը, մեր պայուսակը, ձեր պայուսակը, նրանց պայուսակը
Մոտենալ ո՞ւմ :
Մոտենալ ինձ, մոտենալ քեզ, մոտենալ նրան, մոտենալ իրեն, մոտենալ մեզ, մոտենալ ձեզ, մոտենալ նրանց։
Հեռանալ ումի՞ց:
Հեռանալ ինձանից, հեռանալ քեզանից, հեռանալ նրանից, հեռանալ իրենից, հեռանալ մեզանից, հեռանալ ձեզանից, հեռանալ նրանցից։
Հիանալ ումո՞վ:
Հիանալ ինձանով, հիանալ քեզանով, հիանալ նրանով, հիանալ իրենով, հիանալ մեզանով, հիանալ ձեզանով, հիանալ նրանցով։
4. Ընդգծված գոյականները և հարցական դերանունները փոխարինի՛ր ես, դու, մենք, դուք դերանունների համապատասխան ձևերով (տրական հոլովով):
Իմ խաղալիքն էր ջարդել:
Առանց ձեզ տեղ չէր գնում:
Մեր ճառելն առաջին անգամ էր տեսնում:
Հանուն քեզ ամբողջ ամառը մնաց շոգ քաղաքում:
Իմ պարտեզն է օր օրի կանաչում ու գեղեցկանում:
Հանձնաժողովն մեզ տվեց մրցանակը:
5.Դերանունների տրված զույգերի մեջ առանձնացրո՛ւ տրական հոլովով դրվածները: Խմբավորի՛ր բառազույգերի մյուս անդամները և դրանք անվանի՛ր:
Իմ, քո, նրա, իր, մեր, ձեր — սեռական հոլովով
Ինձ, քեզ, նրան, իրեն, մեզ, ձեզ — տրական հոլովով
6. Տրված դերանուններով (սեռական հոլով) նախադասություններ կազմի՛ր և լրացրո՛ւ նախադասությունը:
Իմ ընկերները բակում ինձ են սպասում։
Քո քույրիկը ինձ պայուսակ նվիրեց։
Նրա մայրիկը լրագրող է աշխատում։
Իր կատուն շատ գեղեցիկ է։
Մեր խումբը կազմված է հինգ հոգուց։
Ձեր պայուսակը նրա մոտ է։
Սեռական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որին պատկանում կամ վերաբերում է որևէ բան:
7. Հոլովման աղյուսակում գրի՛ր տրված դերաննուների համապատասխան ձևերը  և պատասխանի՛ր հարցերին:
Ես, դու, նա, ինքը, մենք, դուք, նրանք, ո՞վ:
Ուղղական — ես, դու, նա, ինքը, մենք, դուք, նրանք, իրենք
Սեռական — իմ, քո, նրա, իր, մեր, ձեր, նրանց, իրենց
Տրական — ինձ, քեզ, նրան, իրեն, մեզ, ձեզ, նրանց, իրենց
Հայցական — ինձ, քեզ, նրան, իրեն, մեզ, ձեզ, նրանց, իրենց
Բացառական — ինձ(ա)նից, քեզ(ա)նից, նրանից, իրենից, մեզ(ա)նից, ձեզ(ա)նից, նրանցից, իրենցից
Գործիական — ինձ(ա)նով, քեզ(ա)նով, նրանով, իրենով, մեզ(ա)նով, ձեզ(ա)նով, նրանցով, իրենցով
Ներգոյական — ինձնում, քեզնում, նրանում, իրենում, մեզնում, ձեզնում, նրանցում, իրենցում
Ո՞ր դերանունների սեռական և տրական հոլովներն են համընկնում:
Նրանց և իրենց։
Դերանուններից ո՞ր հոլովներն են նմանվում գոյականի համապատասխան ձևերին:

8. Ուշադրությո՛ւն դարձրու ընդգծված դերանուններին և որոշի՛ր, թե ո՞ւմ անվան փոխարեն են դրվում դրանք:
Զինվորն ասաց, որ ինքը գիշերը գնացքով է գնալու ու նրան էլ է տանելու իր հետ:
Որսորդը բողոքում էր, որ ինքն անտառում արջ է տեսել, իսկ նա չի հավատում իրեն:
Գիտնականն ասում է, որ իրեն իրեղեն ապացույցներ են պետք, նա իզուր է ուզում խոսքով ապացուցել:
Անծանոթն ասաց, որ նա իզուր է անհանգստանում, ինքը միայն մի բաժակ ջուր է ուզում:
Հետախույզն ընկերոջը հորդորում էր, որ նա իզուր ժամանակ չկորցնի, ինքը գիտի, որ այդտեղ այլևս գետ չկա:
9.Պարզի՛ր, թե յուրաքանչյուր նախադասության մեջ ո՞ւմ անվան փոխարեն են դրվում ընդգծված երրորդ դեմքի դերանունները և պատասխանի՛ր հարցին:
Օրինակ`
Տղայի հայրը նրանով է պարծենում:- Տղայով:

Տղան ընկերոջ մասին ասում էր, որ նա վախենում է օձի լեզվից, մինչդեռ ինքը գիտե, որ օձերը լեզվով միայն հոտոտում ու շոշափում են:
Աղջիկը զարմացած նայեց տատին, նա իրեն այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է։
Աղջիկը զարմացած նայեց տատին,  ինքը նրան այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է:
Ծերունին տղայի կողքին իր մանկությունն էր հիշում:
Ծերունին տղայի կողքին նրա մանկությունն էր հիշում:
Գայլն իրեն համոզում էր, որ ինքը չի վախենում շներից:
Գայլն իրեն համոզում էր, որ նա չի վախենում շներից:
Նախադասության մեջ նա՞, թե՞ ինքը դերանունն է փոխարինում նույն նախադասության ենթակայի անվանը:

Երկրաչափություն 7

Ինքնուրույն աշխատանք

252. Քանի որ 65+115=180օ, ըստ հայտանիշի, եթե միակողմանի անկյունների գումարը հավասար է 180օ-ի ապա ուղիղները զուգահեռ են։ Հետևաբար a-ն զուգահեռ է b-ին։ Ստացվում է, որ ∠1+121o=180o, որովհետև դրանք միակողմանի անկյուններ են։ Այսինքն ∠1=180-121=59о
∠1=59o

253. ADF=180-48=132
ADE=132:2=86o

256.

257. Քանի որ AB | | CD, հետևաբար խաչադիր անկյունները հավասար են՝ <ABC=<BCD=40o: Քանի որ AB=AC, հետևաբար <ABC=<ACB=40օ։ <ACD=40+40=80o