203. Կետերի փոխարեն գրի՛ր ածանց կամ վերջավորություն բառերը:
Երբ արմատին կամ բառին ածանց ենք ավելացնում, եղած իմաստը փոխվում է, և նոր բառ է ստացվում: Իսկ երբ վերջավորություն ենք ավելացնում, բառի արտահայտած իմաստը չի փոխվում, փոխվում է նրա ձևը՝ նախադասության մյուս բառերին կապվելու համար:
Ածանց բառ կազմող մասնիկ է: Ածանցը օգնում է, որ բառը խոuքի մեջ կապվի ուրիշ բառերի հետ:
Բառի հիմքը վերջավորություն առաջ եղած մասն է:
204. Տրված բառերով կազմի՛ր
ա) ածանցավոր բառեր,
ջրածին, բարձրաձայն, ձեռնածու
բ) բառաձևեր:
ջրեր, ձայնից, ձեռքին
205. Տրված բառախմբերը համեմատի՛ր և խմբերից յուրաքանչյուրին փորձի՛ր անուններ տալ:
Ա. Տղա, քար, սեղան:
Բ. Տղան, տղայի, տղային, տղայով, տղայից, քարը, քարին, քարից, քարով, քարում, սեղանը, սեղանի, սեղանին, սեղանից, սեղանով:
Ա խմբի բառերը ես կանվանեի պարզ բառեր, իսկ Բ խմբի բառերը բառաձևեր։
208. Կետերի փոխարեն գրի՛ր գրիչ, բույն, ծով բառերի ձևերը: Բոլոր բառերի նման ձևերը խմբավորի՛ր: Յուրաքանչյուր բառը քանի՞ ձև ունեցավ:
Իր բույնը հյուսել էր մեր այգու ամենաբարձր ծառի վրա:
Չմոտենաս իմ բույնը, ձագուկներս հանկարծ կվախենան:
Ճուտը գլուխը բնից դուրս էր հանել ու սպասում էր մորը:
Այդ թռչունին իր ձագերով ու բնով կբերեմ, որ իմ այգում ապրի:
Ձագուկները կծկվել էին բնում ու վախեցած նայում էին:
Գիշերվա փոթորկից հետո բնում հանգստանում էր:
Մեքենան մոտենում էր բնին, արդեն լսվում էր նրա շառաչը:
Որոշեց ծովից հեռու ապրել, որ մոռանա այդ դեպքը:
Փոթորկուն ծովով հիանում եմ, բայց և վախենում եմ լեռնացող ալիքներից:
Ամբողջ օրը լողում էր ծովում ու վերադառնալու մասին չէր մտածում:
Իմ գրիչը լավ չի գրում:
Ձեռքը գցեց ընկերոջ գրիչին ու ծոցատետրում ինչ-որ բան նշեց:
Ամբողջ թանաքը գրիչի դուրս էր հոսել, ու պայուսակը տեղ-տեղ սևացել էր:
Այդպիսի բաները սովորական բառեր չեն գրում:
209. Բոլոր նման բառաձևերը խմբավորի՛ր: Ո՞րն է նմանությունը:
շենք, ափ, գյուղ,
գյուղին, ափին, շենքին
շենքով, ափով, գյուղով,
շենքում, գյուղում ափից
գյուղից շենքից
213. Ընդգծված բառերը նույնարմատ (նույն արմատն ունեցող) հականիշ բառերով փոխարինի՛ր: Գոյականներն ի՞նչ ձևով դրվեցին:
Անլուսամուտ սենյակ-լուսամուտով սենյակ
անդուռ պահեստ-դռնով պահեստ
անծխնելույզ վառարան-ծխնելույզով վառարան
անդանակ մորթել-դանակով մորթել
անշնորհք նստել-շնորհքով նստել
անկարգ գնալ-կարգով գնալ
Կարդալ, հասկանալ, կարողանալ որևէ մեկին բացատրել
Խոսքում գոյականները գործածվում են ուղիղ և թեքված ձևերով:
Գոյականը հոլովել նշանակում է խոսքի մեջ այլ բառերի հետ կապվելու համար տարբեր ձևերը (հոլովներ) կազմել (հոլովել – հին հայ.՝ գլորել, թավալել, շրջել, փոխել): Երբ բառը թեքվում կամ հոլովվում է, սովորաբար նրա ուղիղ ձևին համապատասխան վերջավորություն է ավելանում (ի, ից ով, ում և այլն): Վերջավորությունից առաջ եղած մասը բառի հիմքն է:

🌱Ես շատ եմ սիրում բնագիտության առարկան, նաև նրա նախագծերը։🌱
🌺Տեղեկություններ՝🌺
Ոսկեհազարուկ
Հրաբուխներ
Բյուրեղներ կիտրոնաթթվի լուծույթից
🌿Առաջադրանքներ՝🌿
Ինչ է բնությունը
ՄԱՐՄԻՆՆԵՐՆ ՈՒ ՆՅՈՒԹԵՐԸ ՄԵՐ ՇՐՋԱՊԱՏՈՒՄ
ՄԱՔՈՒՐ ՆՅՈՒԹԵՐ ԵՎ ԽԱՌՆՈՒՐԴՆԵՐ
Երկրի պտույտն իր առանցքի և Արեգակի շուրջ
Երկրի մակերևույթի հիմնական ձևերը
ԼՈՒՍԻՆԸ ՈՐՊԵՍ ԵՐԿՐԻ ԱՐԲԱՆՅԱԿ
ՋՐԻ ՇԱՐԺՈՒՄՆ ՕՎԿԻԱՆՈՍՈՒՄ, ՕՎԿԻԱՆՈՍԱՅԻՆ ՀՈՍԱՆՔՆԵՐ
Ջրոլորտ
Համաշխարհային օվկիանոս
🍀Նախագծեր՝🍀
Մի փորձ ես, մի փորձ դու
Սերմնացան
🧪Փորձեր՝🧪
Մի փորձ ես, մի փորձ դու
Բյուրեղներ կիտրոնաթթվի լուծույթից
🌻Ընտրությամբ գործունեություն՝🌻
Բնագիտության ընտրություն
🍄Ընտրությամբ գործունեության նախագծեր՝🍄
Սերմնացան
Չորացրած մրգեր

🌵Ամիսներ՝🌵
Սեպտեմբեր՝
Ոսկեհազարուկ-Սեպտեմբերի 2
Ինչ է բնությունը-Սեպտեմբերի 7
ՄԱՐՄԻՆՆԵՐՆ ՈՒ ՆՅՈՒԹԵՐԸ ՄԵՐ ՇՐՋԱՊԱՏՈՒՄ-Սեպտեմբերի 24
Հոկտեմբեր՝
ՄԱՔՈՒՐ ՆՅՈՒԹԵՐ ԵՎ ԽԱՌՆՈՒՐԴՆԵՐ-Հոկտեմբերի 4
Նոյեմբեր՝
Մի փորձ ես, մի փորձ դու-Նոյեմբերի 5
Սերմնացան-Նոյեմբերի 5
Երկրի պտույտն իր առանցքի և Արեգակի շուրջ-Նոյեմբերի 6
Հրաբուխներ-Նոյեմբերի 30

🌼Ահա բնագիտության բաժնիս հղումը🌼

Երկրագնդի մակերեսի 7/10 մասն զրաղեցնում է ջրային տարածքը, որը հայտնի է Համաշխարհային օվկիանոս անվանմամբ:Երկրագնդի միասնական, ընդարձակ ջրային տարածությունը որը ողողում է մայրցամաքների և կղզիների ափերը կոչվում է Համաշխարհային օվկիանոս:Համաշխարհային օվկիանոսը մայրցամաքներով և կղզիներով պայ­մանականորեն բաժանվում է չորս առանձին օվկիանոսի՝ Խաղաղ, Ատլանտյան, Հնդկական և Հյուսիսային Սառուցյալ : Շատ հաճախ առանձնացնում են մեկ օվկիանոս ևս՝ Հարավայինը, որր ողողում է Անտարկտիդայի ափերը:Խաղաղ օվկիանոսը տարածքով ամենամեծն է: Այն ավելի ընդարձակ տարածություն է զրաղեցնում, քան ամրողջ ցամաքը:Մեծությամբ երկրորդն Ատլանտյան օվկիանոսն է, երրորդը՝ Հնդկականը, և ամենափոքրը՝ Հյուսիսային Սառուցյալը:Օվկիանոսի մաս են կազմում նաև ծովերը, ծովածոցերը, նեղուցները:Ծովերն օվկիանոսի այն մասերն են, որոնք քիչ թե շատ խորացել են ցամաքի մեջ, օվկիանոսներից տարբերվում են հատակի ռելիեֆով, ջրի հատկություններով, բուսական ե կենդանական աշխարհով: Օրինակ, Միջ­երկրական ծովը, Սև ծովը և այլն:Օվկիանոսի կամ ծովի այն մասերը, որոնք առավել շատ են ներթա­փանցել ցամաքի մեջ, կոչվում են ծովածոցեր: Օրինակ, Բենգալյան ծոցր: Ջրային ավազաններն իրար միացնող կամ ցամաքներն իրարից բա­ժանող բնական ջրային նեղ տարածքներր կոչվում են նեղուցներ: Օրինակ, Ջիբրալթարի նեղուցը:Համաշխարհային օվկիանոսի ջուրը, ներթափանցելով ցամաքի մեջ, վերջինս խիստ մասնատել է, ինչի հետևանքով առաջացել են բազմաթիվ կղզիներ և թերակղզիներ:Ցամաքի համեմատաբար փոքր տարածքներր, որոնք բոլոր կողմերից շրջապատված են ջրով, կոչվում են կղզիներ: Ի տարբերություն կղզիների, թերակղզիները ոչ բոլոր կողմերով են շրջապատված ջրով: Դրան մի կողմով միացած են ցամաքին:Համաշխարհային օվկիանոսի հատակը ցամաքի մակերևույթի նման անհարթ է: Այնտեղ կարելի է հանդիպել առանձին լեռների, լեռնաշղթանե­րի, ընդարձակ հարթությունների, խոր անդունդների:
Համաշխարհային օվկիանոսի ամենախոր իջվածքը Մարիանյանն է՝ 11022 մ, որը գտնվում է Խաղաղ օվկիանոսում:Օվկիանոսի խորությունը չափում են ձայնային խորաչափ (էխոլոտ) կոչվող սարքով, որր տեղադրվում է հատուկ նավերի վրա: Խորությունները չափում են հետևյալ կերպ. հաշվում են խորաչափից արձակած և հատակից անդրադարձած ձայնի անցած ժամանակը, որը, ենթադրենք, 8 վայրկյան է, բաժանում երկուսի (գնալու և վերադառնալու համար) և բազմապատկում օվկիանոսի ջրում ձայնի արագությանը՝ մոտ 1500 մ/վ, ստանում խորությունը՝ 1500 ■ 8 : 2 = 6000 մ:Օվկիանոսի ջուրը տաքանում է Արեգակից:Ամենատաք ջրերը հասարակածային շրջանի ջրերն են, որտեղ օվկիանոսի մակերևույթին ջերմաստիճանը 28-30 ⁰C է:Դեպի բևեռներ ջրի ջերմաստիճանն աստիճանաբար նվազում է և մերձբևեռային շրջաններում դառնում -1-ից -2⁰ C:Համաշխարհային օվկիանոսի ջուրն ունի դառնա­ղի համ: Օվկիանոսի ջրի մեկ լիտրում պարունակվում է միջինը 35 գ աղ (35 գ/լ): Ամենաաղի ծովը Կարմիրն է՝ 41 գ^/լ աղ։

Հարցեր և առաջադրանքներ
1․Ի՞նչ է Համաշխարհային օվկիանոսը: Որո՞նք են դրա մասերը:
Երկրագնդի միասնական, ընդարձակ ջրային տարածությունը որը ողողում է մայրցամաքների և կղզիների ափերը կոչվում է Համաշխարհային օվկիանոս:
2․Ի՞նչ են ծովը, ծովածոցը և նեղուցը: Բերեք օրինակներ:
Ծովերն օվկիանոսի այն մասերն են, որոնք քիչ թե շատ խորացել են ցամաքի մեջ, օվկիանոսներից տարբերվում են հատակի ռելիեֆով, ջրի հատկություններով, բուսական ե կենդանական աշխարհով: Օրինակ, Միջ­երկրական ծովը, Սև ծովը և այլն:Օվկիանոսի կամ ծովի այն մասերը, որոնք առավել շատ են ներթա­փանցել ցամաքի մեջ, կոչվում են ծովածոցեր: Օրինակ, Բենգալյան ծոցր: Ջրային ավազաններն իրար միացնող կամ ցամաքներն իրարից բա­ժանող բնական ջրային նեղ տարածքներր կոչվում են նեղուցներ: Օրինակ, Ջիբրալթարի նեղուցը։
3․Ի՞նչ են կղզին և թերակղզին: Բերեք օրինակներ:
Կղզին, բոլոր չորս կողմերից ջրով շրջապատված ցամաքի կտոր։ Կղզիներն առաջանում են երկրակազմական պրոցեսների ընթացքում։ Կան պետություններ, որոնք կազմված են բացառապես կղզիներից (Ինդոնեզիա, Ֆիլիպիններ և այլն)։ Երկրագնդի ամենամեծ կղզին Գրենլանդիան է՝ 2.1 միլիոն կմ քառակուսի տարածքով։

Թերակղզին, ցամաքի տեսակ է, որի մեկ կողմը կապված է մայրցամաքի հետ, իսկ մյուս կողմերը շրջապատված են ջրով։ Ի տարբերություն կղզիների, թերակղզու մակերեսը հասկացությունը պայմանական է։ Աշխարհի ամենամեծ թերակղզին Արաբականն է՝ 3 միլիոն քառ. կմ տարածքով։ Փոքր թերակղզիներին անվանում են հրվանդաններ։ Օրինակ Ասեղի հրվանդան, Դեժնյովի և այլն։
4․Ինչպե՞ս է փոփոխվում օվկիանոսի ջրի ջերմությունը: Որքա՞ն է ջրի աղիությունը:
Օվկիանոսի ջուրը տաքանում է Արեգակից:Ամենատաք ջրերը հասարակածային շրջանի ջրերն են, որտեղ օվկիանոսի մակերևույթին ջերմաստիճանը 28-30 ⁰C է:Դեպի բևեռներ ջրի ջերմաստիճանն աստիճանաբար նվազում է և մերձբևեռային շրջաններում դառնում -1-ից -2⁰ C:Համաշխարհային օվկիանոսի ջուրն ունի դառնա­ղի համ: Օվկիանոսի ջրի մեկ լիտրում պարունակվում է միջինը 35 գ աղ (35 գ/լ): Ամենաաղի ծովը Կարմիրն է՝ 41 գ^/լ աղ։

– А теперь, – прибавил Мороз Иванович, – мне, старику, и отдохнуть пора. Приготовь-ка мне постель, да смотри взбей хорошенько перину. Рукодельница послушалась… Пошли они в дом. Дом у Мороза Ивановича сделан был весь изо льда: и двери, и окошки, и пол ледяные, а по стенам убрано снежными звёздочками; солнышко на них сияло, и всё в доме блестело, как бриллианты. На постели у Мороза Ивановича вместо перины лежал снег пушистый; холодно, а делать было нечего. Рукодельница принялась взбивать снег, чтобы старику было мягче спать, а между тем у неë, бедной, руки замёрзли и пальчики побелели.
– Ничего, – сказал Мороз Иванович, – только снегом пальцы потри, так согреются.
Мороз Иванович погладил Рукодельницу по головке, да и лёг спать на свою снежную постель. Рукодельница меж тем всё в доме прибрала, пошла на кухню, кушанье приготовила, одежду у старика починила. Мороз Иванович проснулся. Он был всем очень доволен и поблагодарил Рукодельницу.

   Так прожила Рукодельница у Мороза Ивановича целых три дня. На третий день Мороз Иванович сказал Рукодельнице:
– Спасибо тебе, умная ты девочка, и я у тебя в долгу не останусь. Вот тебе твоё ведёрко, а в ведёрко я всыпал целую горсть серебряных пятачков. Вот тебе на память бриллиантик. Рукодельница поблагодарила, приколола бриллиантик, взяла ведёрко, пошла опять к колодцу, ухватилась за верёвку и вышла на свет божий. Когда Рукодельница пришла домой и рассказала, что с ней было. Ленивице тоже захотелось пятачки и бриллиантик получить. Ленивица пошла к колодцу, схватилась за верёвку и прямо ко дну. Смотрит – перед ней печка, а в печке сидит румяный пирожок да приговаривает:
– Я совсем готов, подрумянился. Кто меня из печки возьмёт, тот со мной и пойдёт!
Прочитайте пословицы и скажите, как вы их понимаете. Какие из них можно отнести к Рукодельнице, а какие – Ленивице.
1. Без труда не вынешь и рыбку из пруда. — (Ленивица)
2. Будешь лениться – узнаешь голод. — (Ленивица)
3. Дерево узнают по плодам, а человека – по делам. — (Рукодельница)
4. Доброе дело не горит и в воде не тонет. — (Рукодельница)
5. Белые ручки чужие труды любят. — (Ленивица)
6. Труд кормит, а лень портит. — (Ленивица)
7. Пчёлка далеко за каплей летит. — (Рукодельница)
Расположите предложения в нужной последовательности.
1. Рукодельница взбивала снег, чтобы мягче было спать.
2. Мороз Иванович попросил взбить перину.
3. Мороз Иванович остался доволен и поблагодарил Рукодельницу.
4. Вместо перины у старика лежал снег.

2. Мороз Иванович попросил взбить перину.
4. Вместо перины у старика лежал снег.
1. Рукодельница взбивала снег, чтобы мягче было спать.
3. Мороз Иванович остался доволен и поблагодарил Рукодельницу.